شبه قاره کشورهایی را شامل می‌شود که با بخش اعظمی از آنها دارای اشتراکات تاریخی و فرهنگی هستیم، سید محمد مهدی حسینی‌فائق با تاکید بر این پیشینه و ظرفیت‌هایی که در مسیر تحقق دیپلماسی فرهنگی در اختیارمان گذاشته است گفت: اشتراکات تاریخی و فرهنگی ایران با  کشورهای شبه قاره، آنقدر عمیق و گسترده است که مناطقی از این حوزه را ایران صغیر خوانده‌اند و علیرغم گذشت قرن‌ها و تحولات سیاسی اجتماعی مختلف، هنوز اشتراکات فرهنگی در قالب زبان، آداب و رسوم، باورها و عقاید به وضوح قابل مشاهده است.

این مسئول فرهنگی درباره راهکارهایی که می‌توان در مسیر توسعه روابط با کشورهای این جغرافیا به کار بست ادامه داد: در این رابطه باید به دو موضوع توجه شود؛ نخست حفظ و پاسداشت میراث تاریخی فرهنگی مشترک و دوم، برنامه‌ریزی برای ارتقا، توسعه و تعمیق روابط. به عبارتی در وهله  نخست باید این میراث مشترک را که در واقع ذخیره‌ای ارزشمند در چارچوب و صورت بندی میراث بشری محسوب می‌شود، به رسمیت شناخت و سپس بر مبنای آن نقشه‌ی راه آینده را ترسیم کرد.

نگاهی به برخی چالش‌های پیش رو

حسینی‌فائق درباره برخی چالش‌های پیش‌رو در تحقق این اهداف گفت: با توجه به تحولات سیاسی حاکم بر کشورهای منطقه و دخالت مغرضانه  برخی بازیگران فرامنطقه‌ای به نظر می‌رسد، اولویت نخست حفظ و تصدیق میراث تاریخی فرهنگی مشترک است که به صورت ملموس و عینی در هنر، معماری، زبان، آداب و رسوم، باور و آیین تجلی یافته است.  انجام این امر مهم نیز به جز با یاری و مساعی مشترک کشورهای این حوزه محقق نمی‌شود.

او درباره اقداماتی که برای تحقق دیپلماسی فرهنگی ایران در کشورهای شبه قاره می‌توان انجام داد، افزود:  بیشترین تعداد نمایندگی‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در حوزه  شبه قاره قرار دارد،  با رقمی حدود 14 تا 16 مرکز فرهنگی رسمی و از این منظر حجم گسترده ای از فعالیت‌های فرهنگی توسط این مراکز در حال مدیریت و اجرا است.

سید محمد مهدی حسینی‌فائق

رئیس اداره توسعه روابط فرهنگی شبه قاره اذعان کرد: انجام تحقیق و پژوهش، برگزاری سمینار و دوره‌های آموزشی، هفته‌ی فیلم، جشنواره‌های موسیقی و فرهنگ عامه، تسهیل کردن تبادلات علمی آموزشی و اعطای بورسیه و تقویت ارتباطات میان فرهنگی از جمله اقداماتی است که از دیرباز در دستور کار مراکز فرهنگی قرار داشته و دارد و تلاشی جدی در این خصوص در حال انجام است.

از آنجاییکه با برخی از این کشورها به لحاظ جغرافیایی نیز همسایه هستیم، حسینی‌فائق درباره آنکه برنامه‌ریزی برای تحقق دیپلماسی پیرامونی چه رهاوردهایی برای ایران به دنبال خواهد داشت، گفت: هر چند در ارتباط با تعداد کشورهای حوزه شبه قاره در منابع مختلف، تفاوت‌هایی وجود دارد؛ اما دانشنامه بریتانیکا تفسیر کاملی از کشورهای این حوزه دارد و تمامی کشورهای هند، پاکستان، بنگلادش و حتی افغانستان، بوتان و نپال را در دایره  شمول این حوزه لحاظ کرده است.

مرزهای سیاسی قادر به جدایی‌مان نیست

حسینی‌فائق ادامه داد: خوشبختانه میزان اشتراکات در میان کشورهای منطقه آنچنان گسترده است که مرزهای اعتباری جغرافیایی و سیاسی نتوانسته تفکیک و جدایی حقیقی میان مردمان ایجاد کند. از این منظر، دیگر برای توسعه دیپلماسی تنها نیازمند همسایگی یا قرابت مرزی نیستیم و بعد مسافت را نمی‌توان به عنوان یک عامل بازدارنده قلمداد کرد.

رئیس اداره توسعه روابط فرهنگی شبه قاره گفت: در جهت روشن تر شدن این مفهوم به نمونه‌ای اشاره می‌کنم، ممکن است یکی از مراکز فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کشور هند یک کتاب را به زبان اردو یا بنگالی ترجمه کند، در اینجا مخاطبان این اثر محدود به کشور هند نیستند و حوزه توزیع و خوانندگان آن علاوه بر هند، افغانستان و بنگلادش نیز خواهد بود.

او اظهار داشت: از همین رو، نمایندگان فرهنگی با شناخت دقیق و اشراف کامل محیطی به فرهنگ و ذائقه  جامعه  میزبان، اشتراکات و نیز انجام نیاز سنجی به دنبال تعمیق هر چه بیشتر روابط فرهنگی هستند و در این مسیر با هدایت و راهبری واحدهای ستادی در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی هماهنگی کاملی میان آنها در برنامه ریزی و اجرا وجود دارد.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی