حکمرانی را از مولایمان علی بن ابیطالب بیاموزیم

دکتر انور ابراهیم، نخست وزیر مالزی که کمتر از شش ماه است، به عنوان نخست وزیر انتخاب شده، در سخنرانی رسمی خویش در مسجد پوترا در شهر پوتراجایا مالزی، با اشاره به نامه گرانسنگ و ارزشمند امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام، به مالک اشتر، هنگام پذیرش فرمانروایی مصر، گفت:

"هنوز آن قدر دیر نشده است که ما از نامه ی ارزشمند مولایمان علی بن ابیطالب، به فرمانروای مصر، تبعیت کنیم. نامه ای که در آن به اهمیت و اصول حکمرانی خوب، و حکمرانی با اخلاق و آداب حکمرانی، تاکید دارد."

 انور ابراهیم معتقد است، مسلمانان بیش از اینها باید به سراغ نامه ی علی بن ابیطالب می رفتند و بر اساس آن حکمرانی می کردند و آن را سرلوحه ی فرمانروایی خویش قرار می دادند. ایشان می گوید: "اما هنوز هم آنقدر دیر نشده است. (اگرچه دیر است ولی هنوز فرصت باقی است)."

آقای انور ابراهیم در سخنرانی معروف خویش در محل مسجد پوترا مالزی، در سی و یکم ماه دسامبر سال 2022 میلادی و در آستانه ی  سال 2023، در حالی که کمتر از 40 روز از پذیرش جایگاه نخست وزیری مالزی، گذشته بود گفت: نامه ی علی بن ابیطالب (ع) به مالک اشتر، اصول راهنما و سرلوحه ی فرمان من است. ایشان در همان جلسه از اداره ی جاکیم (اداره توسعه اسلامی مالزی) خواست تا نامه ی حضرت امیرالمومنین علی (ع) را منتشر کرده و در اختیار همگان قرار دهد؛ تا سرلوحه ی زندگی و حکمرانی آنان باشد.

در پی سخنرانی معروف آقای انور ابراهیم، اداره جاکیم، در پنجم ژانویه 2023 میلادی، یعنی پنج روز بعد، نامه را به طور وسیع هم در فضای مجازی و هم به صورت فیزیکی منتشر کرد و در اختیار همگان قرار داد.

گفتنی است که آقای انور ابراهیم در مناسبت ها و موقعیت های مختلف قبل و بعد از نخست وزیری خویش، در سخنرانی ها و گفته های خویش به این نامه اشاره کرده است. ایشان در 16 ماه ژوئن سال 2020 میلادی، قبل از زمان نخست وزیری در سخنرانی خویش می گوید:

"مولایمان علی بن ابیطالب، در نامه ی خویش به مالک اشتر، او را به رعایت و برقراری عدالت توصیه می کند. علی بن ابیطالب همچنین، توجه به علایق و رفاه مردم را محور اصلی اداره ی حکومت بر می شمرد."

ایشان در جای دیگری می گوید:

"اصول حکمرانی خوب و توجه به آحاد مردم در این نامه آمده است. توجه به توده ی مردم و رعایت حال همگان، مساله ی بسیار مهمی است که در چند جای نامه، به آن اشاره شده است."

نخست وزیر مالزی معتقد است باید "اجتماع مدنی"، مدینه فاضله، یا آرمانشهری که در اندیشه ی اندیشمندان یونان در ابتدا بوده است و سپس اندیشمندان مسلمان چون فارابی آن را پرورانده اند، را ایجاد کرد. انور ابراهیم هدف اصلی خویش از پذیرش این جایگاه سیاسی را ایجاد چنین جامعه ای می داند.

