چشم‌انداز «مرکز سکن - تقدیم مشاوره‌های خانواده» در مورد اهمیت خانواده و چگونگی حفظ تداوم و آرامش آن
.jpg)
پیشگفتار:
در سایه‌ی ارتعاش ارزش‌ها و اصالت‌های انسانی در اثر انتشار تفکر لیبرالیستی که باعث تقویت فردگرایی و ماتریالیسم شده و در راستای گسترش تفکر ما بعد از مدرنیسم که خواستار نسبی‌گرایی و انکار همه ارزش‌ها می‌باشد و در پرتوی جهانی‌شدن اقتصاد و دگرگونی‌های اجتماعی سریع از طریق انتشار وسائل ارتباط جمعی میان جوانان به‌منظور ساختن زندگی محض بیهوده و کشیدن قشر جوان به دنبال راحت‌طلبی، خودباختگی، وقت‌گذرانی، سرگرمی‌های پوچ که مورد پسند دشمن می‌باشد، باعث افزایش معدل طلاق در بیشتر کشورها شده و معنى و مفهوم خانواده دچار مشکلات بنیادینی و برخورد بین اعضای خانواده بر اساس مودت و رحمت نمی‌باشد.
این امر باعث شد که اندیشمندان و سیاستمداران در شرق و غرب[1] صدای خود را بلند کرده و در مورد پیامدهای فروپاشی مفهوم خانواده در جامعه را هشدار دهند.
و ما در لبنان نیز به این معضله که به یک دغدغه‌ی همگانی تبدیل شده است؛ اهمیت زیادی داده و خطرهای ناشی از آن را کاملاً درک کرده؛ لذا از قشرهای نخبه جامعه اعم از: فرهنگیان، قانون‌گذاران، مؤسسات و مراکز مردمی لبنانی و افراد تأثیرگذار جامعه دعوت می‌نمائیم که در تکاپوی ایجاد راه‌حل‌های مناسبت فعال و تلاش‌های مثبتی دارند تا بتوان یکپارچگی خانواده و تربیت نسل‌ها بر اساس ارزش‌های اخلاقی که باعث رشد خانواده و در نهایت رشد جامعه می‌باشد را احیا و حفظ نمائیم.
مرکز سکن وابسته به انجمن پیشرفت اجتماعی[2] که در زمینه تقدیم مشاوره‌های خانوادگی فعال می‌باشد؛ یکی از مؤسسات جامعه مردمی به‌شمار می‌آید که به نقش خانواده در جامعه اهمیت فراوانی داده و هم‌اکنون نظر و ایده خود را در رابطه با جایگاه خانواده در جامعه و راه‌های حفظ و بقای آن و به‌دست آوردن آرامش بر مبنای رحمت و مودت در بین افراد خانواده با عنوان «تداوم خانواده و آرامش آن» را در عرضه فعالان جامعه گذاشته تا بتوان با همکاری و بارورسازی فکری به‌منظور رویارویی با چالش‌هایی که یک خانواده طبیعی و سالم[3] با آن روبرو است را بررسی کرده و دریچه‌ای جهت ایجاد راه‌حل‌های مناسب را باز کرد.
لازم به ذکر است مرکز «سکن» که بر اساس بینش اسلامی - همان‌طور که ذیلاً توضیح خواهیم داد - در راه حل مشکلات از جمله مشکلات خانواده فعالیت می‌کند، تأکید می‌نماید که در راستای حفظ خانواده از فروپاشی آماده بحث و گفتگو با کلیه افکار و دیدگاه‌هایی که ممکن است در روش‌ها و رویکردهای مختلف به‌منظور حل معضله خانواده تأثیرگذار باشد؛ دست خود را دراز کرده و آمادگی کامل جهت همکاری و نشر رشد خانواده را اعلام می‌نماید.
