به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همزمان با سالروز تولد شاعر گرانمایه، گنجینه علم و معرفت، حکیم سخنور زبان فارسی نظامی گنجوی، شهر ایروان در روز 21 اسفندماه 1402، شاهد برگزاری نشست علمی وزینی بود که با حضور ادیبان، ایران‌شناسان، استادان، دانشجویان و علاقمندان به زبان و ادب فارسی و مقامات سیاسی و فرهنگی کشورمان در ارمنستان که از میهمانان ویژه این نشست علمی بودند، در محل دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه اسلوونی این شهر برگزار شد.

آقای دکتر سبحانی، سفیر کشورمان در ارمنستان به عنوان آغازگر سخنرانان این محفل علمی و ادبی در ابتدای این نشست به ایراد سخن پرداخت. ایشان در آغاز سخن با اشاره به مقام علمی و ادبی والا و ارزشمند نظامی گنجوی، مفاخر علم و ادب و فرهنگ ایران را نه تنها متعلق به ایران و فارسی زبانان که متعلق به کل عالم بشریت برشمرد و زبان آنها را زبان عشق و محبت و انسانیت و پرهیز از نفرت عنوان کرد. وی در ادامه فرهنگ و ادبیات را عرصه مناسبی خواند که می‌تواند مانع از بحران‌های خشونت بار در عرصه روابط بین‌الملل گردد. آقای سبحانی با تاکید بر اهمیت فرهنگ به عنوان پیوند دهنده ملت‌ها، گفت: اگر فرهنگ به سیاست آلوده شود، کارکرد اصلی خود را از دست می‌دهد و نمونه آن را در دوران استالین دانست که شرق‌شناسان آن زمان با وارد کردن آثار حکیم نظامی گنجوی به عرصه سیاست، سعی بر مصادره قله‌های فرهنگ و ادب ایران و زبان فارسی و هویت سازی برای خود داشتند.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان در ادامه سخنانش در مراسم بزرگداشت نظامی گنجوی، گفت: اندیشه سیاسی این حکیم بزرگ اندیشه ایران شهری است که در آثار دیگر مفاخر ایران نظیر حکیم ابوالقاسم فردوسی نیز مشاهده می‌شود و افزود: در شعر حکیم نظامی، ایران و اسلام در هم تنیده شده و اگر هر یک از آنها از هم جدا شوند، شعر نظامی از هم پاشیده می‌شود.

در ادامه این نشست وزین علمی، آقای اسدی موحد، رایزن فرهنگی ج.ا.ایران در ارمنستان، به ایراد سخن با موضوع واکاوی حکمت و عرفان در آثار نظامی گنجوی پرداخت. ایشان در سخنان خود به ابعاد فلسفی و عرفانی اثر وزین نظامی گنجوی خمسه نظامی اشاره کرد و با بیان اشعاری از این اثر عرفانی، توانمندی‌ها و تبحر نظامی به علوم و معارف دوران خود را بسیار عمیق و کامل برشمرد و گفت: نظامی گنجوی علاوه بر تسلط کامل بر شعر و شاعری و زبان‌های عربی و فارسی، آشنا به سنت‌ها و داستان‌های شفاهی، آگاه به معماری، علوم طبیعی و اسلامی و نجوم و فقه و در زمینه کلام و تفسیر قرآن و حدیث نیز از مهارت زیادی برخوردار بود.

وی افزود: آشنایی نظامی گنجوی به علوم عقلی و مکاتب فلسفی تا آنجا بود که وقت زیادی از عمر خود را صرف یادگیری ریاضیات، نجوم، تاریخ طبیعی و گیاه شناسی کرد که اشعار وی بازتابی از همین علوم است.

وی با بیان اینکه نظامی گنجوی همچون سنایی و ابوالقاسم فردوسی شعرای حکیم هستند گفت حکمت و عرفان دو عنصر بنیادی اندیشه در آثار نظامی گنجوی تنیده شده است و منظومه‌های او را به گنجینه‌ای از آموزه‌های اخلاقی، فلسفی و عرفانی تبدیل کرده است.

رایزن فرهنگی کشورمان در ادامه به تشریح ابعاد مختلف حکمت، عرفان، علم و فلسفه در هر یک از آثار پنجگانه نظامی در خمسه این شاعر حکیم و توانا پرداخت و با بیان اشعاری از هر یک از آثار خمسه نظامی، ویژگی‌های این آثار گران سنگ همچون لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، هفت پیکر و اسکندرنامه را بیان کرد.

آقای اسدی موحد با اشاره به کتاب خسرو و شیرین نظامی گنجوی این اثر ارزشمند را بیانگر وجود روابط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بین دو ملت ایران و ارمنستان برشمرد.

از سخنرانان بعدی این نشست وزین علمی، پروفسور گانک آساطوریان، رئیس دانشکده شرق شناسی دانشگاه اسلوانی بود که به موضوع خاستگاه قومی نظامی پرداخت و گفت: نظامی یک شاعر ایرانی تمام عیار است اگرچه مادر او از تبار کرد می‌باشد ولی  او یک شاعر فارسی‌گوی داستان سرای ایرانی است.

در ادامه این نشست علمی یکی از ادیبان ارمنی آقای تویا آلو کلرا به بررسی تاریخ شهر گنجه در دوران نظامی پرداخت و گفت: شهر گنجه در آن دوران در قلمرو تمدنی و فرهنگی ایران بوده و زبان فارسی در مناطق مختلف قفقاز رایج بوده است و در سرزمین‌های دوردست نفوذ داشته است.

آقای دکتر امیر دیلمی از اساتید ایرانی مدرس زبان فارسی و ایران شناسی در دانشگاه اسلوونی سخنران بعدی این نشست علمی بود که به موضوع تبارشناسی و قوم‌نامه نظامی گنجوی پرداخت و با بررسی واژه ترک در آثار این شاعر بزرگ ایرانی با اشاره به تلاش‌های ناآگاهانه در بستر فضای مجازی برای شاعر، ترک معرفی کردن نظامی گنجوی آن را مورد نکوهش قرار داد و گفت نظامی یک شاعر ایرانی و متعلق به سرزمین ایران فرهنگی است.

سخنران بعدی خانم کریستینه از کارشناسان موزه مانتداران بود که به بررسی نسخ خطی موجود در این موزه پیرامون آثار نظامی گنجوی پرداخت و با ارائه نمونه‌هایی از این آثار گفت این نسخ خطی گران سنگ درباره آثار نظامی که با مینیاتور مزین شده و زیبا شده است ثابت می‌کند و نشان می‌دهد چگونه این شاعر ایرانی در قلب‌های مردمان آن زمان جای داشته است.

آخرین سخنران این همایش خانم بکتاریا آندریا، رئیس دفتر فدرال کشورهای مشترک المنافع از مسکو بود که به بررسی ترجمه‌های زبان روسی از قدیم الایام تاکنون درباره نظامی گنجوی پرداخت و با معرفی آثار ترجمه شده روسی درباره نظامی گنجوی، به جایگاه رفیع این شاعر بزرگ در کشورهای منطقه و قفقاز اشاره کرد.