محمد رضا بهمنی نوشت:
چرا «با مشارکت مردم»؟
اگرچه شعار سال ۱۴۰۳ نیز مانند شعار سالهای اخیر به مسئله اقتصاد توجه دارد، اما فراز دوم شعار امسال، مسئله مهم دیگری با مضمون «مشارکت مردم» را گوشزد مینماید.
به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی محمد رضا بهمنی، معاون توسعه همکاریهای علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در یاداشتی با عنوان چرا «با مشارکت مردم»؟ اینگونه آورده است:
اگرچه شعار سال ۱۴۰۳ نیز مانند شعار سالهای اخیر به مسئله اقتصاد توجه دارد، اما فراز دوم شعار امسال، مسئله مهم دیگری با مضمون «مشارکت مردم» را گوشزد مینماید. اهمیت نقش و جایگاه مردم به قدری مهم است که بعید نیست بتوان گفت؛
مردممداری نه تنها رکن جمهوریت نظام بلکه ضامن اسلامیت آن هم هست.
این معنا را هم در اندیشه عمیق حضرت امام میتوان یافت و هم در رفتار مقام معظم رهبری میتوان دید.
اما در لایه کارگزاری نظام (در همهی عرصههای تقنین ، اجرا و نظارت) تحقق مشارکت مردم با سطح مطلوب و لازم، فاصله معناداری دارد. یکی از دشوارترین کارها در سازمانهای دولتی و حاکمیتی همین جلب مشارکت و کارسپاری به مردم است.
در بسیاری از اوقات شعار مردم محوری داده میشود ولی در عمل مدیران و کارشناسان سازمانها، ورود مردم به امور را برنمیتابند.
جالب است که با حرفهای اتوکشیده هم مردم و ظرفیتهای مردمی نادیده گرفته میشود.
حرفهایی مانند این که؛ کیفیت کار بخش خصوصی و گروههای مردمی پایین است... آنها شناخت کافی ندارند... کارسپاری به گروههای مردمی اتلاف بیتالمال است و مانند اینها....
متاسفانه حتی در برخی دستگاهها، سد کردن راه مردم و ممانعت از نقشآفرینی مردم در امور، به خروجی اصلی دستگاه تبدیل شده است.
اما دشواری و شکاف میان وضع موجود و وضع مطلوب در مسئله مشارکت مردم، به حوزه اقتصاد محدود نمیشود و چه بسا کم توجهی به مشارکت و کنشگری مردم در عرصههای فرهنگی و اجتماعی پر هزینه تر و عمیق تر باشد.
لذا فراز دوم شعار سال ۱۴۰۳ یعنی *«مشارکت مردم»* را باید مطالبه فرا اقتصادی دانست.
یکی از عرصههای بسیار مهم برای مشارکت و کنشگری مردمی، عرصه دیپلماسی عمومی و روابط فرهنگی بینالمللی است. به طوری که حتی باید گفت، الزام به مشارکتجویی و کارسپاری به مردم، سالها قبل و آنجا که مقام معظم رهبری، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را قرارگاه اقتدار معنوی نظام در عرصه بینالمللی خواندهاند، مطرح شده است. بنابراین جایگاه قرارگاهی سازمان، فراتر از هماهنگی میان دستگاهی، به «تنظیمگری و توان افزایی حضور و کنشگری مردم در عرصه دیپلماسی عمومی و روابط فرهنگی» باید معطوف شود.
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در دو سال اخیر، در این مسیر خطیر، چند برنامه زیرساختی و اجرایی را در دستورکار قرار داده است که اهم موارد عبارتند از :
*۱) سه سکو (پلتفرم)، سه زیرساخت*
یک) سکوی دماوند؛ زیرساخت نرمافزاری برای کنشگری مردمی در تولید و نشر محتوای معرفی ایران در عرصه بینالملل.
دو) سکوی صبا؛ راه حلی برای تنظیمگری و گسترش حضور ظرفیتهای مردمی در رویدادهای فرهنگی، هنری و علمی و بازار صادرات فرهنگی.
سه) سامانه زیست بوم ترجمه و نشر؛ سکویی برای ارتباط و همکاری ناشران، مترجمان و کنشگران ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی در عرصه بینالملل.
این سه سکو، سه زیرساخت مهم برای افزایش نقش مردم در عرصه فعالیتهای فرهنگی بینالمللی محسوب میشوند که البته هریک از آنها تا نقطه مطلوب، راه دشواری در پیش دارند.
۲) همچنین طرح *اتاقهای ارتباطات و صادرات فرهنگی استانی* ، طرح مهمی است که دغدغه اصلی آن شناسایی، توانمندسازی و کارسپاری به ظرفیتهای فرهنگی استانی برای حضور در عرصه بینالملل است.
در هفتههای پایانی سال گذشته، با همکاری مدیران محترم استانهای کردستان و اردبیل تا مراحل پایانی پیش رفت که انشاءالله نه تنها باید نسبت به فعالسازی اتاقها در این دو استان جدیت به خرج داد بلکه جا دارد در سال جاری فعال شدن این طرح در حداقل نیمی از دیگر استانهای کشور نیز دنبال شود.
۳) *دو رویداد برای ظرفیتشناسی و کارسپاری به ظرفیتهای مردمی* . رویداد از ایران و رویداد جهان بانو، دو طرح دیگر در این راستا محسوب میشوند که فعلا شناخت و بررسی ظرفیتها بحمدالله انجام شد ولی حمایت و بهرهبرداری از ظرفیت برگزیدگان نیازمند جدیت و تأمین منابع و البته تقویت نگرش مدیریتی و کارشناسی در این زمینه است.
۴) *شبکه سازی کنشگران حوزههای تخصصی در عرصه بینالملل*
الگویی برای تقویت تعارف، تبادل و تعامل و همکاری کنشگران مردمی همگون در داخل و خارج از کشور. از جمله:
یک) شبکه سازی فعالان حوزه زن و خانواده
دو) شبکه سازی تجارب تمدنی، در قالب جشنواره تمدن نوین اسلامی
در هر حال، این اقدامات را میتوان نقاط آغازین برای تحول الگوی حکمرانی دیپلماسی عمومی و روابط فرهنگی بینالمللی دانست که مبانی پایهای آنها ، تمهید، تدارک و تحقق *مشارکت مردم در فعالیتهای فرهنگی عرصه بینالملل* است.