رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران درصربستان:
دیپلماسی فرهنگی بدون محصولات فرهنگی معنایی ندارد
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران درصربستان، یکی از مزیت های دیپلماسی فرهنگی را پیوندهایی عنوان می کند که فراتر از سیاست و اقتصاد برقرار می شود و می تواند وسیله ای بالقوه برای اعمال «قدرت نرم» باشد.
به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به نقل از خبرگزاری تسنیم، امیر پورپزشک در ادامه صحبت های خود درباره نقش و اثر گذاری محصولات فرهنگی به عنوان یک ابزار تبلیغی رایزن فرهنگی در راستای کمک به اهداف دیپلماسی فرهنگی کشور بیان داشت: فرهنگ عنصری است که از مرزها فراتر می رود و امکان گفت و گوی مستقیم تری بین مردم و فرهنگ های مختلف بوجود می آورد. درواقع از طریق دیپلماسی فرهنگی، می توان پل های تفاهم و همکاری ایجاد کرد. از این رو دیپلماسی فرهنگی را وسیله ای بالقوه برای اعمال «قدرت نرم» می دانیم.
او افزود: قدرت نرم محصولات فرهنگی شامل ادبیات، هنر، فیلم، تئاتر و ... است که درخارج از کشور هم ترویج می شود و بدون چنین ابزارهایی، دیپلماسی فرهنگی معنا نخواهد داشت. چرا که محصولات فرهنگی به ارزش ها، باورها و سنت های فرهنگی، تجسم می بخشند و به تصویر می کشند. محصولات فرهنگی تأثیر بسیاری بر روابط فرهنگی دارند. لذا این محصولات بویژه محصولات فرهنگی خلاق، راهی بی بدیل برای ایجاد ارتباط و شکل دادن روابط رایزنی های فرهنگی با مخاطبان در خارج از کشور است.
لازم به ذکر است رایزنی های فرهنگی بدون بهره گیری از محصولات فرهنگی، نمی توانند فرهنگ و سبک زندگی بومی و ارزشهای ملی و دینی ایرانی را معرفی کنند.
پورپزشک درباره شاخصه های محصولات فرهنگی در محل ماموریت یک رایزن فرهنگی اظهار کرد: محصولات فرهنگی همچون فیلمها و سریالهای تلویزیونی، یکی از گزینههای اصلی اوقات فراغت در سرتاسر جهان هستند.
این محصولات در تقویت گردشگری، یادگیری زبان، و وجهه یک کشور درخارج از کشور بسیار اثر گذار هستند. لذا این محصولات فرهنگی براساس ذائقه، نیازها، و خواسته های مصرف کنندگان، می بایست ارزشها و باورهای منحصربهفرد جامعه میزبان را در نظر داشته باشد.
به گفته رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران درصربستان، آنچه ممکن است در یک فرهنگ نماد مثبت باشد، می تواند در فرهنگ دیگر معانی منفی ارائه کند و بر همین اساس میزان استقبال محصولات فرهنگی در هر کشور و فرهنگ متفاوت است. به عنوان مثال ممکن است فیلم های جنگی دریک کشور با استقبال روبرو شود اما در کشور دیگری علاقمندی نباشند.
او در ادامه بیان داشت: زیبایی شناسی، خلاقیت و نوآوری، انعکاس ارزش های فرهنگی و ملی، انتقال پیام های اصیل از دیگر خصوصیات محصولات فرهنگی موفق است. بنابراین برای کارآمدی بهتر دیپلماسی فرهنگی لازم است به دریافت واقعی محصولات فرهنگی در خارج از کشور توجه شود.
پورپزشک درباره نقش و اثر گذاری تبادل محصولات بین دوکشور در پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی گفت: درجهانی پیوسته که به شکل فزاینده به هم وابسته می شود، دیپلماسی فرهنگی راهی موثر برای تقویت صلح ، تفاهم ودرک متقابل بوده و مهمترین هدف قرار داده شده است. این تفاهم ودرک متقابل از راه مبادله محصولات فرهنگی صورت می گیرد و راه را برای همکاری در سایر حوزه ها نیز هموار می سازد.
او تصریح کرد: تبادلات فرهنگی طیف وسیعی ازاقدامات را در برمی گیرد و از صادرات صنایع دستی تا همکاری بین موزه ها و کتابخانه ها را شامل می شود. همچنین تولید فیلم مشترک، هفته های فرهنگی، فیلم ونمایشگاهها و جشنواره ها، ترجمه و انتشار کتاب و تولیدات محتوا درفضای مجازی را هم در بر می گیرد . اما شرط اولیه مبادله محصولات و خدمات، حضور فعال در نمایشگاهها، جشنواره ها و رویدادهای فرهنگی، هنری و گردشگری و ایجاد ارتباط و تعامل میان فعالان این حوزه است.
امیر پورپزشک درباره چالش صادرات محصولات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بیان دشت: برخی از مهمترین چالش های صادرات فرهنگی عبارتند از: عدم توجه کافی به اهمیت صادرات فرهنگی بمثابه ضرورت ملی و همچنین عدم همکاری بین بخشی. به عنوان مثال عدم همکاری دستگاههای فرهنگی و اقتصادی در این زمینه، نبود سیاستهای حاکمیتی مناسب در حوزه صادرات صنایع خلاق، فقدان سازوکارهای حمایتی صنایع خلاق. همچنین چالشهای مربوط به نبود ثبت و مالکیت فکری در صنایع فرهنگی. به عنوان مثال عدم شناسنامه برای آثار فاخری همچون گلیم و فرش دستباف ، مشکلات ایجادشده به واسطه تحریم های خارجی مانند انتقال پول، مشکلات مربوط به پست ملی، کیفیت پایین و عدم رعایت استانداردها.
او پیشنهاد دارد تشکیل ستادی تخصصی میان بخشی با تمرکز ویژه بر مسئله مانع زدایی از صادرات صنایع خلاق و فرهنگی و برداشتن مقررات دست و پاگیر بمنظور زمینه سازی افزایش حجم صادراتی و نظارت بر عملکرد نهادهای فعال در این زمینه می تواند در رفع برخی از چالش های موجود اثرگذار باشد.
پورپزشک درباره تجربه های موفق صادرات محصولات فرهنگی در محل ماموریت خود اظهار کرد: صنعتگران و تولید کنندگان محصولات فرهنگی در صربستان از ارزش ویژه ای برخوردار بوده اند. سنت ساخت صنایع دستی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است و بسیاری از خانواده ها، نام خانوادگی خود را دقیقاً از روی کاری که انجام می دادند به دست آورده اند. اسم فامیل کوواچویچ ( آهنگر )، ترزیچ ( خیاط، از کلمهی فارسی درزی )، لونچار (سفالگر)، وجود دارد. این فعالیت ها از دوران کودکی آموخته شده و جالب است که درزبان صربی، برای هنرآموز صنعت، از کلمه فارسی "شاگرد" استفاده می کردند.
او افزود: آژانس سرمایه گذاری و ترویج صادرات صربستان (siepa) به منظور گسترش بازار فرهنگی در زمینه صنایع فرهنگی در حال ظهور و ترویج صنایع فرهنگی تاسیس شده است. مأموریت این آژانس این است که از شرکت های صرب برای صادرات محصولات و خدمات خود و رقابتی تر شدن در بازارهای خارجی حمایت کند.
رایزن فرهنگی ایران در صربستان همچنین بیان کرد: "صربستان فضایی خلاق" یک پلت فرم برای حمایت از صنایع فرهنگی است که از طریق آن چندین برنامه پشتیبانی می شود: نمایشگاه طراحی درمیلان، ایتالیا (هر سال از سال 2009)، تبلیغ صربستان به عنوان یک مکان فیلمبرداری جذاب، همچنین همکاری طراحان داخلی وتولیدکنندگان مبلمان. تبلیغ صربستان بهعنوان مکان فیلمبرداری در نمایشگاههای تخصصی از طریق بروشورها و مواد تبلیغاتی سیپا انجام میشود. همچنین Siepa از طریق این برنامه، از دانشجویان طراحی صنعتی برای بازطراحی بستههای محصولات فرهنگی صادرات محور، حمایت خواهد داشت.