مسیر سال؛ «دیپلماسی فرهنگی را می‌توان به خدمت توسعه اقتصادی گرفت»
برای تحقق «سرمایه گذاری برای تولید»، شعاری که رهبر معظم انقلاب برای سال جاری انتخاب کرده‌اند؛ فرهنگ و دیپلماسی فرهنگی نیز از ظرفیت‌های خوبی برخوردار است؛ به گفته رایزن فرهنگی ایران در قزاقستان، به کمک دیپلماسی فرهنگی، علاوه بر معرفی ظرفیت‌های فرهنگی کشورمان، قادر به جذب سرمایه و رونق تولید خواهیم شد.
علی اکبر طالبی‌متین رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان در پاسخ به آن که دستگاه دیپلماسی برای تحقق شعار «سرمایه گذاری برای تولید» باید چه رویکردی را در پیش بگیرد گفت: رویکرد دیپلماسی فرهنگی در خصوص سرمایه‌گذاری برای تولید باید مبتنی بر ایجاد تصویر مثبت، اعتمادساز و تقویت ارتباطات بین‌فرهنگی باشد. دیپلماسی فرهنگی نباید تنها ابزاری برای معرفی فرهنگ باشد، بلکه باید به گونه‌ای عمل کند که زمینه‌ساز جذب سرمایه‌گذاری‌های فرهنگی، صنعتی و فناورانه شود.
ضرورت زمینه‌سازی فرهنگی برای سرمایه‌گذاری پایدار
این متولی فرهنگی ادامه داد: سرمایه گذاری برای تولید، نیازمند امنیت ذهنی و شناخت متقابل است و این دقیقاً نقشی است که دیپلماسی فرهنگی می‌تواند ایفا کند؛ یعنی با معرفی ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی و تمدنی ایران، می توان بستر مناسبی برای سرمایه‌گذاری مطمئن و پایدار در کشور فراهم آورد.
رایزن فرهنگی ایران در قزاقستان درباره این که فعالیت‌های فرهنگی خارج از کشور را چگونه می‌توان در مسیر رونق سرمایه‌گذاری هدایت کرد نیز افزود: با طراحی برنامه‌های فرهنگی هدفمند، معرفی ظرفیت‌های بومی و هنری در قالب نمایشگاه‌ها، هفته‌های فرهنگی، نشست‌های تخصصی، و نیز استفاده از ابزارهای رسانه‌ای و دیجیتال، می‌توان نگاه مخاطبان خارجی را نسبت به ایران تغییر داد و آن‌ها را با فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی نظیر صنایع‌دستی، گردشگری فرهنگی، تولیدات دانش‌بنیان و حتی کشاورزی و صنعت آشنا ساخت.
یکی از اقدامات مهمی که در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای تحقق آن تلاش می‌شود، برنامه‌ریزی برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های فرهنگی برای کمک به توسعه و رشد همه جانبه در کشورمان است؛ طالبی‌متین در این باره گفت: پیوند دادن فعالیت‌های فرهنگی با نهادهای اقتصادی و تجاری سفارتخانه ها و برگزاری رویدادهای مشترک فرهنگی-اقتصادی، می‌تواند به صورت عملی، فرهنگ را به مسیر تولید و سرمایه‌گذاری هدایت کند. برای نمونه، معرفی ظرفیت‌های استان‌های مختلف ایران در قالب مستندهای فرهنگی یا جشنواره‌های بین‌المللی، تأثیر بسزایی در جلب نگاه سرمایه‌گذاران دارد.
با وجود کارکردهایی که در عرصه فرهنگ و هنر برای تحقق دیگر ابعاد دیپلماسی وجود دارد اما تلاش در این زمینه با مسائل و مشکلاتی نیز همراه است؛ طالبی‌متین درباره چالش اصلی فعالیت‌های فرهنگی بین‌المللی در رونق بخشیدن به سرمایه‌گذاری در داخل کشور گفت: یکی از چالش‌های اصلی، نبود هم‌افزایی و هماهنگی بین نهادهای فرهنگی و اقتصادی در خارج از کشور است. گاهی فعالیت‌های فرهنگی بدون ارتباط با چشم‌انداز اقتصادی تعریف می‌شوند، در حالی که لازم است دیپلماسی فرهنگی با هدف‌گذاری روشن، مکمل دیپلماسی اقتصادی باشد.
نقش دیپلماسی فرهنگی در زمینه‌سازی برای سرمایه‌گذاری
او ادامه داد: چالش دیگر، ضعف در تولید محتوای مؤثر و رقابتی برای مخاطب خارجی است. تا زمانی که تصویر ذهنی مثبت و واقعی از ایران در ذهن مخاطب خارجی شکل نگیرد، زمینه برای اعتماد سرمایه‌گذار نیز فراهم نمی‌شود. همچنین محدودیت‌های رسانه‌ای بین‌المللی، برخی پیش‌داوری‌ها و تحریم‌ها نیز جزو چالش‌های مهم هستند که نیازمند تدبیر فرهنگی هوشمندانه و حکیمانه هستند.
این نماینده فرهنگی در پاسخ به این که آیا با دیپلماسی فرهنگی می‌توان بر افزایش صادرات محصولات فرهنگی برای کمک به تحقق شعار سال، تمرکز کرد یا نیازمند انجام فعالیت‌های دیگری نیز هستیم گفت: صادرات محصولات فرهنگی تنها یکی از جلوه‌های دیپلماسی فرهنگی است. دیپلماسی فرهنگی می‌تواند در ایجاد زیرساخت‌های ذهنی و روانی برای سرمایه‌گذاری، جذب توریسم فرهنگی، حمایت از استارتاپ‌های خلاق، تبادل نخبگان، تقویت برند ملی، و حتی در ارتقاء صنایع‌دستی و مد و لباس نیز نقش داشته باشد.
طالبی‌متین با اشاره به برخی راهکارهایی که می‌توان از سوی دفاتر رایزنی‌ها و وابستگی‌های فرهنگی ایران در دیگر کشورها به کار بست افزود: در همین رابطه همکاری‌های علمی-فرهنگی، همچون تبادل استاد و دانشجو، برگزاری نشست‌های مشترک علمی، ترجمه آثار فاخر ایرانی و ارائه آن‌ها در دانشگاه‌ها و محافل علمی، می‌تواند بسترهای تازه‌ای برای تعامل و تولید مشترک فراهم آورد که خود در بلندمدت به تولید ثروت فرهنگی و اقتصادی منجر می‌شود.
روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
