به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به نقل از خبرگزاری الجزیرة،عید قربان، یک مناسبت دینی و اجتماعی است که در آن فضای ایمانی با سنت‌های فرهنگی و عادات موروثی در هم می‌آمیزد.

غذاهای گوشتی رکن اصلی آیین‌های مردم برای جشن گرفتن عید هستند و هر کشور غذای ویژه‌ای برای این مناسبت دارد. در ادامه به مهم‌ترین عادات برخی کشورهای عربی در فصل قربانی‌ها و عید اشاره می‌شود.

لینا حمدان، استاد تاریخ اسلام، می‌گوید: با وجود شباهت زیاد مسلمانان در عادات و سنت‌های مربوط به جشن‌های عید قربان، برخی عادات موروثی وجود دارد که هر کشور عربی را از دیگری متمایز می‌کند.

حمدان اشاره می‌کند که مظاهر فعلی جشن‌های عید در حقیقت امتداد میراث اسلامی از صدها سال پیش است. علاوه بر "عیدی"، توزیع شیرینی و پخت بهترین انواع غذاها از ویژگی‌های مشترک اعیاد مسلمانان در تمامی ادوار بوده است.

به گفته حمدان، سوری‌ها، اردنی‌ها، لبنانی‌ها و همچنین مردم کشورهای خلیج فارس، عید را با تبادل دید و بازدیدهای خانوادگی، ارائه غذاها و شیرینی‌ها و تجمعات خانوادگی در هر منطقه جشن می‌گیرند. همچنین نماز جماعت و تزیین خیابان‌ها و میدان‌ها تلاش‌هایی برای انتشار شادی و خوشی در دل همه مردم است.

غذاهای اصلی با طعم‌های مختلف

حمدان به مهم‌ترین غذاهایی که در سفره‌های برخی کشورهای عربی سرو می‌شود، اشاره می‌کند. این غذاها بسیار متنوع هستند، از جمله "مقلوبه گوشت" که با طعم‌های اصیل شرقی غنی شده است، "فتة گوشت" که به دلیل سادگی و سرعت تهیه مورد توجه است، و "مندی گوشت" که ترکیبی از طعم‌دهنده‌هاست که تمامی ذائقه‌ها را راضی می‌کند.

در ادامه به مشهورترین غذاهای عربی در عید قربان می‌پردازیم:

فتة، عروس سفره مصری‌ها در اولین روز عید قربان

در مصر، از بارزترین عادات روز عید، ذبح در خیابان‌ها به صورت عمومی است. هر خانواده قربانی خود را در مقابل خانه‌اش ذبح می‌کند و خون‌هایی که به خاطر خدا ریخته می‌شوند، در خیابان‌ها جاری می‌گردد، صحنه‌ای که همراه با تکبیرات، هیبت و سروری قلب‌انگیز ایجاد می‌کند.

"فتة" ملکه سفره مصری‌هاست که با پختن گوشت همراه با برنج و آبگوشت و مخلوط کردن آن با تکه‌های نان تهیه می‌شود. این غذا با سرکه و سیر به خانواده و مهمانان ارائه می‌شود.

این سنت به صدها سال پیش بازمی‌گردد، به طوری که برخی از نوشته‌های مصری اشاره می‌کنند که اصل غذای "فته" به زمان فراعنه برمی‌گردد، زمانی که آن را به همراه غذاهای دیگر در مناسبت‌های عمومی و جشن‌ها ارائه می‌کردند.

همچنین، مصری‌ها "رقاق" را از غذاهای اصلی که میز عید را زینت می‌دهد می‌دانند. این نوعی نان است که در زمان امپراتوری عثمانی وجود داشته و از آرد، نمک و آب به شکل دایره‌ای نازک تهیه می‌شده است. مردم مصر این غذا را با افزودن مواد مختلف مانند گوشت و پنیر توسعه داده‌اند.

اما "کبدة اسکندرانی" را بسیاری از خانواده‌ها به عنوان صبحانه در اولین روز عید سرو می‌کنند، و این نیز از معروف‌ترین غذاها روی میز در این مناسبت عید است.

شاکریه و برنج، عروس سفره عید قربان در سوریه

شاکریه و برنج، یا همان پلو و گوشت و ماست، در عید قربان در سوریه به عنوان غذای اصلی سرو می‌شود، به ویژه که امسال عید با فصل تابستان مصادف شده و سرو ماست در این فصل از سال بسیار رایج است.

