به گزارش روابط عمومی سمینار حضوری«اربعین و آموزه های امام حسین علیه السلام»در روز جمعه 1  مهر ماه 1401  برابر با 23 سپتامبر 2022 در سالن اجتماعات رایزنی فرهنگی ایران  در برلین با حضور جمعی از علاقمندان برگزار شد.  در این سمینار که به زبان آلمانی و انگلیسی بود رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، دکتر رسول اکبری محقق پست داک علوم اسلامی در دانشگاه هومبولت آلمان و دکتر مارکوس گرهولد استاد دانشگاه گیسن در کرسی اسلام شناسی سخنرانی هایی ارائه کردند.

دکتر الی اکرمان از دانشگاه برلین به دلیل ابتدا به کرونا نتواستند در برنامه حضور داشته باشند. همچنین به دلیل محدودیت های اینترنت برقراری ارتباط با دکتر واعظی رپیس دانشکده اللهیات و معارف دانشگاه تهران جهت ارائه سخنرانی انجام نشد.

در ابتدا جلسه پس از قرائت قرآن و خوشامد گویی به حاضران فیلم مستند کوتاهی در زمینه اربعین با کفتاری به زبان انگلیسی به نمایش گذاشته شد. در این فیلم فریم هایی از علت زیارت اربعین، خدمت رسانی به زائران و حضور زایرینی از کشور های مختلف جهان در پیاده روی اربعین وجود داشت.

رایزن فرهنگی در ابتدای سخنرانی خویش، درباره فلسفه اربعین و تاریخچه آن صحبت کردند. در اولین اربعین پس از عاشورا روز 40 ام بعد از شهادت امام حسین علیه السلام، اسرای کربلا با سرپرستی حضرت زینب کبری سلام الله علیها و امام سجاد علیه السلام به کربلا می رسند. همچنین جابر ابن عبد الله انصاری که برای زیارت امام حسین علیه السلام روزهای زیادی راه آمده بود در نخستین اربعین به دیدار مراد خود نایل می شود. این دو رویداد و حدیثی در باب فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام در اربعین منشا ماندگاری اربعین می شود.  اهمیت اربعین در آن است که این حرکت تاریخی سبب زنده نگه داشتن یاد عاشورا و گسترش پیام عاشورا می شود.

ایشان در ادامه تاکید کردند که زیارت اربعین با پیاده روی گره خورده است و خود پیاده رفتن به این سفر زیارتی موضوعیت دارد چراکه نشانگر ارادت و خلوص برای زیارت امام می باشد. ایشان با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب که اربعین را گدیده ای شبه اعجاز دانسته و آن را ابر رسانه معرفی کرده اند گفت جریان بزرگ پیاده روی اربعین واقعا حرکتی عظیم و بی مانند در جهان است که تاثیرات شگرف و وسیعی در ابعاد مختلف در بردارد.  پیدیده عظیم اربعین نشانگر آن است که نه تنها شیعیان بلکه دوستداران آزادی و عدالت از هر مذهب و دین و کیشی با عشق به زیارت ایشان می آیند. مردم عراق عاشقانه و خالصانه با هر آنچه در توان دارند  از زاپرین امام حسین ع پذیرایی می کنند. اینکه بیش از ۲۰ میلیون نفر روزها و ساعت ها در راه باشند و حدود 80 کیلومتر راه را تا کربلا طی کنند که البته برخی مسافت های طولانی تری مثل بصره تا کربلا که بیش از ۶۵۰ کیلومتر است را علیرغم همه سختی ها و خستگی ها عاشقانه طی می کنند، با منطق و عقل مادی شاید سازگار نباشد اما خرد الهی و عشق و ایمان به خوبی می تواند آن را تفسیر کند.