- - بینش‌های راهبردی جایگاه خانواده در جامعه بشری:
مرکز «سکن» بر اساس بینش قرآنی در مشاوره‌های خود عمل کرده و هدف از وجود جامعه‌های انسانی و جایگاه خانواده در جامعه و فلسفه وجود زن و مرد و ارتباط بین آنان در پیدایش جامعه انسانی و عوامل ثبات و یکپارچکی و آرامش خانواده را در این راستا دیده و بر اساس نظریه قرآنی سعی در ایجاد راه‌حل‌های مناسب می‌نماید که می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- - انسان ارباب خلقت و خلیفه خدا در زمین و آیات بزرگ الهی است که بر وجود اقدس ذات الهی دلالت می‌کند. و انسان یک موجود اجتماعی است که جهت رسیدن به سعادت و موفقیت نیاز به یک جامعه همدست و سالمی دارد که در آن حکم عادلانه[4] اعمال و رابطه مردم بر اساس خوبی و احسان[5] به یکدیگر تنظیم می‌شود.
- - به‌منظور ایجاد عدالت و ارتباط جامعه با یکدیگر بر اساس خوبی و احسان، نیاز به تعالی انسان در عرصه بندگی خداوند متعال، معرفت وجود و اخلاق[6] می‌باشد.
- - ارتقای روحی و فکری و اخلاقی انسان، نیاز به چارچوب‌هایی دارد تا بتوان در عقلانی کردن بشر جهت دست یافتن به کمال در راستای ارتباط با خالق و خلقت انسان و رسیدن به مراتب تقوای عملی[7] در زندگی روزمره‌مان از آن کمک گرفت.
- - خانواده متشکل از پدر، مادر و فرزندان خانواده‌ی طبیعی و سالم خوانده می‌شود بهترین جایگاهی برای تربیت[8] إنسان و هدایت او به سوی کمالات مادی و معنوی می‌باشد.
- - نظام ازدواج و رابطه زنا شویی[9] در جوامع بشری یکی از مهمترین انگیزه‌های همگرایی و ترقی انسان را تشکیل می‌دهد زیرا یکی از منابع اصلی تنوع و تفاوت بین انسان‌هاست و در نتیجه باعث می‌شود که در درون انسان‌ها احساس نیاز به یکدیگر را ایجاد و تلاش‌های پی در پی جهت رسیدن به یکپارچگی و همدستی و در نتیجه اتحاد تکامل را انجام دهد.
- - تنظیم رابطه جنسی به زن و مرد از راه ازدواج شرعی و دائم با هدف تأسیس خانواده طبیعی و سالم مهمترین معیار کمک به رشد انسان و تکامل او می‌باشد. ازدواج کفایت جنسی و عاطفی زن و مرد را ایجاد کرده و خانواده را از فروپاشی حفظ می‌نماید و فضایی مناسب برای تربیت و رشد نسل‌ها تهیه می‌سازد.
- - برتری ارزش‌های اخلاقی بر ارزش‌های مادی و رقابت بین انسان‌ها اعم از زن و مرد برای رسیدن به تقوای عملی؛ تنها وسیله‌ایست که انسان را به بهترین معیارهای سعادت، عدالت اجتماعی، برابری انسانی و غیره می‌رساند.
- - پیوندهای خانوادگی و اهمیت دادن به صله رحم نقش اساسی در حفظ جوامع و انسجام آنها دارد و فضای مناسبی است برای همدلی مردم و رشد ارزش‌های اخلاقی در میان آنها. [10]
- - راه‌های حفظ و تداوم خانواده و تحقق آرامش بین اعضا آن بر اساس «مودت و رحمت»:
خداوند متعال می‌فرماید: وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ – سورة الروم- آیة 21.
