زمانی به خاطر داریم که رهبر انقلاب دیپلماسی فرهنگی را عرصه مهم و با اهمیتی می‌دانند و بارها به این نکته اشاره فرمودند که نباید از اهمیت کار فرهنگی غفلت کرد. در کار فرهنگی هیچ وقفه و تعللی جایز نیست؛ چون بیشترین تلاش دشمنان بر روی جامعه و ملت و کشور ما، تلاش فرهنگی است. این مبالغه نیست، بیشتر و پر حجم‌تر و موثرتر از تلاش‌های سیاسی و امنیتی، تلاش فرهنگی است…» این‌ها بخش‌هایی از فرمایش رهبری درباره فرهنگ و دیپلماسی فرهنگی است.

استقبال پرشور مردم پاکستان و سریلانکا به نظر می‌رسد ریشه در همین توجه به دیپلماسی فرهنگی دارد. وقتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بسیاری از کشورهای همسایه درباره تولید کار مشترک سینمایی و حتی در حوزه موسیقی صحبتی می‌کند، این تمایل و اصرار برای همکاری از طرف مقابل است. همه این‌ها ماحصل توجه و اهمیت دادن به «دیپلماسی فرهنگی» است. 

وقتی دولت سیزدهم به روابط با همسایگان اهمیت می‌دهد، اشتراکات فرهنگی اجتماعی و زبانی برای وزارت فرهنگ و ارشاد مهم می‌شود. از این رو با مسئولین خانه‌های فرهنگ در پاکستان، افغانستان و بسیاری در کشورهای همسایه همکلام می‌شویم آمار بالای آموزش زبان فارسی را شاهدیم که بسیاری دوست دارند زبان فارسی را بیاموزند. 

یا با مسئولان سینمایی در کشور خودمان صحبت کنیم، ساخت آثار مشترک با کشورهای همسایه و البته پای آن جشنواره مهم خزر به میان می‌آید که بسیاری علاقه‌مند حضور در این جشنواره و همکاری‌های سینمایی و هنری با جمهوری اسلامی‌اند. 

اما به نظر می‌رسد در کنار همه دستاوردهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ای دو سفر اخیر رئیس‌جمهور، تغییر ریل قطار سیاست خارجی کشور از نگام مطلق به غرب، به سمت ایجاد و گسترش تعامل با کشورهای همسو و همسایه، یکی از اقدامات مهم آیت الله رئیسی در سالهای اخیر بوده است.

در شرایطی که حسن روحانی سرنوشت کشور را به تعامل با امریکا و کشورهای اروپایی گره زده بود و سیاست خارجی کشور در جلب رضایت غربی‌ها خلاصه می‌شد، با تشکیل دولت سیزدهم به ریاست آیت الله رئیسی، گسترش و در برخی موارد از سرگیری تعامل و همکاری با کشورهای همسایه در دستور کار دولت قرار گرفت. 

همین موضوع باعث شده تا همسایگان و کشورهای مستقل دنیا نیز با آغوش باز از جمهوری اسلامی ایران پذیرایی کنند. عضویت در بریکس و سازمان همکاری‌های شانگهای از جمله نتایج تغییر ریل دیپلماسی کشورمان بوده است.

حالا با آغاز سال جدید، رئیس جمهور کشورمان نیز دور جدید سفرهای خارجی خود را آغاز کرده است.

پاکستان اولین مقصد سفرهای خارجی رئیس جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۳ بود و سفر دو روزه آیت الله رئیسی به همسایه شرقی، با استقبال گرم دولت و مردم این کشور همراه شد.

البته پاسخ دندان‌شکن ایران به تجاوز اسرائیلی‌ها هم در این استقبال پرشور سهم بسزایی داشت. بسیاری از مردمی که علاقه‌مند جمهوری اسلامی و رهبران و مسئولان آن بودند به واسطه این پاسخ، بر علاقه‌شان افزوده شد و به قول میدان‌داران این استقبال‌ها، برای دیدن رئیس‌جمهور هیچ گوش‌شنوایی به پلیس و عاملان ایجاد امنیت برای نظم در استقبال از رئیس‌جمهور ایران نداشتند. 

در کنار پیگیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و همتای او در پاکستان برای همکاری‌های مشترک فرهنگی و هنری، چند سند همکاری مشترک در سریلانکا هم به امضاء رسید. از «همکاری‌های فرهنگی، علمی، فنی، رسانه‌های گروهی و ورزش و جوانان»، «همکاری میان کتابخانه‌های ملی دو کشور» تا «همکاری در زمینه صنعت فیلم بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران و شرکت ملی فیلم سریلانکا»؛ اتفاقی که همیشه به عنوان خلأ از آن یاد می‌شد ساخت آثار مشترک بین ایران و کشورهای دیگر خصوصاً همسایگان.

شاید پیش از این وقتی درباره رسیدن به همکاری‌های مشترک و تقویت روابط بین‌المللی صحبت می‌شد، حرف از دیپلماسی سیاسی و اقتصادی زده می‌شد. اما آنچیزی در تقویت روابط خصوصاً میان کشورهای همسایه حائز اهمیت است درنظر گرفتن شرایط فرهنگی و اجتماعی که اشتراکات زیادی در میان آنها وجود دارد که همین امر اهمیت روابط را بیشتر نشان می‌دهد.

شاید پیش از این‌ به چند اقدام صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران توجه می‌شد که شبکه‌های برون‌مرزی را راه انداختند مثل رادیو دری، رادیو پشتو و نهایتاً شبکه آی‌فیلم2 و حالا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به گسترش فعالیت‌های فرهنگی با تولیدات مشترک سینمایی و اقدامات ساختاری فرهنگی مشترک می‌اندیشند و درباره‌اش صحبت می‌کنند.

اینجاست که فعال شدن دیپلماسی فرهنگی در دولت سیزدهم از هرچیزی اهمیت بالاتری پیدا

می‌کند. 

گزارش از: برزگر

منبع :سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی