حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامی در دیدار فضلا، طلاب و مبلغان حوزه‌های علمیه، تبلیغ دین و اهداف دینی را مهم‌ترین وظیفه حوزه‌ها خواندند و به نکات مبنایی و ارزنده‌ای در حوزه تبلیغ و تبیین اشاره فرمودند. معظم له بر لزوم استفاده از لوازم تبلیغ موثر و به‌روز یعنی شناخت مخاطب، شناخت آرایش حقیقی صحنه تبلیغات جهانی برای داشتن موضع تهاجمی و برخورداری از روحیه جهادی تاکید فرمودند. 

 درباره فرمایشات رهبر حکیم انقلاب نکاتی وجود دارد که لازم است نسبت به آنها توجه داشته باشیم.

نخست اینکه در عرصه جهاد تبیین، نمی‌توان نقش مجاری و ابزارهای انتقال پیام، همچنین مخاطب‌شناسی صحیح و موثر را نادیده انگاشت. در صورتی که یک پیام صحیح بدون در نظر گرفتن اقتضائات مبتنی بر «مخاطب» و «ابزار» منتقل شود، قطعا چرخه تبیین به‌درستی طی نخواهد شد و روند تبلیغ ابتر خواهد ماند. در علم مخاطب‌شناسی، قلمرو ارتباط کلامی و غیرکلامی باید مشخص شود و مبلغ، نسبت به آنها اشراف داشته باشد. شناخت ویژگی‌های شخصیتی، رفتاری و‌ شناختی مخاطبان و در کنار آن، درک نیازها، رغبت‌ها، انگیزه‌ها و آرمان‌ها و ثوابت ذهنی آنها، شروط لازم شکل‌گیری یک تبیین موثر قلمداد می‌شود. رویکرد تهاجمی (به معنای رویکرد کنش‌گرانه و غیرانفعالی بر اساس موقعیت‌شناسی مخاطب) و روحیه جهادی مبلغان سبب خواهد شد مخاطب در بهترین موقعیت و با بهترین ابزار ممکن، پیام مبلغ را دریافت کند و آن را با عمق جان و نگاه خویش عجین سازد، بنابراین در امر تبلیغ «آگاهی» شرط لازم هست ولی کافی نیست.

نکته دوم، مربوط به شناخت نقاط شرارت و ضعف دشمنان در عرصه تبلیغ و جهاد تبیین است. یکی از اصلی‌ترین تکنیک‌های رسانه‌ای و روانی غرب، خلق تصاویر مجازی و القای آنها تحت عنوان واقعیات به مخاطبان گوناگون است. در این ترکیب پیچیده، «مصادیق کاذب» در خدمت «مفاهیم واقعی» درآمده و این دو به گونه‌ای در یکدیگر خلط می‌شوند که ذهن مخاطب را به خطا وامی‌دارد. در همین ساختار مسموم، قتل عامدانه یک نوجوان آفریقایی‌تبار توسط پلیس فرانسه و سرکوب شدید اعتراضات پس از آن تبدیل به امری مباح و طبیعی برای حفظ امنیت و آرامش شده و در مقابل، دفاع از حریم امنیت عمومی شهروندان توسط پلیس ایران مصداق سرکوب و ظلم شمرده می‌شود! درست در همین ساختار، پارلمان اروپا به سادگی چشمان خود را روی کشته شدن روزانه زنان اروپایی به دلیل خشونت‌های پلیس یا منازعات اجتماعی می‌بندد و در مقابل، شعار زن، زندگی، آزادی را در قبال کشور ما سر می‌دهد. تهی بودن ساختار لیبرالیستی و نئولیبرالیستی در غرب نیز در چنین فضایی بر هیچ‌کس پوشیده نیست. حتی افرادی مانند فرانسیس فوکویاما (نظریه‌پرداز پایان تاریخ) در شرایط امروزی نتوانسته‌اند نگرانی خود را بابت اضمحلال مفهومی، ساختاری و مصداقی لیبرال - دموکراسی کتمان سازند. نظام حکمرانی غرب، اکنون توسط کسانی که مبدع و مقوم آن بوده‌اند به چالش کشیده شده است اما آیا این حقیقت در معرض دید مخاطبان و افکار عمومی دنیا قرار می‌گیرد؟! 

نکته سوم، مربوط به امر تبلیغ در «محیط بین‌الملل» است. قطعا زمانی که عرصه تبلیغ و تبیین، قید بین‌المللی و محیطی پیدا می‌کند، محاسبات ما به مراتب ظریف‌تر و حساس‌تر خواهد شد. یکی از کارویژه‌ها و مسؤولیت‌های بزرگ نهادهایی نظیر سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، ایجاد فضای مناسب برای آشنایی نهادها و فضلای حوزوی با نیازها و اقتضائات محیط بین‌الملل و محاسبه، جایابی و ادغام صحیح عوامل بین‌المللی و محیطی در امر تبلیغ و تبیین است. در اینجا باید متوجه جایگاه بسیار تعیین‌کننده «رصد و شناخت محیط بین‌المللی تبلیغ» باشیم. حتی اگر بهترین پیام‌ها، ابزارها و مجاری انتقال پیام بدون در نظر گرفتن ظرافت‌های محیطی در اختیار مخاطبان بین‌المللی قرار گیرد، روند تبلیغ دچار خلل خواهد شد. بدون شک در نظام حکمرانی فرهنگی و تبیینی جمهوری اسلامی ایران، باید این مسؤولیت و نقش‌آفرینی را در نظر داشت. اتصال، هم‌پوشانی و هم‌افزایی همه نهادهای دخیل در عرصه برون‌مرزی جهاد تبیین، قطعا مولد بهترین نتیجه برای ما در عرصه جهانی تبیین و تبلیغ خواهد بود. استفاده از ظرفیت ایرانیان و مسلمانان خارج از کشور در تکمیل این منظومه فراگیر، یک ضرورت محسوب می‌شود. 

و کلام آخر اینکه اولویت دادن به امر «تبلیغ» در کنار «فراگیری علوم دینی» از سوی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای مدظله العالی، به معنای ضرورت اقدام عملی و حضور در صحنه و عدم سکون در شرایط حساس کنونی است. 

محمدمهدی ایمانی پور 

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی 

منبع :روزنامه ی وطن 

https://vatanemrooz.ir/