خانواده از دید مرکز «سکن» یک مؤسسه انسانی می‌باشد که با مؤسسات دیگر که اهداف مادی و تجارتی دارند فرق زیادی دارد، لذا لازم است در چارچوب تعالیم دین اسلامی پایه‌گذاری گردد. و برای رسیدن و محکم نمودن پایه‌ها و ادامه استمرار خانواده و ایجاد رحمت و مودت بین افراد آن مجموعه‌ای از نیازهای اساسی وجود دارد که واجب است تأمین گردد مانند ایجاد امنیت عاطفی، اداری، اقتصادی و غیره که می‌توان در این زمینه به نکات ذیل اشاره نمود:
- - تشویق جوانان (مرد و زن) به محدود نمودن رابطه‌های عاطفی و جنسی خود در چارچوب ازدواج شرعی که منجر به تشکیل خانواده‌ای پایدار می‌شود. و جهت تأمین این امر مهم لازم است والدین و همچنین جامعه تلاش کرده تا در صورت وجود شرائط مناسب[11]، مستلزمات اولیه و ضروری ازدواج برای افرادی که تمایل به ازدواج دارند را فراهم نمود.
- - انتخاب همسر بر اساس معیارهای «کفویت» و برنامه‌ریزی دقیق در شروع اقدام به ازدواج که بهتر زیر نظر والدین[12] صورت گیرد تا بتوان سلامت خانواده را در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اداری، عاطفی و غیره را در داخل خانواده حفظ کرده و این ازدواج ادامه‌دار باشد.
- - لازم است زوجین اهمیت نهاد خانواده در جامعه و قداست آن نزد خداوند متعال[13] را درک کرده و معیارهای معنوی که رضایت خداوند متعال را جلب می‌نماید مد نظر قرار داده و با این پیوند مقدس بر اساس معیارهای الهی عمل نمایند. چون ازدواج یک پیمانی محکم[14] بین زوجین و خداوند متعال می‌باشد. ازدواج مؤسسه‌ایست که ادامه آن مستلزم حقوق و واجبات است، نه تنها بین زوجین بلکه در رابطه با کسانی که به دنیا آمدنشان ناشی از این رابطه (فرزندان) می‌باشد و همچنین این حقوق و واجبات در رابطه با جامعه نیز می‌باشد.[15]
- - زوجین باید وظایف مختلف زندگی را بطور عادلانه[16] تقسیم کرده و آن با بالاترین میزان عاطفه و عشق انجام دهند تا اجر و رحمت الهی شامل حالشان شده و با کمال میل برای حفظ خانواده تلاش تا بتوان با موفقیت و آرامش زندگی خود را ادامه دهند.[17]
- - یکی از مهمترین احکام عدالت، رعایت نقش‌های طبیعی زوجین در خانواده و تقسیم مشاغل بر اساس آن، با رعایت شکل‌گیری فطری هر دو جنس، شرایط و نیازهای جسمی و روانی آنان می‌باشد.[18]
- - گسترش فرهنگ عفاف میان زنان و مردان و تشویق فرهنگ نجابت و وقار و سنگینی در جامعه که از خصلت‌های ارزشمندی است و امنیت عاطفی بین زوجین را تحقق می‌نماید.[19]
- - تحکیم روابط در داخل خانواده و رعایت احکام مربوط به بر والدین و صله[20] رحم به گونه‌ای که پایبندی به ارزش‌های خیرخواهی، احترام به سالمندان و مهربانی با جوانان را تشویق و مراعات می‌کند.
- - به محض بروز هرگونه شکافی بین زوجین واجب است جهت حمایت و آشتی بشکل سریع وارد قضیه شده و مشکل رخ داده را بر اساس حفظ حقوق عادلانه زوجین و احترام آنان، حل نمود.[21]
- - در صورت عدم امکان ادامه ازدواج، و تمایل زوجین به طلاق، این امر می‌توان بصورت توافق و حسن نیت انجام شود و کلیه حقوق شرعی و قانونی طرفین تضمین گردد؛ با در نظر گرفتن مصلحت فرزندان در درجه اول.[22]
- - توصیه‌ها:
مرکز «سکن» کلیه اشخاصی که در زمینه‌های دینی و تربیتی فعالیت دارند و مؤثر می‌باشند را دعوت به همکاری بر اساس موارد ذیل می‌نماید:
- - اقدام کانال‌های رسانه‌ای تولید موضوعاتی که دیدگاه‌های سالمی در مورد ارزش‌های اخلاقی که درهمه ادیان بر آن تأکید شده[23] و در محکم نمودن روابط خانوادگی بسیار مؤثر است را مطرح و توضیحات لازمی در این مورد ارائه دهد. زیرا کانال‌های رسانه‌ای وسیله فعال و تأثیرگذاری است که می‌تواند در نشر اخلاق و گسترش روابط حسنه بین افراد خانواده نقش بزرگی را ادا و آنان را به مبارزه با مادی‌گرایی و فرهنگ مصرف کردن وادار نماید. در این مورد می‌توان به تولید (سریال‌ها . . . فیلم و غیره) اشاره نمود.
