به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، دومین پیش نشست دو روزه علمی اجلاس جهانی حقوق بشر در رهیافت شرقی با همکاری مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دانشگاه باقرالعلوم(ع) طی روزهای 27 و 28 اردیبهشت‌ماه برگزار شد.

این نشست با موضوع امکان سنجی و موانع تاسیس حقوق بشر با رویکرد شرقی در راستای اجلاس بین‌المللی حقوق بشر شرقی که قرار است در دی ماه1403  با همکاری سازمان متبوع و دانشگاه باقرالعلوم (ع) و حضور بیش از چهل تن از اندیشمندان برجسته از کشورهای مختلف برپا شود، برگزار شد.

در  دومین پیش نشست اجلاس جهانی حقوق بشر در رهیافت شرقی، اساتیدی از کشورهای اندونزی، ژاپن، فیلیپین، مالزی، ایتالیا، تایلند و جمهوری اسلامی ایران به ارائه مطالب خود در خصوص حقوق بشر شرقی و بررسی امکان سنجی و موانع رسیدن به نسخه دیگری از حقوق بشر با رویکردی شرقی با ادیان، فرهنگ‌ها و تمدن‌های متفاوت پرداختند.

محمد علی ربانی؛ دستیار رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در امور گفت‌وگوی فرهنگی و حقوق بشر در سخنرانی خود در مراسم افتتاحیه دومین پیش نشست حقوق بشر در رهیافت شرقی، با اشاره به حوادث غزه اظهار داشت: آنچه این روزها جامعه بشری در غزه شاهد است، نشانگر این واقعیت تلخ است که امروزه موضوع حقوق بشر  کارکردهای مناسب خود را در برقراری صلح و عدالت بین‌المللی از دست داده و به ابزاری سیاسی با کارکردها و استاندارهای دوگانه جهت پیشبرد اهداف و اعمال فشار غرب بر علیه ملت‌ها تبدیل شده و به چالش مشترک بسیاری از ملت‌ها و کشورهایی تبدیل گشته است که بر هویت استقلالی و فرهنگی خود تأکید دارند. 

وی حقوق بشر را یک مزیت عملکردی و دستاورد بزرگ بسیاری از تمدن‌ها و ادیان مشرق زمین به ویژه اسلام برشمرد که می‌تواند به نکته کانونی همگرایی بسیاری از ادیان، فرهنگ‌ها و تمدن‌های شرقی تبدیل شود.

ربانی افزود: استاندارهای دوگانه غرب در موضوع حقوق بشر و ناکارآمدی نهادهای حقوقی بین‌المللی در جلوگیری از فاجعه انسانی در برابر نسل کشی روزافزون در غزه بر ضرورت هم اندیشی و گفت‌وگوی نخبگان و اندیشمندان حوزه فرهنگی تمدنی شرق در یافتن راهکار مناسب و منطقی جهت مواجهه با این چالش تأکید دارد.

وی ابراز کرد: یقینا فضای مناسب جهت گفت‌وگوی اندیشمندان و صاحبنظران کشورهای آسیایی می‌تواند در ایجاد هم فهمی و نظریه پردازی و تولید محتوا در خصوص حقوق بشر در تجربه فرهنگی، تمدنی و دینی ملل شرق، امکان یا امتناع جهانی سازی گفتمان‌های حقوق بشر شرقی، تحلیل عملکرد غرب در حوزه حقوق بشر و چالش جوامع شرقی در مواجهه با آن و همچنین، فرصت‌ها و ظرفیت‌های همکاری و همسویی جوامع شرقی در حوزه حقوق بشر کمک کند.

در ابتدای اولین روز نشست، پروفسور عرفان هوتاکالونگ، استاد دانشگاه اسلامی هدایت‌الله جاکارتا اندونزی مقاله خود با عنوان «ظرفیت نظام‌های حقوقی، قوانین اساسی و اسناد منطقه‌ای حقوق بشر در جوامع شرقی» ارائه کرد و به پرسش‌های حضار پاسخ داد.

وی در سخنرانی خود یادآور شد: چالش اصلی در خصوص موضوع حقوق بشر بیش از آنی که به منشاء جغرافیایی و غربی آن برگردد ناشی از تفاوت در تفسیر و فهم از آن و عدم پایبندی و التزام به آن باز می‌شود.

استاد دانشگاه اسلامی هدایت‌الله جاکارتا به بازتعریف حقوق بشر در اندیشه متفکران شرقی پرداخت و خاطرنشان کرد: آنچه که امروزه بیش از چیز دیگر ضرورت دارد، شکل دهی اجماع جهانی در فهم مشترک و پذیرش جایگاه الزام آور ر اعلامیه حقوق بشر و تعهد به قواعد آن است .

ضیاء آلونتو آدیونگ، عضو مجلس نمایندگان فیلیپین و فعال صلح و حقوق بشر در فیلیپین با عنوان «پیچیدگی‌های حقوق بشر در منطقه خودمختار بانگسامورو در مسلمان میندانائو» به بررسی مساله صلح و حقوق بشر در فیلیپین پرداخت.

پروفسور رحمت محمد، استاد حقوق در دانشکده حقوق دانشگاه صنعتی مارا مالزی و رئیس سابق کمیسیون حقوق بشر مالزی مقاله خود با عنوان «پل زدن میان حقوق بشر شرقی و غربی: دیدگاه مالزی از حقوق بشر» ارائه. کرد

وی گفت: اعلامیه جهانی حقوق بشر به عنوان تعهدی برای کشورهای عضو ملل متحد از یک سو و قانون اساسی فدرال مالزی به عنوان قانون عالی کشور، از سوی دیگر دو منبع اصلی حقوق بشر در مالزی هستند که این کشور باید در عمل میان پایبندی به آن دو توازن برقرار کند.

پروفسور رحمت محمد افزود: از این رو، اعمال حقوق بشر در مالزی مشمول به رسمیت شناختن اعلامیه جهانی حقوق بشر، قانون اساسی فدرال و همچنین اسلام به عنوان دین رسمی مالزی در کنار قوانین عرفی و دین سایر قومیت‌ها در مالزی است که از طریق قانون سیاریه اعمال می شود. ساختار و چارچوب قوانین حقوق بشر، وجود اصول حقوقی فوق را در نظر خواهد گرفت. دوگانگی قوانین، قانون مدنی که به طور کلی اعمال می‌شود و اعمال محدود قوانین سیاریه قابل اجرا برای مسلمانان در مالزی نمایانگر فضای قانونی حقوق بشر در مالزی است.

در روز دوم این نشست، میگل پرازا، کشیش مسیحی و استاد دانشگاه از کشور ایتالیا ضمن تأکید بر کرامت انسانی به عنوان مبنای حقوق بشر از منظر مسیحیت، به نقد حقوق بشر غربی اشاره کرد و گفت: سند حقوق بشر که در واقع پس از جنگ جهانی در دسامبر ۱۹۴۸ شکل گرفت یک ماهیت خداناباور دارد که در دو محور با اعتقادات ما ناسازگاری دارد؛ اول اینکه حقوق بشر غربی مبتنی بر یک قرائت از حقوق طبیعی در کنار تجربه تاریخی بشر شکل گرفته است و دوم اینکه بر نسبیت فرهنگی بنا شده است. در حالی که حقوق بشر نمی‌تواند بدون یک پایه مطلق و بی ارتباط با منبع الاهی باشد. زیرا از یک سو عدالت و اخلاق برعکس آنچه در تجربه بشر رخ داده و امری سیال و متغیر بوده، امری ثابت است و از سوی دیگر، تنها خدا مالک حیات است و تنها خدا از درون انسان خبر دارد بنابراین تنها خدا می‌داند در سیر تجربه بشر از عدالت، کدام قرائت و عملکرد صحیح است.

در ادامه نشست، محمد آدمی، استاد حوزه و دانشگاه با ارائه مقاله خود در موضوع «تنوع فرهنگی و امکان سنجی حقوق بشر شرقی» گفت: منظور از تنوع فرهنگی تضمین احترام به فرهنگ‌های مختلف در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون است تا این فرهنگ‌ها و سنت‌ها اجازه عرضه و حفظ بیابند. اسناد مختلفی به این مساله پرداخته است؛ برای مثال منشور ملل متحد در بند ۲ ماده ۱ وقتی اهداف منشور ملل متحد را بیان می‌کند از روابط دوستانه میان ملل در سایه احترام به حقوق و خودمختاری ملل سخن می‌گوید. در اینجا که از حق تعیین سرنوشت سخن گفته می‌شود یکی از مصادیق آن احترام به فرهنگ یکدیگر؛ همچنین بند ۷ ماده ۲ از اصل عدم مداخله سخن می‌گوید که هیچ کشوری حق مداخله در حقوق کشور دیگر ندارد.

ساول تاکاهاشی، استاد حقوق بشر و صلح در دانشگاه اوساکا ژاپن دیگر مدعو این نشست، با اشاره به اینکه از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ در سمت معاون دفتر آژانس حقوق بشر سازمان ملل در فلسطین بوده است گفت: فلسطین موضوع مورد علاقه من برای مطالعات حقوق بشر به ویژه در خصوص استانداردهای دوگانه‌ای که در این باره اعمال می‌شود، بوده است.

وی درباره واکنش غرب به نسل کشی در فلسطین که از اکتبر سال گذشته میلادی در حال وقوع است گفت: نسل کشی در فلسطین به خودی خود جدید نیست. اسرائیل یک دولت استعمارگری و غیر بومی است که بر پایه نامشروع از بین بردن ساکنان اصلی از ۱۹۴۸ و پیش‌تر از آن بنا نهاده شده است. بنابراین نسل کشی الان آغاز نشده و آنچه می‌بینیم مرحله نهایی و اوج جریانی است که از دهه‌ها قبل برای از بین بردن این ملت شروع شده است.

تالنگین دیگر سخنران این نشست از کشور تایلند در سخنانش، اظهار داشت : بررسی‌ها نشان می‌دهد که دولت تایلند یک ویژگی اساسی اعتراضات و ناآرامی‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد و آن جنگ مشروعیتی است که مردم محلی مرکز ثقل آن هستند.

وی ابراز کرد: جوامع بودایی و مسلمان تایلند هر دو به طور مشترک توافق دارند که مجریان قانون نباید حقوق بشر را نقض کنند و برای مثال مظنونان را از حق رسیدگی قضایی عادلانه محروم کنند و به بهانه امنیت به استفاده نابجا از قدرت و نقض حقوق بشر مشروعیت بخشند.

انتهای پیام/