تاریخچه این غذا به صدها سال پیش باز می‌گردد. طبق روایات، نام «شاکریه» از نام یکی از مادران است که برای اولین بار این غذا را پخته می‌کنند. پسر جوان او به نام شاکر این غذا را بسیار دوست داشت و دائماً آن را طلب می‌کرد، به همین دلیل مادر نام «شاکریة» را بر روی این غذا گذاشت.

شاکریه از گوشت پخته شده، ، ماست و ادویه جات تشکیل می‌شود و پس از پخت مجدد، با پلو یا بلغور سرو می‌شود.

لبنان:

در میان عطر برنج و بخار گوشت و طبخ بامیه، سفره‌های لبنانی‌ها در عید قربان به انواع غذاهای لذیذ مزین می‌شود. لبنانی‌ها عادت دارند در مناسبت‌ها به خصوص زمانی که خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند، از این غذاها استفاده کنند. به همین دلیل، بانوی خانه موظف است یک غذای اصلی و کامل برای پذیرایی از مهمانان تدارک ببیند.

سالاد تبوله از جمله پیش غذاهای مهمی است که زینت بخش سفره عید می‌باشد.

اردن:

بی شک، "منسف" غذای محبوب و پادشاه سفره‌های عید قربان در اردن است. خانواده‌های اردنی به دلیل ارزش غذایی بالا و جایگاه ویژه این غذا در میان سایر خوراکی‌ها، آن را در این عید سرو می‌کنند.

"مقلوبه" (برنج و گوشت با سبزیجات) نیز از دیگر غذاهای اصلی است که در این مناسبت پخته می‌شود.

از مهم‌ترین سنت‌های عید در اردن، دادن "عیدی" به زنان و کودکان است. این هدیه نمادی از محبت و قدردانی و همچنین راهی برای شاد کردن قلب‌ها و ایجاد حس خوشبختی در آنها است.

عراق:

علاوه بر "گوشت و برنج" معروف، سفره عید عراقی‌ها بدون "دلمه" ناقص است. دلمه نوعی غذا است که با ادویه‌های فراوان طعم دار می‌شود. ، سمک مسکوف  ماهی کباب  نیز از دیگر غذاهای محبوب در این منطقه است.

مراکش

البولفات  از جمله غذاهای مشهور در سفره عید قربان در این کشور است. این غذا از جگر گوسفند تهیه می شود که ابتدا روی ذغال کباب می شود، سپس به خوبی مزه دار می شود و در خوردن گوسفند پیچیده می شود و دوباره روی ذغال کباب می شود.

العصبان نیز در اکثر مغرب عربی محبوب است. این غذا از روده گوسفند، گاو یا شتر پر شده با مواد تهیه می شود که از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.

انواع مختلف از العصبان وجود دارد، از جمله:

العصبان ساده: بدون مواد پرکننده

العصبان پر شده با سیب زمینی: سیب زمینی پخته شده و له شده با ادویه جات

العصبان پر شده با بادمجان: بادمجان سرخ شده و له شده با ادویه جات

العصبان پر شده با گوشت صورت گوسفند: گوشت صورت گوسفند پخته شده و خرد شده با ادویه جات

العصبان پر شده با کسوس:  پخته شده با سبزیجات و ادویه جات

العصبان پر شده با سیرابی: سیرابی پخته شده و خرد شده با ادویه جات

کشور های حاشیه ی خلیج فارس 

در خلیج فارس، «کبسه» که از برنج و گوشت تهیه می‌شود، یکی از محبوب‌ترین غذاها به شمار می‌رود.

در قطر، در عید نوروز، سفره‌ها با غذاهایی مانند «هریسه»، «مجبوس» در انواع مختلف و «ثرید» قطری پر می‌شود. این غذاها از جمله مهم‌ترین غذاهای سنتی هستند که در میان مردم محبوبیت زیادی دارند و در مناسبت‌ها سرو می‌شوند. به ندرت می‌توان خانواده‌های قطری را پیدا کرد که در سفره عید آنها یکی از این غذاها وجود ندارد.

همچنین «بریانی» که از برنج بخارپز شده با گوشت یا مرغ و آدویه جات و گیاهان معطر تهیه می شود، از جمله غذاهایی است که در مناسبت ها سرو می شود.