ایشان همچنین با نشان دادن تصاویری از جلوه های زیبای مهمان نوازی مردم عراق و موکب داران یاد کردند و گفتند همین جلوه های بی مانند اخلاق و ایثار و از خودگذشتگی و کمک به همنوع و در یک کلام انساندوستی و عشق به عدالت و آزادی خواهی، پیدیده اربعین را منحصر به فرد کرده و آن را به بزرگترین اجتماع بشری تبدیل کرده است.  اربعین در جهان بی نظیر است. زیرا تمام ویژگی ها و کرامات اخلاقی متبلور در میزبانان و زاپرین از حضرت امام حسین علیه السلام نشات می گیرد. زیرا  امام حسین علیه السلام مظهر اخلاق ایثار و از خود گذشتگی انسان دوستی آزادگی و دفاع از مظلوم و قیام علیه ظلم و در یک کلام بندگی خالصانه خدا بود. اربعین مملو است از آموزه های آن حضرت. همه ما مدعیان پیروی از آن حضرت باید بکوشیم تا با این اقیانوس معرفت بیشتر آشنا شویم و از آموزه ها بیاموزیم.  

ایشان در ادامه به سکوت رسانه ها در برابر پدیده عظیم اربعین اشاره کردند و گفتند همین سکوت رسانه های نظام سلطه حاکی از اثر گذار بودن اربعین است. زیرا اربعین مروج فرهنگ حسینی می باشد و این پیامد مطلوب رسانه های غرب نیست و از این جهت تعمدا آن را نادیده می گیرند. البته امسال سعی کردند مشکلاتی که وقوع آن در جریانهای بسیار کم جمعیت تر از اربعین هم محتمل است را مغرضانه بسیار بزرگ نمایی کرده و به عنوان ابعاد منفی بازتاب دهند.

ایشان در ادامه تاکید کردند که بایستی تلاش کنیم تا پدیده بی مانند اربعین به عنوان بزرگترین اجتماع بشری که به لحاظ تعداد شرکت کنندگان، تنوع دینی قومی و ملیتی و زبانی شرکت کنندگان، طول مسیر، مدت مراسم، منحصر بودن پذیرایی رایگان از زائرین و ... هیچ نمونه ای در جهان ندارد را به شکل صحیح به جهانیان معرفی کنیم.

ایشان در پایان با اشاره به حوادث اخیر در ایران گفت: حکومت ایران بر مبنای تفکر شیعی وآموزه های امام حسین علیه السلام است بنابراین غرب ودر راس آن آمریکا چون وجود وو رشد وتوسعه چنین نظامی را برنمی تابد در تلاش است تا به هر شکل ممکن مانع آن شود و با ابزار رسانه هایش که متاسفانه بر جهان سلطه دارد هر روز توطئه جدیدی را شکل دهد. فوت یک دختر جوان عمیقا مایع تاثر است. اما رسانه های غرب همصدا با مخالفین نظام تلاش کردند تا از مرگ ناگهانی این جوان، دستاویزی برای شرارت های خود بسازند و با تحریک جوانان به اغتشاش بحران دیگری برای ایران ایجاد نمایند.

دکتر مارکوس گرهولد:

دکتر مارکوس گرهولد از شیعیان آلمان وصاحب نظر در حوزه مطالعات اسلامی  سخنانی در موضوع پیاده روی مذهبی در سایر ادایان ومقایسه آن با  پیاده روی با عظمت اربعین بیان کردند. ایشان در ابتدا بحث از تاریخچه و فلسفه اربعین گفتند و متذکر شدند که پیاده روی اربعین سنت ویژه ای است که تاثیر گسترده ای بر دین اسلام و به ویژه شیعیان گذاشته است.

در ابتدا ایشان درباره خود مفهوم پیاده روی و فرهنگ پیاده روی در جهت زیارت اماکن مقدس یا برای عبادت در نزد مسحیان و پیروان سایر ادیان صحبت کردند و چندین نمونه از چنین سنت هایی را برشمردند. برای مثال در سنت مسیحی پیاده روی به سوی راه صلیب از نمونه های ابراز ارادت و ایمان در مسیحیت می باشد.

پیاده روی مذهبی حتی در میان هندوها از جایگاه خاصی برخوردار است. ایشان با نشان دادن تصاویری از پیاده روی هندوان در مراسم های مذهبی خویش، از این اشتراک در رسم عبادت صحبت کردند. در نهایت ایشان به پیاده روی با مشعل آتش به سوی مقبره پیر سبز در دین زردشت اشاره کردند که نمونه ای از یک عمل عبادی در جهت پرستش خداوند و ابراز ارادت به اولیا  است.

