«در فرانسه باید برای اجرای رویدادهای بزرگ فرهنگی و هنری برنامه‌ریزی کنیم»- گفت‌وگو
فرانسوی‌ها در مواجهه با شعر فارسی، مسحور غنا و زیبایی‌اش می‌شوند؛ اشتیاقی که از آن می‌توان برای دست‌یابی به دیپلماسی فرهنگی بهره گرفت. هرچند که به گفته رایزن فرهنگی کشورمان در فرانسه، هنوز زمینه‌سازی لازم برای تقویت زبان و ادب فارسی در این کشور و از سویی استفاده از ظرفیت‌های آن انجام نشده است. او عرضه و صادرات محصولات فرهنگی و هنری را راهکار خوبی برای جلب توجه هرچه بیشتر به فرهنگ و ادب ایرانی فرهنگی می‌داند.
نیلوفر شادمهری، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در فرانسه درباره وضعیت کرسی‌های آموزش زبان فارسی در این کشور گفت: ادبیات فارسی از ارزش‌های بی‌بدیل زبانی برخوردار است. وقتی برای فرانسوی‌ها از ویژگی‌های شعر فارسی صحبت می‌کنیم و آن را با قالب و قواعد اشعار فرانسوی مقایسه می‌کنیم، متحیر می‌شوند که این هنوز پیش از آن است که وارد شرح محتوای اشعار فارسی بشویم. این زبان محمل محتوایی غنی، عمیق و ارزشمند است که به محض ورود به دنیای آن، برتری خودش را نسبت به سایر زبان‌ها به رخ زبان‌آموز می‌کشد.
او ادامه داد: در این رابطه، مسأله ما پیش از زمان ورود به فرآیند یادگیری، ایجاد انگیزه است. برای ورود به فرآیند یادگیری یک زبان، "انگیزه" نیاز است و این انگیزه را باید از سال‌ها پیش ایجاد می‌کردیم. برای مثال، سال‌های قبل در فرانسه، زبان‌آموزان زبان کره‌ای بسیار اندک بودند، اما امروز شرایط متفاوت شده است. دلیلش چیست؟ محصولات فرهنگی هنری کره‌ای! به میزانی که تولیدات و عرضه هنری و فرهنگی یک کشور بیشتر باشد، انگیزه بیشتری برای یادگیری زبان آن کشور ایجاد می‌شود. وقتی با محصولات خوب متعدد از یک کشور مواجه هستید و مخاطب آن محصولات می‌شوید، کم‌کم با آن احساس قرابت و نزدیکی می‌کنید و حالا انگیزه دارید زبانشان را بفهمید تا مستقیم‌تر در مواجهه با آن فرهنگ قرار گیرید.
انگیزه بخشی محصولات هنری برای یادگیری زبان
شادمهری گفت: برای ایجاد انگیزه یادگیری زبان فارسی صرف برگزاری کلاس زبان و تبلیغ کافی نیست. نوعی از استراتژی باید از سال‌ها قبل اتخاذ می‌شد که به موجب آن انگیزه درونی یادگیری زبان فارسی ایجاد شود. در حال حاضر استقبال از کلاس‌های زبان فارسی مناسب نیست. البته شرایط به وجود آمده پس از ۱۴۰۱ و کاهش گردشگری به ایران و تغییرات کلی در سبک زندگی نیز از عواملی است که انگیزه‌ها را برای حضور فیزیکی در کلاس‌های آموزش زبان کاهش داده است، به نحوی که مخاطبان این زبان ترجیح می‌دهند از کلاس‌های مجازی و در زمان استراحت‌شان استفاده کنند و مجبور نباشند سر ساعتی خاص، مسافتی را برای حضور در کلاس طی کنند. اگر مشکلات این‌چنینی نباشد، زبان فارسی و ارزش‌های آن آنقدر جذاب است که کسی که با آن آشنایی پیدا کند، نمی‌تواند به راحتی آن را کنار بگذارد.
رایزن فرهنگی ایران درباره نقش ایرانیان مقیم فرانسه در تحقق دیپلماسی فرهنگی و توسعه روابط فرهنگی گفت: از جمله عوامل معرفی و انعکاس فرهنگ هر کشور، دیاسپورای آن کشور در سرزمین میزبان است. بدون شک رفتار و گفتار دیاسپورای ایرانی در فرانسه در شناخت فرانسوی‌ها نسبت به ایرانیان تأثیرگذار است. هرقدر ارتباط دیاسپورا و فرهنگ کشورشان اصیل‌تر و نزدیک‌تر باشد و به میزانی که همراهی بین رایزنی و این قشر به درستی شکل گرفته باشد، بازوان قوی‌تری برای انجام بخش مهمی از اقدامات فرهنگی و شناساندن کشورمان داریم.
او درباره چالش‌های پیش روی فعالیت‌های فرهنگی در فرانسه گفت: دو دسته چالش وجود دارد و هر دسته نیز زیرمجموعه‌هایی دارد. چالش اول در داخل کشورمان است و شامل دو بخش است؛ نخست، توجیه برخی نهادها و سازمان‌ها برای درک اهمیت انجام کارهای فرهنگی و هنری درجه‌یک و غیردم‌دستی در سطح بین‌المللی که قانع شوند و سرمایه‌گذاری کنند. این بخش بسیار فرسایشی و مستهلک‌کننده است.
شادمهری ادامه داد: بخش دیگر، یافتن محصولات فرهنگی و هنری تراز اولی است که با نگاه بین‌المللی تولید شده باشد و بتوان بر اساس قوانین خاص کشور فرانسه آن را در برابر دیدگان مخاطب فرانسوی اجرا کرد. کیفیت و چیدمان اجرای اثر باید چشمگیر باشد. این در حالی است که محصولاتی که با نگاه بین‌المللی در داخل ایران تولید می‌شوند، تقریباً نادر هستند و هر محصولی هم الزاماً به درد مخاطب این سو نمی‌خورد.
ضرورت برنامه‌ریزی برای رویدادهای بزرگ
رایزن فرهنگی ایران افزود: چالش دوم به برگزاری برنامه‌های فرهنگی در کشور فرانسه بازمی‌گردد؛ در این رابطه با محدودیت‌های بسیار زیادی مواجه هستیم. کوچک‌ترین بخش این است که همه هزینه‌ها در این کشور باید از مسیر پرداخت بانکی صورت بگیرد و پرداخت بیش از هزار یورو به‌صورت نقدی به هیچ وجه امکان‌پذیر نیست و این در حالی است که ما امکان استفاده از آن را نداریم. این یعنی شما نمی‌توانید هزینه برنامه‌ای را بپردازید. موارد بسیار دیگری هم هست که اینجا جای ورود به آن نیست. گذراندن هر یک از این چالش‌ها و مراحل به سختی صورت می‌گیرد، اما زمانی‌که یک رویداد اجرا می‌شود و تأثیرش را در مخاطب و در جایگاه ایران در ذهن ایشان می‌بینیم، آنقدر انرژی می‌گیریم که فقط به برگزاری رویداد بعدی فکر می‌کنیم.
شادمهری در پاسخ به برنامه‌های پیشنهادی اثرگذار برای اقدامات فرهنگی در اروپا گفت: هیچ نسخه‌ای را نمی‌توان با قطعیت برای همه کشورها، حتی کشورهای اروپای غربی که به نظر می‌رسد شرایطی نزدیک به هم دارند، توصیه کرد. این کشورها ویژگی‌هایی دارند که مخاطبان و حتی سطح سلیقه آنها را با هم متفاوت می‌کند. اما در خصوص فرانسه، به اطمینان نسبی از یافته‌های‌مان رسیده‌ایم و تجربه برگزاری برنامه‌های گوناگون و بازخوردهای حاصل از آنها را داریم.
او تأکید کرد: در فرانسه باید برای اجرای رویدادهای بزرگ فرهنگی و هنری برنامه‌ریزی کنیم. ایران محتوایی بسیار غنی، ارزشمند و تقریباً بدون رقیب دارد که در جهان هنری غرب نایاب محسوب می‌شود. این گوهری که در فرهنگ و تمدن ایران یافت می‌شود، باید محمل در شأن و درستی برای ارائه داشته باشد تا به درستی دیده شود. کشور فرانسه مملو از رویدادهای بزرگ هنری است و در این جامعه، ابزار جنگ، صلح، آموزش، تفهیم و تفریح همه یک ابزار نام دارد: “هنر.” اگر بخواهیم یک برنامه ارزش رسانه‌ای پیدا کند و نتوانند آن را نادیده بگیرند، لازم است در سطح رویدادهای بزرگ برگزار شود. این امر نیازمند حضور هنرمندان بزرگ، امکانات خاص و سرمایه‌گذاری زیاد است. اما نتیجه و تأثیرگذاری آن، به همان نسبت وسیع و بزرگ خواهد بود.
روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
