به گزارش روابط‌ عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مراسم رونمایی از ترجمه‌های کتاب «علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران» به پنج زبان آلمانی، فرانسه، ترکی استانبولی، انگلیسی و عربی، پیش از ظهر امروز 25 اردیبهشت‌‌ماه در سالن سرای ملل سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
در این مراسم، محمدرضا بهمنی، معاون همکاری‌های علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مهدی قلعه‌نوی، رئیس مرکز تعاملات علم و فناوری نهاد ریاست جمهوری، مهدی دانش‌دوست، مدیر امور بین‌الملل مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری، ابوالفضل صالحی‌نیا، رایزن سابق فرهنگی ایران در سوریه و جمعی از مدیران سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی حضور داشتند.
مرجعی برای محققان خارج از کشور
زهرا فراهانی، ناظر مراحل تدوین کتاب مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری در ابتدای این مراسم، گفت: روند شکل‌گیری این کتاب از سال 1390 در مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت آغاز شده است. این کتاب در ابتدا جزوه‌ای 20 صفحه‌ای بود اما در مسیر پژوهش‌های ما به اثری 200 صفحه‌ای رسید که امروز به چهار زبان دنیا ترجمه شده است.
وی ادامه داد: این کتاب در 14 فصل تدوین‌ شده است. در فصل اول آن به معرفی کلی فناوری‌های نوین در ایران پرداختیم و در ادامه فصل اول به اسناد و برنامه‌ها در این حوزه اشاره شده است. همچنین، اطلاعات و آماری را در زمینه فناوری ارائه کردیم.
این کارشناس حوزه فناوری گفت: در این کتاب سیزده حوزه تخصصی مانند نانو فناوری، فناوری اطلاعات، هوا فضا، خشکسالی، انرژی تجدیدپذیر و ... معرفی شده است. همچنین سیاست‌ها‌، استراتژی و ظرفیت‌هایی که داشتیم را مورد بررسی قرار دادیم و سپس بعد متولیان هر کدام از این حوزه‌ها را مطرح کردیم.
وی تصریح کرد: ما زمینه‌های علاقه‌مندی در حوزه بین‌المللی را هم بعد از بررسی در این کتاب آوردیم.
فراهانی گفت: ما جلسات متعددی را با رئیس وقت این مرکز داشتیم. ساختار نهایی کتاب به مرور ایجاد کردیم و مطالب را در چارچوب مورد نظر به فارسی جمع‌آوری کردیم. وقتی مطالب از لحاظ فنی به نتیجه مطلوب رسید برای ویراستارعلمی که به زبان انگلیسی مسلط بود ارسال شد و در نهایت به صفحه‌آرایی رسید.
وی اظهار داشت: ما این کتاب را برای سفارتخانه‌های خارجی ارسال کردیم و در حال حاض این کتاب به مرجعی برای محققان خارجی تبدیل شده است. دستاورد دیگر این کتاب، تسهیل ارتباط مراکز متخصص داخلی با خارج از ایران بوده است.
باید به حوزه جهان عرب توجه بیشتری داشته باشیم
صالحی‌نیا، مترجم این کتاب به زبان عربی هم در ادامه این نشست، گفت: یکی از وظایف تعریف شده برای نمایندگی فرهنگی معرفی ایرانی اسلامی و ایران تمدنی است. در راستای تحقق این هدف، فعالیت‌های متنوعی به اقتضای محل ماموریت هر رایزن صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: بحث انعکاس پیشرفت‌های علمی کشورمان موضوعی است که ابعاد متعددی را در بر می‌گیرد و صرفاً کارکرد فرهنگی ندارد. ما هدف فعالیت گسترده رسانه‌ها قرار گرفتیم و چهره ناقصی از ما در اذهان مردم جهان شکل گرفته است. مردمی که هدف این فعالیت‌ها هستند به صورت ناخودآگاه تصویر ناقص و نادرستی از ایران به دست می‌آورند.
صالحی‌نیا اذعان کرد: ما موظف هستیم در خلال فعالیت‌های متنوع خود به تصحیح این تصویر اقدام کنیم.
رایزن فرهنگی سابق ایران در سوریه: ترجمه علاوه بر بحث فرهنگی یک بحث تخصصی است  و چالش‌های متعددی درمسیر انجام آن وجود دارد. توانمندی مترجم و از سویی تقاضایی که در مقصد  نسبت به این نوع متون وجود دارد مسئله مهمی است هر چند سرمایه هم اهمیت دارد.
صالحی‌نیا گفت: در ترجمه هرچه کار تخصصی باشد نوع برخورد با آن دشوارتر است. در کشور مقصد ما با طیف گسترده مخاطب سر کار داریم. از علما و اندیشمندان تا حتی مردم عام می‌توانند مخاطب چنین کتاب‌هایی باشند و ما باید با ترجمه درست این موضوعات را برای این افراد قابل فهم کنیم.
