به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی هدف برگزاری این سلسله نشست ها ارائه نظرات پیروان ادیان مختلف در موضوعات فرهنگی، دینی، هویتی و معنوی می باشد. برگزار کنندگان این نشست مؤسسه «فوکولارا» و انستیتوی مطالعات فرهنگ و مسیحیت بلگراد و اداره همکاری با کلیساها و جمعیت های فرهنگی وزارت دادگستری جمهوری صربستان می باشند. ایده کافه فرهنگی برخاسته از همکاری طولانی مدت و همچنین کار و برنامه مؤسسه مطالعات فرهنگ و مسیحیت است.

در این نشست رایزن فرهنگی ایران با اشاره به حادثه دردناک سقوط بالگرد حامل رئیس جمهوری اسلامی ایران و هیات همراه گفت: از آنجا که در این روزها و ساعات ملت ایران در غم از دست دادن رئیس جمهوری محبوب و مردمی خود و هیات همراه ایشان عزادار است یاد و خاطره آن عزیزان را گرامی می دارم.

پورپزشک در سخنان خود اظهار داشت مذهب، معنویت و خداگرایی و وحدانیت جزء ذاتی هویت ایرانیان محسوب می‌شود.  دین در فرهنگ ایرانی جایگاه ویژه‌ای داشته و دارد و با ورود اسلام به ایران و پذیرش آن توسط ایرانیان این موضوع پر رنگ تر هم شد.

 نفوذ دین در همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان در طول قرن ها بخوبی نمایان است ازادبیات، هنر، معماری، فرهنگ عامه، آئین ها و مراسم و ... از این جهت بین ایرانیان و صربها شباهت های بسیاری وجود دارد.

وی با اشاره به سه جنبش اجتماعی مهم در تاریخ معاصر ایران گفت: در عصر حاضر یعنی چند رخداد مهم با ریشه های مذهبی در تقویت هویت دینی ایرانی بسیار موثر بود.

جنبش تحریم تنباکو علیه استعمار انگلیس در دوره قاجار با رهبری مرجع بزرگ شیعه میرزای شیرازی در سال 1892، نهضت مشروطه با نقش آفرینی مراجع بزرگ شیعی در سال 1905 و بزرگترین رخداد عصر حاضر یعنی انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 که موجب تقویت هویت دینی و انسجام ایران براساس مذهب شد.

وی افزود دلیل ایجاد جنبش های اجتماعی برای حفظ هویت دینی و مبارزه با استعمار خارجی و استبداد داخلی بود که هدفشان زدودن دین و هویت دینی از زندگی فردی و اجتماعی بود و برای تحقق این سیاست آنها خانواده را به عنوان مهمترین بنیان اجتماعی هویت ساز به بهانه مدرنیزاسیون و توسعه و ترقی هدف قرار دادند و به ترویج فساد و بی بند وباری و جایگزینی ارزش های غربی به جای ارزش های اصیل دینی کردند و همین باعث شد جامعه ایرانی به این وضعیت واکنش نشان می دهد و مهم‌ترین نقش برای احیا هویت مذهبی در ایران معاصر را امام خمینی (ره)‌ داشتند.

سپس عمرا خلیلویچ شرقشناس و اسلام شناس و دانشجوی دکترای دانشگاه بلگراد در سخنان خود اظهار داشت:

دین مؤلفه ای است که در برهه های مختلف تاریخ، ذهن و روان نسل های متعدد یک ملت را اصلاح نموده و هویت خاص و ویژه ای را به اعضای آن القا می کرد. به همین دلیل است که وقتی از هویت دینی صحبت می کنیم، در واقع از فرهنگ و عناصر عمیق و بنیانی شناختی و معرفتی یک قوم سخن به میان می آوریم.

طریق اصلی انتقال فرهنگ و هویت دینی در ساحت علم و آموزش معنا می یابد. فلذا بهترین راه برای نابودی یک جامعه، بی ارزش ساختن نظام معرفتی و ارزشی آن، بی معنا ساختن علم آن و به چالش کشید ارزش مبانی اندیشه ای آن است. چنان چه این اتفاق بیفتد، هسته و جوهره آن جامعه از میان رفته و تنها کالبدی بی روح و بی جان از آن باقی می ماند. در این صورت، این جامعه به آسانی با آرمان ها و فرهنگ های جوامع دیگر تسخیر خواهد شد.

در نشستی که با همکاری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بلگراد با موضوع هویت خانواده برگزار شده بود، در مورد این واقعیت صحبت شد که مشکلات جوامع مدرنی که در تلاش برای حفظ هویت سنتی و دینی خود هستند، بایستی نه تنها از لحاظ نتیجه بلکه به صورت نظام علی و معلولی و به شیوه فلسفی و معرفتی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرند. بسیاری از مشکلاتی که جوامع امروزی با آن ها روبه رو هستند و با آن ها دست و پنجه نرم می کنند به آن برهه ای برمی گردد که انسان امروزی شروع به از دست دادن امید و ایمان به خدا و همه مفاهیم متافیزیکی دیگر نموده و فقط به انسان نگریسته است.

خانم عمرا خلیلویچ در ادامه گفت: ما باید با چنین ایدئولوژی هایی که در آن انسان در سلسله مراتب هستی شناختی در جایگاه خدا قرار می گیرد به مخالفت برخیزیم، پیش از این که چنین اندیشه ای مبنای هویتی جوامع ما نیز بشوند.بالکان ما از دیرباز هویتی ترکیبی از آداب و رسوم مسیحی و مسیحی ایجاد نموده است و برماست که همواره بر جایگاه و اهمیت این میراث مشترک تأکید نماییم. تحقیقات در مورد نفوذ اسلام در منطقه حاکی از این امر است که از همان آغاز حضور پررنگ اسلام، یکی از مهم ترین نقش های تربیتی متعلق به اهل تصوف بوده است. دستورات معنوی آن ها عموماً با زندگی روحانی، اخلاقی و گاه زاهدانه پیوند می خورد. البته این گروه نیز طبیعتاً گاهی مورد سوءاستفاده قرار می گرفتند، ولی آن چه جوهره تقریباً تمام دستورات صوفیانه را در تاریخ شامل می شود، نیاز به معنویت بوده است.

هویت معنوی مردم ما در منطقه بالکان تا حد زیادی مشترک است و این اشتراک ارزش مضاعفی به ساحت فرهنگی این منطقه داده است. ما نظام های ارزشی جداگانه ای نداریم که لازم باشد به صورت مصنوعی متحد شویم. ما واقعاً یک هویت واحد هستیم که بروز و تجلی های متفاوتی دارد. چالش های زیادی در طول تاریخ بوده و در آینده هم خواهد بود، ولی تنها با تکیه بر این عنصر وحدت معنوی است که می توانیم بر آن ها غلبه نموده و سربلندتر از پیش از آن ها خارج شویم.