فریدالدین فرید عصر، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در هند درباره این که تکیه بر اشتراکات فرهنگی، به خصوص بحث نوروز که در ارتباط با کشورهای شبه قاره از جمله آیین‌های مهم به شمار می‌آید، چقدر در توسعه روابط‌مان موثر است گفت: دیپلماسی نوروز از جمله راهکارهای موثر برای توسعه روابط‌مان با کشورهایی است که به نوعی با آنها دارای اشتراکات تاریخی و فرهنگی هستیم. منتهی نوروز امسال تفاوتی با سال‌های گذشته دارد، این که نوروز 1404 مصادف با ماه مبارک رمضان شده و با حال و هوایی معنوی درآمیخته است.

این رایزن فرهنگی با اشاره به کارکردهایی که توجه به نوروز می‌تواند در توسعه روابط‌مان با هندی‌ها داشته باشد، افزود: درباره بحث نوروز و کارکردهایی که می‌تواند در توسعه روابط‌مان با هند داشته باشد، باید به چند نکته توجه کرد. آنکه گرامی‌داشت نوروز در مناطقی از جهان رخ می‌دهد که در جغرافیای ایران بزرگ فرهنگی قرار می‌گیرند. اگر هسته مرکزی ایران فرهنگی را ایران امروزی به علاوه کشورهایی نظیر افغانستان، تاجیکستان، بخش‌های از ترکمنستان و قسمت‌هایی از شرق ترکیه، مناطق کردنشین ( ایران، عراق، ترکیه و ...) در نظر بگیریم؛ بی شک در حاشیه و تحت تاثیر ایران فرهنگی با هند نیز هم مواجه می‌شویم.

اهمیت نوروز برای ایرانیان مهاجر

فریدعصر ادامه داد: با این حال نمی‌توان ادعا کرد که مردم هند نوروز را به خوبی می‌شناسند، صادقانه‌تر آن است که بگوییم عموم مردم هند  هنوز نوروز را نمی‌شناسند. منتهی این آیین باستانی، برای آن دسته از مردمی که وابستگی فرهنگی به ایران دارند، گرامی و محترم است. از جمله برای گروه پارسیان و همچنین سایر زرتشتیانی که به هند مهاجرت کرده‌اند. برای اینها نوروز به عنوان یک جشن باستانی ایرانی بسیار مهم است. البته این مسئله درباره ایرانیانی که طی چند صد سال و حتی دهه‌های گذشته به هند مهاجرت کرده‌اند نیز صادق است و آنان نیز اهمیت زیادی برای نوروز قائل هستند.

این متولی فرهنگی درباره غیرایرانیانی که با نوروز آشنا هستند نیز گفت: در این بین فرهیختگانی که به واسطه مطالعات مرتبط با زبان فارسی و همچنین، ایران‌شناسی با فرهنگ ایرانی آشنا شده‌اند، نیز ارادتی نیز به ایران فرهنگی پیدا کرده‌اند و نوروز را می‌شناسند. از جمله می‌توان به گروه‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های مختلف کشور هند اشاره کرد که اغلب هم‌زمان با ایام نوروز، مراسم و جشنی به همین منظور برپا می‌کنند.

آن‌طور که فریدعصر تاکید دارد، در مناطقی از  هند نظیر کشمیر هم ممکن است برخی افرادی که همچنان تحت تاثیر ایران هستند، نوروز را گرامی بردارند. او ادامه داد: دیگر مهاجرانی که از کشورهای جغرافیای ایران بزرگ فرهنگی در هند ساکن شده‌اند هم به گرامی‌داشت این آیین اهمیت زیادی می‌دهند ؛ از جمله افغانستانی‌ها، تاجیک‌ها و ... بی‌شک حضور اینها در گستره کشور هند سبب معرفی تدریجی نوروز و توجه به آن خواهد شد.

رایزن فرهنگی ایران در هند با اشاره به برخی اقداماتی که به معرفی این بخش از فرهنگ ایرانی کمک می‌کند گفت: یکی از فعالیت‌هایی که درهمین رابطه می‌تواند راهگشا باشد، بهره‌مندی از ظرفیت ایرانیان مهاجر در هند است؛ افرادی از جمله پارسیان، زرتشیان و عموم گروه‌هایی که از مسیر زبان فارسی به حوزه ایران فرهنگی علاقه‌مند شده‌اند. باید از همراهی این گروه‌ها برای ترویج نوروز باستانی و مفاهیم و ارزش‌های نهفته در این جشن پرفضیلت بهره بگیریم.

نقش محوری ایران در برپایی جشن نوروز

او درباره اقداماتی که هر ساله از سوی دفتر رایزنی فرهنگی ایران در هند برای معرفی نوروز انجام می‌شود افزود: یکی از اقدامات مهمی که هر ساله از سوی مجموعه خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران و همچنین سفارت کشورمان در حوزه دیپلماسی نوروزی انجام می‌شود، همراهی و همکاری با کشورهای حوزه نوروز برای برپایی جشن‌های مشترک است. این کار معمولا با محوریت جمهوری اسلامی ایران و رایزنی فرهنگی کشورمان(خانه فرهنگ) انجام می‌شود.

فرید عصر ادامه داد: هرکشوری از جغرافیای نوروز خواهان برپایی جشنی به این منظور باشد، به سراغ خانه فرهنگ ایران می‌رود. همه این را پذیرفته‌اند که محوریت در برپایی این جشن با ایران است. با این حال امسال به دلیل تلاقی نوروز با ایام شهادت حضرت علی (ع) و شب‌های قدر، بی‌شک برپایی این جشن با ملاحظاتی همراه خواهد بود و  امکان برگزاری آنها به شکل همیشگی‌‌اش وجود نخواهد داشت.

رایزن فرهنگی ایران در هند گفت: در سال‌های گذشته شاهد انجام مجموعه اقداماتی در حوزه نوروز با همکاری برخی کشورها به خصوص افغانستان و تاجیکستان بودیم، از جمله برپایی جشن‌های در همکاری با کشورهای حوزه نوروز، انجام اقداماتی در فضای مجازی و انتشار مجله و امثال اینها را شاهد بودیم. اما همان‌طور که اشاره شد، امسال حال و هوای رمضانی و مناسک دینی ما را ملزوم به رعایت مواردی کرده است. با این حال همچنان می‌توان از طریق فضای مجازی، دست به معرفی فرهنگ‌های ناب نوروزی به جامعه هند بزنیم که منافاتی با فضای ماه مبارک رمضان نخواهد داشت.