وی اظهار داشت: یکی از چالش‌های مهم ما در ارتباط با دیگر کشورهای عربی عدم ارتباط مستقیم با مردمان این سرزمین‌ها است. متاسفانه ما با اندیشمندان و صاحب‌نظران این حوزه با زبان واسطه و میانجی در ارتباط هستیم.
رایزن فرهنگی سابق ایران در سوریه گفت: متاسفانه موسسات فرهنگی در جمهوری اسلامی هم به زبان عربی بی‌اعتنا هستند و تعدد تالیفات و منشورات به زبان عربی در دستور کار آنها نیست.
این مترجم تاکید کرد: متونی که در کشور ما به زبان عربی تهیه می‌شود دچار مشکلات متعدد هستند. به شکل معمول متن و اصطلاحات استفاده در ترجمه، اصطلاحات کهنه است و اگر متن به درستی نوشته شده باشد و قواعد دستوری را هم رعایت کرده باشد، معمولاً در انتقال مفهوم دچار اختلال است.
وی به مراحل ترجمه این کتاب به زبان عربی اشاره کرد و گفت: در سال 1399 زمانی که فایل انگلیسی این کتاب برای نمایندگی‌ها ارسال شد، کار برای ترجمه آن را آغاز کردیم. ما متوجه آن شدیم که این محصول و دستاورد ارزشمندی است که چهره واضح و روشنی از ایران را نشان داده است.
این مترجم در ادامه سخنانش، گفت: آن زمان کرونا به تازگی جهان را در نوردیده بود و همزمان صنعت چاپ دچار اختلال شده بود. ما برای تامین دستمزد مترجم هم دچار مشکل بودیم.  علیرغم همه مشکلات کار را آغاز کردیم اما متن اولیه ما ایرادات بسیاری داشت. ما این متن را به یکی از بهترین ویراستاران زبان عربی سپردیم و از او خواستیم تا این متن را بازنویسی کند.
وی اضافه کرد: همچنین، نسخه‌ای از این کتاب را بعد از آماده‌سازی در فضای مجازی ارائه و از طریق ایمیل برای نخبگان ارسال کردیم. ارزیابی من این بود که این کتاب مورد استقبال قرار گرفته است‌.
این مترجم در پایان سخنانش تاکید کرد که این کتاب باید دائماً بروزرسانی شود تا شکل کاربردی پیدا کند.
لزوم ورود دستگاه‌ها به عرصه دیپلماسی علم
مهدی دانش‌دوست از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی گفت: خوشبختانه سازمان فرهنگ و ارتباطات‌اسلامی با همراهی وزرات امور خارجه در این سالها تلاش‌های بسیاری را برای نشر و توزیع این کتاب به عنوان یک مرجع علمی کشور در حوزه بین‌الملل صورت داده‌اند. این کتاب نمونه موفقی از همکاری میان سازمانی است.
وی ادامه داد: دیپلماسی علم وجه جدیدی از این حوزه ارتباطی است که عمر آن در جهان به یک دهه می‌رسد و ما نمی‌توانیم این  حوزه را از حوزه فرهنگ جدا کنیم. چرا که نوآوری‎ها با خودشان فرهنگ می آورند. این حوزه از دیپلماسی از حوزه‌های سیاسی و اقتصادی هم جدا نیست.
مدیر امور بین‌الملل مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری گفت: مرکز ما چهار دهه است که در حوزه علم و فناوری فعالیت می‌کند. از سال 90 به بعد ما به این جمع‌بندی رسیدم که به حوزه دیپلماسی علم ورود کنیم و این کتاب یک نمونه از این تجربه است.
دانش‌دوست گفت: نه تنها سایر کشورها بلکه کشورهایی که با ما رابطه دوستانه دارند هم این چهره جدید جمهوری اسلامی را کمتر می‌شناسند و این کتاب می‌تواند در شناساندن وجه جدید ما به سایر کشورها کمک کند.
وی در پایان اظهار داشت: تجربه ما برای انتشار این کتاب در چین نشان می‌دهد که این کتاب برای استفاده در هر کشور متناسب با نیازها و مطابق با فرهنگ آنها نیاز به اصلاحات و ویرایش مخصوص به خودش را دارد و نمی‌توان یک نسخه از این کتاب را در هر کشوری منتشر کرد.
همکاری ما با سازمان فرهنگ و ارتباطات‌اسلامی در مسیر اعتلا قرار دارد
قلعه نوی هم در ادامه این نشست، عنوان کرد: ما در مرکز تعاملات علم و فناوری نهاد ریاست جمهوری سه سرفصل اصلی برای انجام فعالیت داریم. یکی از این سرفصل‌ها بحث تبادل فناوری است که بیشتر ئجه سیاسی دارد و در قالب اسناد بالادستی و ملی صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: یکی از حوزه های دیگر فعالیت ما کمک به ارتقاء شرکت‌های دانش‌بنیان است. حوزه دیگر فعالیت ما هم بحث حمایت از نیروی انسانی نخبه است.در واقع سویه‌ای از فعالیت ما بحث رفع مشکلات و فراهم‌کردن شرایطی برای بازگشت نخبگان به داخل کشور است.