در دین یهودیت نیز تحت مراسمی با عنوان جشن تورا یهودیان در خیابان ها پیاده روی می کنند و با پرچم و نماد های مخصوص این عمل عبادی را انجام می دهند.

در دین اسلام نیز پیاده روی در برخی از اعمال عبادی آمده است چنانچه حجاج بایستی در حج مسیر صفا تا مروه را بارها پیاده طی کنند. پیاده روی اربعین نیز در همین دسته اعمال جا دارد. البته به خاطر ویژگی های خاص آن ممتاز می شود و در پیاده روی اربعین خود راه و مسیر همان هدف است و ارزش والایی دارد. اینکه بسیاری از مردم جهان اعم از مسلمان و غیر مسلمان چنین مسیر طولانی را با وجود سرما و گرما طی می کنند در جهان کم نظیر است. از طرف دیگر اینکه چنین مهمان نوازی ویژه ای از زائران در این ایام می شود، نیز بسیار ویژه و نادر است. در اربعین مسیر پیاده روی و مقصد در یک اتحاد و یگانگی ویژه ای قرار می گیرد و این اهمیت اربعین است.

دکتر رسول اکبری:

دکتر رسول اکبری محقق دانشگاه همبولت آلمان از منظر علمی به موضوع امام حسین علیه السلام وپیاده روی اربعین پرداختند. ایشان در مقاله خویش امام حسین علیه السلام و اربعین را به عنوان یک پدیده بین الادیانی دانستند. دکتر اکبری ابتدا متذکر شدند که در مطالعات دینی دو رویکرد وجود دارد، یکی رویکرد درونی و یکی رویکرد بیرونی. در رویکرد درونی دین به مثابه ابژه ای از نظر افراد متدین بررسی می شود و در رویکرد بیرونی دین به مثابه ابژه ای فراتر از افراد متدین بررسی می شود و از بیرون از دایره تقید به آن پرداخته می شود. در این ارائه نیز ایشان تلاش می کنند تا اربعین و آموزه های امام حسین را هم از منظر بیرونی و هم از درونی بررسی کنند و این دو را در قیاس با هم قرار دهند.

در ابتدا ایشان اربعین را از نگاه سایر ادیان و نگاه محققان بررسی کردند. در این تحقیق ایشان تصاویری از موکب های مسیحیان و زیارت ایشان از قبه کربلا را به اشتراک گذاشتند و این پرسش را مطرح کردند که چه چیزی این افراد را به پیاده روی و زیارت خوانده است؟ از انجا که زیارت یک وجه عملی از دین است، آشکار می شود که پشت این وجه عملی از دین یک باور، ایمان و یک احساس قلبی نهفته است که مسیحیان را به اینجا خوانده است. ایشان همچنین به گفته کشیش آمریکایی به بخشی از انجیل اشاره کردند که داستان کربلا را روایت می کند.

دکتر اکبری در ادامه به مطالعات بین الادیانی در آلمان پرداختند و از ظرفیت بالا و مناسب آلمان برای اینگونه تبادلات یاد کردند. برای مثال ایشان از دانشگاه پادربرورن و باغ 7 ادیان در نزدیکی این شهر مثال زدند. ایشان همچنین به تحقیقاتی از دکتر کامیله اشاره کردند که بر طبق آن عناصر یک دین و ظرفیت های آن برای مطالعات بین الدیانی مورد بررسی قرار گرفته بود و این عناصر را در دین اسلام و واقعه کربلا به شکل تطبیقی بررسی کردند.

از میان این عناصر می توان به عقلانیت، شفقت، ظرفیت پذیرش و گفت و گو بین الادیانی اشاره کرد که به نظر ایشان در اسلام به همه این ها پرداخته شده است و پیاده روی اربعین از ویژه ترین نماد های آن است.

در پایان ایشان همچنین اربعین و واقعه کربلا را به لحاظ محتوا اخلاقی آن، ارزش های اجتماعی، نگاه هنری و... بررسی کردند و اربعین را ظرفیت ویژه ای برای فتح باب حوزه گفت و گو بین الادیانی خواندند.