به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، آیت‌الله علیرضا اعرافی در این آیین، با اشاره به اینکه در باب علوم انسانی و اسلامی سخن فراوان گفته شده است، اظهار کرد: بیش از ده نظریه در این زمینه وجود دارد و این حرکت، یک حرکت نو و جدیدی است که در قم پایه ریزی شد و در نجف، پیشگام آن، شهید صدر بود که گام‌های بزرگی در این زمینه برداشته شده است.

وی افزود: یکی از راه‌هایی که توفیقات حوزه‌های علمیه قم را در پی خواهد داشت، توسعه مرزهای علوم اسلامی به سمت قلمروهای جدید است. این اتفاق مبارکی است که جوانه‌های آن در نجف روییده بود و شهید صدر پرچمدار آن بود. در قم نیز، با تلاش بزرگان از جمله دو شخصیت گرانقدر آیت الله مصباح یزدی و حائری، این مسیر استمرار یافت.

آیت‌الله اعرافی در ادامه با بیان اینکه توسعه مرزهای علوم اسلامی به آفاق جدید و قلمروهای نو، مورد اهتمام قرار گرفته است، گفت: اکنون شاهد آن هستیم که قلمروهای سنتی غنای بیشتری به علوم جدید داده و رشته های جدیدی پایه ریزی شده است. چه در رشته‌های آموزشی و چه در قالب درس‌های تحقیقی و چه در قالب طرح و پایان نامه‌ها و مجلات، این تحولات قابل مشاهده است. در واقع، اینها، نشانه های توسعه مرزهای علوم اسلامی در قم است.

پیکره دانش جدید تحت تأثیر بنیادی و نگاه تمدنی خاص غربی است

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور، یکی از محورهای مهمی که در حوزه های علمیه قم، پیگیری می‌شود را، توسعه قلمرو و مرزهای علوم اسلامی دانست و افزود: در این خصوص، چند نکته است: باید این را بدانیم که اندیشه فلسفی و فکر تمدنی غرب قبل از هر جا، در علوم و دانش‌های آنها تجلی پیدا کرده است. پیکره دانش جدید تحت تاثیر بنیادی و فلسفی و نگاه تمدنی خاص غربی است. آن اندیشه بنیادی و فلسفی رویکرد غرب به جهان انسان و هستی که در مکاتب آنها بود پشتوانه ساختار جدید علم و دانش و فرهنگ و فناوری‌های جدید شد.

وی افزود: ما هرگز اهل تعصب یا نفی امتیازات هیچ تمدنی نیستیم. امتیازات آن را باید بپذیریم و استفاده کنیم. اما آنچه که بر آن تأکید داریم و گفتمان انقلاب بر آن تاکید دارد، این است که در کنار دیدن امتیازات ما اهل تحلیل و شناخت فرهنگ و فناوری غربی باشیم.

آیت‌الله اعرافی همچنین گفت: جلوه گری مبانی فکری در پیکره دانش و فناوری در قلمرو علوم انسانی، یک تجلی افزون تری دارد. این سخن به معنای آن نیست که ما دستاوردهای بشر در علوم انسانی و روش های آنها را نفی کنیم. کسی مدعی آن نیست. مدعی این هستیم که آن اندیشه‌های بنیادین در پیکره های علوم انسانی رسوخ دارد و در پاره‌ای از موارد، پایه گذار مسائل دینی است.

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور، با تأکید بر اینکه علوم انسانی و علوم اجتماعی جدید، نرم افزار اداره جامعه است، بیان کرد: روح علوم انسانی، بر اداره جامعه حکمرانی می‌کند. اینجا وظیفه همه متفکران و عالمان اسلامی و دینی است که نقد دقیق از این علوم داشته باشند و ثانیا نظریه‌پردازی کنند و در میدان عمل، کارآیی آن را در نشان دهند. حوزه‌های علمیه هم گام‌های بزرگی در این زمینه برداشته است ضمن اینکه نقدهای جدی هم بر آن وجود دارد.

آیت‌الله اعرافی در بخش دیگری از سخنان خود، گفت: هر اتفاق درستی در تولید نظریه و ساخت علوم انسانی اسلامی بخواهد رخ دهد نباید غافل از آن بود که در بن مایه علوم سنتی حوزه، یک تحول باید ایجاد کنیم. تحولی که حوزه علمیه را نادیده نگیرد و در حین حال چشم باز به تحولات روز داشته باشد. البته جمع این موارد، دشوار است.

سازمان فرهنگ قدم‌های مهمی برای گشودن درها به روی دنیا و ادبیات و زبان فرهنگ‌های گوناگون بردارد

وی با بیان اینکه یکی از کارهای مهم حوزه‌های علمیه این است که علوم سنتی و تاریخی ما، بسط پیدا کند، ابراز کرد: اصول، فقه، کلام، فلسفه و تفسیر، مهم ترین علوم پایه ما هستند. اگر در اینها اتفاقاتی رخ ندهد نمی توان به نظریات جامع در قلمرو جدید رسید. این کاری است که بزرگان حوزه در قم در حال انجام آن هستند. اینجا در حوزه‌های علمی، ما گنج ارزشمند و البته نیازهای بی پایان داریم. در این باره لازم است که تحقیقات میدانی با همراهی دانشگاه‌ها انجام شود و این موضوع، بسیار مهم است.

آیت‌الله اعرافی همچنین به اهمیت رویکرد بین‌المللی در علوم انسانی اشاره کرد و گفت: این موضوع اقتضائاتی دارد که قطعا فاصله زیادی داریم با درخشش های بین‌المللی. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی حتما می‌تواند برای گشودن درها به روی دنیا و به ادبیات و زبان فرهنگ‌های گوناگون گام‌های مهمی بردارد.

وی افزود: ذات و قلب حوزه‌های علمیه باید با نگاه کلان و بین‌المللی و با وظیفه پاسخگویی به همه دنیای معاصر، تلاش و مجاهدت بیشتری انجام دهد. در منظومه طرح‌های متنوع حوزه هم مجموعه‌ای معطوف به این بازسازی ها و تولیدات قلمروهای جدید علوم انسانی و اجتماعی، طراحی شده است که باید استمرار یابد.

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور، به ویژگی‌های شخصیتی شهید صدر نیز پرداخت و گفت: شهید صدر که این جایزه به نام آن مزیت است چهره‌ای کم نظیر در جهان اسلام و حوزه‌های علمیه است.

نخستین دوره جایزه جهانی شهید صدر به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با هدف حمایت از نظریه‌پردازی در حوزه علوم انسانی - اسلامی در سطح جهانی، 5 مهرماه در شهر قم به کار خود پایان داد.

معرفی برگزیدگان، رونمایی از دو کتاب «جایزه جهانی شهید صدر؛ اهداف، رویکردها، ضرورت‌ها و امتیازات» و «آثار برگزیده نخستین دوره جایزه جهانی شهید صدر» که شامل نظریه‌ها و اندیشه‌های علوم انسانی اسلامی شایسته ارائه جهانی است، رونمایی شد. فراخوان دومین دوره این رویداد نیز منتشر شد.