رئیس مرکز تعاملات علم و فناوری نهاد ریاست جمهوری گفت: پایان سال 97 سند جامع فناوری‌های علمی در دولت قبل مصوب و ابلاغ شد. بانی این اتفاق هم خود رهبری بود. در این سند بر گسترش مسائل مربوط به حوزه فناوری تاکید شده بود. اجرایی سازی این سند به عهده معاونت علمی ریاست جمهوری گذاشته شد و بعد به مرکز تعاملات ارجاع داده شد.
قلعه‌نوی گفت: دوازده اقدام ملی هم در جنبه صیانت و توسعه این مصوبه صورت گرفت که دو بند آن به بحث ترویج حوزه فناوری مربوط بود که دستگاه های مختلف از جمله سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این زمینه مسئولیت‌هایی را بر دوش گرفتند.  ما در واقع دبیرخانه اجرایی سند را به عهده داریم و در کنار دیگر نهادها هستیم.
وی در پایان به گسترش فعالیت‌های نهاد خود با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اشاره کرد و گفت: مسیر این همکاری خوشبختانه از سال 1399 به این سو مسیر رو به پیشرفتی بوده و ما به نقش حمایتی خود در این زمینه همچنان تاکید داریم.
حضور مؤثر در زیست بوم‌های نوین خارج از کشور
بهمنی هم در ادامه این نشست مطرح کرد: من قصد دارم در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از فرصت خود استفاده کنم و درباره نسبت کتاب و تحولات تمدنی صحبت کنم.
وی ادامه داد: ما در گام دوم انقلاب هستیم و ویژگی مهم این بیانیه هم ویژگی تمدنی آن است. دلایل زیادی را می‌توان برشمرد که کتاب در وجه تمدنی در مقایسه با سایر رسانه‌ها نقش پایدارتری دارد.
بهمنی اذعان کرد: کتاب محصولی است که گذشته نگاری در آن مطرح است. بنابراین غالباً کتاب محمل تولد تمدن‌ها است.
معاون همکاری‌های علمی فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، گفت: معاصرنگاری هم ویژگی دوم کتاب است و ویژگی سوم آن هم آینده نگاری است. 
بهمنی ویژگی چهارم کتاب‌ را وجه تجربه‌نگاری آن دانست و گفت: سیر تاریخ نشان داده که تجارب بشری در کتاب‌ها ثبت و ضبط می‌شود. ما اجتماع چنین ویژگی‌هایی را در دیگر رسانه‌ها کمتر داریم و از این منظر است که به تاکید می‌توان گفت کتاب محل تولد و تحول تمدن‌هاست. تمدن‌ها از انباشت تجارب بشری تشکیل می‌شوند و از این زاویه هم می‌شود به این کتاب نگاه کرد و آن را ستود.
وی به برنامه تحول سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اشاره کرد و گفت: برنامه تحول سازمان فرهنگ و ارتباطات‌ اسلامی با شش رویکرد و در چهل اقدام قرار است که آغاز شود.من قصد دارم از 6 رویکرد اصلی این طرح تحول به 2 رویکرد آن برای نخستین بار اشاره کنم.
معاون همکاری‌های علمی فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: یکی از این رویکردها توجه و حضور موثر در زیست بوم‌های نوین خارج از کشور است و دیگر حمایت از پلفترم‌های داخلی برای حضور در عرصه بین الملل است.
بهمنی گفت:رویکرد بعدی ما ایجاد تحول در صادرات محصولات و خدمات فرهنگی به دیگر کشورها است. ما طرح صادرات خدمات فرهنگی و حمایت از حضور نیروی انسانی در خارج از ایران را هم در دستور کار داریم.
وی ادامه داد: این کتاب هم از منظر تمدنی و هم توسعه صادرات فرهنگی و هم  از حیث انباشت تجارب بشری بسیار مغتنم است.  همه می‌دانیم که نهاد علم در حوزه حرکت‌های تمدنی وابسته به تجارب است. یکی از تجربه‌های قابل انعکاس ما حرکت در هم‌تنیده دو نهاد حوزه و دانشگاه و از طرفی تجربه اسلامی‌سازی علوم‌انسانی است.
معاون همکاری‌های علمی فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در پایان پیشنهاد کرد: ما باید کلیپ‌های یک تا سه دقیقه ای از این کتاب تهیه کنیم. گاهی ممکن است جدای از کلیت متن ترجمه شده ما به صورت نقطه‌زنی حرکت کنیم و ما در سازمان برای ایجاد این طرح اعلام آمادگی می‌کنیم.
سپس با حضور این افراد از مجموعه کتاب‌های «علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران» رونمایی شد.
انتهای پیام/ص