- - تشکیل کمیته‌ای متشکل از فرقه‌های مختلف لبنانی جهت بررسی چگونگی گسترش فرهنگ عفاف در جامعه و جلوگیری از انتشار برنامه‌های مغایر با ارزش‌های اخلاقی و خانوادگی و مصونیت جامعه در برابر فرهنگ ابتذال و رهایی از هرگونه معیارهایی که ممکن است در جلوگیری از طلاق کمک کرده و جوانان را به ازدواج تشویق نماید.
- - تشویق کلیة مؤسسات فعال در جامعه به تأسیس صندوق به‌منظور تشویق و حمایت جوانانی که مایل به ازدواج می‌باشند.
- - در نظر گرفتن برنامه‌های آموزشی در زمینه تربیت خانواده در مدارس، دانش‌سراها و دانشگاه‌ها (کارگاه‌ها و سخنرانی‌ها) که زنان و مردان جوان را با قدسیت نهاد خانواده آشنا و اهمیت آن در یکپارچگی و شکوفایی جامعه توضیحات لازم را داده و دغدغه‌ها و پرسش‌های مورد نظر را با جوانان مورد بحث و بررسی قرار دهند. و ارائه نقش‌ها و مسئولیت‌هایی که باید توسط جوانان بر عهده گرفته شود تا بتوانند افرادی فعال در خانواده پدری خود بهعنوان فرزند و بعد از ازدواج بعنوان همسر، باشند.
- - سعی و تلاش دفاتر و دادگاه‌های شرعی به‌منظور:
- تنظیم و تکمیل فرماهایی که محتوی حقوق و واجبات زوجین که در شرف ازدواج می‌باشند و قبل از خواندن صیغه عقد اطمینان حاصل شود که طرفین با این حقوق و واجبات آگاهی دقیق و روشنی به دست آوردند تا اگر مشکلیه طلاق[24] برای آنان پیش آمد هر دو در شرایطی قرار بگیرند که حق و حقوق دو طرف بصورت عادلانه محفوظ باشد و هیچ‌نوع تبعیضی بر علیه هیچ‌کدام اعمال نشود.
- ایجاد قوانینی که زن و مرد را مجبور به شرکت در دوره‌هایی که آنان را بهعنوان همسر و والدین آماده کرده و ورودشان را به زندگی زناشویی و تأسیس خانواده آشنا می‌کند.[25]
- - تعیین چارچوب‌های مربوط به نظام حقوقی خانواده و بالا بردن سطح فرهنگی و میزان درک اعضای خانواده نسبت به این نظام که باید بر اساس سه مبنای ذیل باشد:
أولاً: قوانین حقوقی مبنی بر احترام حق و حقوق هر فرد از افراد خانواده از لحاظ دیدگاه‌های شخصی هر فرد (آزادی، استقلالیت، مسئولیت و . . .)[26]
ثانیاً: قوانین حقوقی که به روابط خانوادگی بین اعضای آن می‌پردازد (همکاری، تکامل، مشورت، محبت و . . .)[27]
ثالثاً: قوانین حقوقی که خانواده را به عنوان یک نهاد یا سیستم یکدست و وابسته به یکدیگر می‌نگرند (وحدت خانواده، خصوصیت خانواده، یکپارچکی و ثبات خانواده).[28]
- - حمایت دولت و نهادهای شرعی و مدنی از مراکز مشاوره‌ای خانواده به منظور فعال سازی سیستم مشاوره‌ای و آموزشی (هدایت و راهنمایی) قبل و در هنگام تشکیل خانواده و تسهیل دسترسی به آن بر اساس مبانی علمی و دینی، به منظور تحکیم و استحکام پایه‌های اساسی خانواده.
- - ایجاد مراکز مخصوص به حل و فصل اختلافات خانوادگی در محاکم و دفاتر شرعی و آماده‌سازی مشاوران اجتماعی و روان‌شناسان واجد شرایط جهت به‌عهده گرفتن مسئولیت حفظ پایه‌های اساسی خانواده و در نتیجه جلوگیری از آمار بالای طلاق که بیشتر آنها ممکن است ناشی از قصور افراد خانواده در برقراری ارتباط با یکدیگر به دلایلی مربوط به کمبود هشیاری و مشکلات تربیتی و روانی و در نتیجه نتیجه‌های منفی آن متوجه همه اعضای خانواده به ویژه فرزندان و می شود.
وآخر دعوانا الحمدلله رب العالمین
بیروت: 25/5/2018م.
4/3/1397هــ . ش.
[1] در این راستا به کتاب‌های: «مرگ غرب» نوشته Patrich Buchanan - «زندگی بدون پدر» نوشته David Popenone- «برای این اسباب آمریکا منقرض خواهد شد» نوشته نویسنده روسی أولیگ بلاتونوف- «رهایی» نوشته برجنسکی معاون سابق سیستم أمنیتی آمریکا و سخنرانی رئیس سابق آمریکا اوباما در مورد پدری در سال 2008م. اشاره می‌شود. همچنین در شرق نیز کلیه اندیشمندان اسلامی بر این موضوع تأکید زیادی دارند.
[2] انجمن پیشرفت اجتماعی در سال 1968 و با شماره رسمی 635/ أ.د تأسیس و مرکز سکن که وابسته به این انجمن می‌باشد در سال 2014 تأسیس گردید.
[3] خانواده طبیعی و سالم به‌نظر ما همان خانواده‌ایست که یک مرد و زن با رضایت کامل و بشکل قانونی و شرعی با هم ازدواج می‌کنند. و دیگر ازدواج‌ها را مانند: ازدواج هم‌جنس، یا مساکنه بدون ازدواج شرعی که قوانین بین‌المللی این نوع ازدواج‌ها را به خانواده می‌نامند، از نظر ما خانواده طبیعی و سالم نمی‌باشد.
[4] هذف اساسی بعثت پیامبر نشر عدالت بود. خداوند متعال می‌فرماید: لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِٱلْبَیِّنَٰتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ ٱلْکِتَٰبَ وَٱلْمِیزَانَ لِیَقُومَ ٱلنَّاسُ بِٱلْقِسْطِ ۖ وَأَنزَلْنَا ٱلْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ ٱللَّهُ مَن یَنصُرُهُۥ وَرُسُلَهُۥ بِٱلْغَیْبِ ۚ إِنَّ ٱللَّهَ قَوِىٌّ عَزِیزٌ- سوره حدید- آیه 25
[5] خداوند متعال می‌فرماید:إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَى وَیَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ وَالْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ– سورة النحل-آیة90
[6] تفسیر این آیه را بررسی کن: یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ- سورة الحجرات- آیة 13
[7] همه بشر از دید خداوند متعال یکسان هستند دور از معیارهای دنیای مانند: ملیت، رنگ پوست، جایگاه اجتماعی، توانائی بدنی، زیبایی ظاهری و غیره. تنها معیار همان معیار تقوای عملی است در رابطه با یکدیگر همان‌طور که در آیه 13 سوره الحجرات ذکر شده است.
[8] خداوند متعال می‌فرماید: یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ، واحِدَةٍ، وخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا کَثِیرًا ونِسَاءً واتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ والْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَیْکُمْ رَقِیبًا- سورة النساء- آیة رقم 1.
[9] ازدواج سنتی است که تولید و ادامه راه بشریت در کلیه مراتب هستی از این راه محقق می‌شود. خداوند متعال می‌فرماید: وَمِنْ کُلِّ شَیْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَیْنِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ- سورة الزاریات- آیه 49.
[10] پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که ارتباط محکم بین رابطه‌های اجتماعی و همدلی میان مردم می‌باشد. و با بالا رفتن رابطه‌های خانوادگی و فامیلی و صله رحم این ارتباط قوی‌تر و میزان همدلی مردم بالاتر می‌رود. همچنان‌که خداوند متعال می‌فرماید: إِنَّ ٱللَّهَ یَأْمُرُ بِٱلْعَدْلِ وَٱلْإِحْسَٰنِ وَإِیتَآءِ ذِى ٱلْقُرْبَىٰ وَیَنْهَىٰ عَنِ ٱلْفَحْشَآءِ وَٱلْمُنکَرِ وَٱلْبَغْىِ ۚیَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ- سورة النحل- آیة 90 وهمچنین می‌فرماید: یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا کَثِیرًا ونِسَاءً واتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ والْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَیْکُمْ رَقِیبًا- سورة النساء- آیة 1.
[11] مقصود از شرائط مناسب فقط توانائی جسمی نیست بلکه شامل توانائی رشد عقلی، عاطفی، اجتماعی که مربوط به سن و سال نمی‌باشد بلکه ربط به تجربه‌های شخص در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و عقلی او است و این مسئله را فقط بزرگان خانواده می‌توانند تشخیص دهند.
[12] پژوهش‌های مختلفی که موضوع ازدواج را مورد بررسی قرار داده به نتیجه رسیده است که ازدواج مبنی بر عقل و کفویت استمراریت بیشتری از ازدواج‌هائی که بر اساس معیارهای عاطفی انجام می‌شود، دارد. لذا در شرع مقدس رضایت والدین دختر در صحت و شرعی بودن عقد شرط اساسی است تا بتوان از ازدواج‌هایی که ممکن است بر اساس معیارهای غلط صورت بگیرد جلوگیری کرد. اما دختران راشده و یا دخترانی که والدین آنها قابل اعتماد نمی‌باشند، در این صورت دختر می‌تواند به حاکم شرع مراجعت کرده و مسائل مربوط به ازدواج خود را پیگیری نماید.
[13] تا حدی که عرش خداوند متعال به لرزه می‌آید در قبال هر طلاقی که صورت می‌گیرد همچنان که در حدیث شریف آمده است.
[14] وصف پیمان به محکم فقط در سه مورد در قرآن مجید آمده است، دو مورد آن با خداوند متعال است و یک مورد بین زوجین می‌باشد: وَکَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَقَدْ أَفْضَىٰ بَعْضُکُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ وَأَخَذْنَ مِنْکُمْ مِیثَاقًا غَلِیظًا- سوره النساء- آیه 21.
[15] اول گامی که علی و فاطمه(سلام الله علیهما) بعد از ازدواج برداشتند تعهد نزد پیامبر اکرم(ص) بود که در انجام کار مشارکت عادلانه داشته باشند.
[16] اول گامی که علی و فاطمه(سلام الله علیهما) بعد از ازدواج برداشتند تعهد نزد پیامبر اکرم(ص) که در انجام کار مشارکت عادلانه داشته باشند.
[17] علی علیه السلام رابطه خود را با فاطمه توصیف کرده و می‌فرماید: به خدا سوگند من او را هرگز ناراحت نکرده و به کاری مجبور نکردم و او هرگز من را نرنجانده و در هیچ امری نافرمانی نکرده است. به او نگاه می کردم و غم و اندوهم از بین می‌رفت.
[18] قوانین اسلامی برای دستیابی به امنیت عاطفی، اداری و اقتصادی در خانواده، الگویی کلی برای تقسیم وظایف در زندگی زناشویی در نظر گرفته که بر اساس آن مرد مسئولیت مخارج، مدیریت، حمایت و ایجاد فضای ملایم جهت تأمین مودت و رحمت را بر عهده گرفته و در مقابل زن متعهد شود که نیازهای خاص شوهر خود را برآورده و در غیاب او حامی خانواده باشد و فرزندانی را که به دنیا میاودر از آنها مراقبت ویژه‌ای داشته باشد. همچنین زوجین می‌توانند در عقدنامه و هرکدام بر اساس شرائط و نیازهای خود فضای خاصی برای خود به شرط بگذارند.
[19] از نظر مرکز سکن؛ جامعه‌ای که در آن فرهنگ عفت و حیا بین جوانان (زن و مرد) مراعات می‌شود و در پوشش و سخن‌گویی و اختلاط زن و مرد حدود شرعی مراعات می‌گردد، در چنین جامعه‌ای خانواده پایدار و محکم و ارتباط بین زوجین قوی‌تر می‌باشد بصورتی که در چنین جامعه تعدد روابط کمتر دیده می‌شود بجز در شرائط خاص و ضروری.
[20] از نظر مرکز سکن ارزش‌های اخلاقی و انسانی مانند: عشق، همکاری، رحمت، فداکاری، مهربانی، احترام و غیره از راه یک الگوی و بر اساس تربیت در خانواده سالم به دست آورده می‌شود. و جامعه‌هایی که از ارزش‌های انسانی مانند: بر والدین و صله رحم و غیره دوری ورزیدند نعمت أنس، راحتی، آرامش روانی و غیره را از دست دادند. لازم به ذکر است که بر والدین و صله رحم واجب بر هر مسلمانی واجب است، زیرا فداکاری‌های مادر را نمی‌توان مورد تقدیر قرار داد و اسلام بر به مادر را جلوتر از بر به پدر دانست.
[21] از نظر مرکز سکن ورود به قضیه و آشتی بین زوجین باید توسط فعالان جامعه صورت گرفته و آنان مسئولیت انجام این صلح بین طرفین را بر اساس بهترین روش‌هایی که در جامعه معمول می‌باشد انجام دهند. همانگونه که خداوند متعال می‌فرماید: وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَیْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَکَمًا مِّنْ أَهْلِهِ وَحَکَمًا مِّنْ أَهْلِهَا إِن یُرِیدَا إِصْلَاحًا یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنَهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیمًا خَبِیرًا – سوره نساء- آیه 35. و اگر فعالان جامعه از این اقدام امتناع ورزند در نتیجه مشکلات زیادی به وجود خواهد آمد که اهلیت آنان را مورد سئوال خواهد گذاشت.
[22] از نظر مرکز سکن على رغم اینکه ازدواج یک پیوند مقدس بین زن و مرد می‌باشد ولی در عین حال احیاناً طرفین و یا یکی از آنان مایل به ادامه زندگی نمی‌باشدو به سوی طلاق و جدا شدن می‌رود. و این حالت ممکن است ناشی از فشارهای افتصادی، یا روانی و یا هر سبب دیگری باشد. و خداوند متعال با رحمت واسعه خود راهی را برای این جدایی و با کمترین ضررهای ممکن باز کرده که ممکن است با حفظ حق طرف مایل به طلاق این جدایی صورت گیرد.
لذا شرع مقدس سه نوع طلاق را مجاز کرده است:
- - طلاق خلع در صورتی که زن به واسطه‌ی کراهتی که از شوهر دارد بدون اینکه شوهر چنین کراهتی از زن داشته باشد.
- - طلاق رجعی در صورتی که مرد به واسطه‌ی کراهتی از زن دارد بدون اینکه زن چنین کراهتی از مرد داشته باشد.
- - طلاق مبارات در صورتی است که کراهت دو جانبه است.
لذا واجب است محاکم شرع این سه نوع طلاق را در نظر گرفته و با حفظ حقوق و احترام طرفین انجام گیرد. خداوند متعال می‌فرماید: الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ ۖ فَإِمْسَاکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسَانٍ ۗ وَلَا یَحِلُّ لَکُمْ أَن تَأْخُذُوا مِمَّا آتَیْتُمُوهُنَّ شَیْئًا إِلَّا أَن یَخَافَا أَلَّا یُقِیمَا حُدُودَ اللَّهِ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا یُقِیمَا حُدُودَ اللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِمَا فِیمَا افْتَدَتْ بِهِ ۗ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا ۚ وَمَن یَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَٰئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ- سوره بقره- آیه 229.
و خداوند متعال می‌فرماید: لْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کَامِلَیْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَن یُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَکِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚلَا تُکَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا ۚلَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَّهُ بِوَلَدِهِوَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَٰلِکَ ۗ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَن تَرَاضٍ مِّنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِمَا وَإِنْ أَرَدتُّمْ أَن تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَکُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ إِذَا سَلَّمْتُم مَّا آتَیْتُم بِالْمَعْرُوفِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ- سوره بقره- آیه 233.
[23] مرکز «سکن» از همه لبنانی‌های دعوت می‌نماید تا با مطلع شدن از دیدگاه کلیه دیانت‌های آسمانی در مورد خانواده، نظرات خود را مورد بحث و بررسی قرار داده تا بتوان با بررسی و مناقشه به نتیجه‌ای مشترک رسید و قادر به حفظ خانواده شد.
[24] مانند حفظ زحمات زن در امور مربوط تربیت فرزندان و اداره خانه به نحو مناسب و عادلانه در صورت طلاق خودسرانه از طرف مرد. لازم به ذکر است که قانون زناشویی در اسلام برای کار زن در خانواده در زمینه‌های ـ مادی و معنوی ـ ارزش قائل است و این امر را مشارکت اقتصادی پیش‌بینی نشده‌ای درآمد خانواده و جامعه می‌داند.
[25] در تجربه اثر مثبت این رویه در کاهش آمار طلاق و بالا بردن سطح وفاق خانوادگی بین همسران که با آمادگی قبلی وارد زندگی زناشویی شده‌اند را ثابت کرده است. بعنوان نمونه می‌توان به تجربه مالزی اشاره کرد که در روزنامه النهار در تاریخ 17 اکتبر 2015 (25 مهر 1394) آمده است که پس از تصمیم دولت مالزی مبنی بر ممنوعیت عقد ازدواج قبل از گذراندن دوره‌های مربوط به زندگی زناشویی و خانوادگی، آمار طلاق کاهش یافت.
[26] این اصل مستلزم قوانینی مانند قوانین مربوط به حق تصرف در اموال شخصی، آزادی عقیده، موضعگیری‌های سیاسی، حق حمایت از خشونت می‌باشد.
[27] مانند قوانینی که در اجرای آن زنان بعلاوه بر انجام وظایف مادری و خانه‌داری در داخل منزل، حق تحصیل، کسب درآمد و مشارکت در فعالیت‌های عمومی، نیز دارند (مرخصی زایمان، اشتغال بصورت نیمه وقت، ایجاد مهدکودک در محل کار، تحصیل به صورت مکاتبه‌ای، حفظ حق بازنشستگی زنان شاغل که جهت نگهداری از کودکان مجبور به توقف موقت از کار می‌شوند).
[28] در این مورد لازم است قوانین جدیدی ایجاد شود، مانند تأسیس دادگاه‌های مخصوص خانواده که از لحاظ مشخصات و قوانین با سایر دادگاه‌های مربوط به اختلافاتات ناشی بین دو نفر و یا شهروندان دیگر متفاوت باشد. قوانین حقوقی که عملکرد دادگاه‌های خانواده را بطور تنظیم می‌نماید که در هنگام حل و فصل مشکلات ناشی بین اعضای خانواده بطوری عمل شود که حرمت همه محفوظ و سعی در بازگشت زوجین بر أساس مودت و رحمت صورت گیرد.