 اما سئوال اصلی اینجاست که چگونه می توان این  اجتماع مدنی را ایجاد کرد؟ پاسخ انور به این سئوال، پس از سالها تتبع و فعالیت علمی و اجرایی، نامه ی حضرت علی بن ابیطالب (ع) است. او معتقد است این نامه، نه تنها مربوط به زمان علی بن ابیطالب است؛ بلکه متعلق به امروز و تمام زمان هاست. او معتقد است علی بن ابیطالب (ع)، بهترین، جامع ترین و کامل ترین شیوه ی حکمرانی برای رسیدن به اجتماع مدنی و آرمانشهری که مطلوب همگان است، را ارایه داده است. توجه به کلیه ی اقشار مردم، دانستن خصوصیات آنان، داشتن نسخه برای هر یک از آنان بر اساس قران و سنت، حاکمیت اخلاق و داشتن چشم انداز از دیگر خصوصیات این نامه ی گرانبهاست.

نامه علی بن ابیطالب ع به مالک اشتر

(Warkah Saidina Ali Bin Abi Talib Kepada Malik Bin Al-Haris Al-Ashtar)

(Warkah) ، در زبان مالایی به معنای "نامه" است و (Saidina)، به معنای سیدنا یا مولایمان است. (Kepada)، به معنای"به"، می باشد. (نامه مولایمان علی بن ابیطالب به مالک بن الحارث الاشتر)

آنچه در بالا آمده است، تصویر روی جلد نامه ی حضرت علی (ع) به مالک اشتر می باشد که توسط اداره جاکیم (اداره توسعه اسلامی مالزی)، منتشر شده است. این نامه در لینک های زیر و در فضای مجازی و رسانه های اجتماعی به زبان مالایی قابل دستیابی بوده و در دسترس همگان است.

https://t.me/MKNRasmi/21527

Majlis Keselamatan Negara (Rasmi)

https://online.anyflip.com/isgld/yvra/mobile/

https://mobile.twitter.com/MyJAKIM/status/1610934662117076992/photo/1

https://www.facebook.com/photo/?fbid=556663569837951&set=pb.100064829375273.-2207520000.

نامه ی امیرالمومنین به مالک اشتر نخعی، طولانی ترین و جامع ترین عهد نامه ی حضرت علی (ع) نیز می باشد. این نامه هم در منابع روایی شیعی و هم در منابع روایی اهل سنت ذکر شده است. اولین بار قاضی نعمان، در سال 363 هجری قمری، این عهدنامه را به طور کامل در کتاب شریف دعائم الاسلام آورده است. این نامه، توسط ابن شعبه حرّانی (381 هجری قمری)، عبدالواحد بن محمد تمیمی آمدی (550 هجری قمری) و بسیاری از بزرگان حدیث شیعه، مانند: کلینی، شیخ صدوق، ملا محسن فیض کاشانی و علامه محمد باقر مجلسی، نیز نقل شده است. در منابع اهل سنت نیز ابوبکر بن محمد دینوری مالکی (333 هجری قمری) در کتاب المجالسه و جواهر العلم، ابوالحسن محمد بن یوسف عامری نیشابوری (381 هجری قمری) در کتاب السعاده والاسعاد فی السیره الانسانیه، همچنین ابن عساکر (573 هجری قمری) در تاریخ مدینه دمشق، جارالله زمخشری (583 هجری قمری)، ابن کثیر (774 هجری قمری) و متقی هندی (975 هجری قمری) در کنز العمال نیز این عهدنامه را روایت کرده اند؛ از اینرو مورد شهرت و وثوق تمام مسلمانان می باشد.

  در این نامه حضرت علی (ع) به عهد میان خویش و مالک اشتر به عنوان نماینده ی امام و حاکم مردم مصر اشاره می کند. امام علی (ع) در این نامه ی گرانسنگ وظیفه ی اصلی فرماندارش را اصلاح مردم و آبادانی شهرها بر اساس، کتاب خدا، سنت پیامبر و احکام و قوانین الاهی بر می شمرد. وظیفه ی مالک

اشتر با تمام آحاد جامعه، در این نامه، مشخص شده است. وزیران، دانشمندان، مشاوران، نیک کرداران و بدکاران، دانشمندان، سپاهیان، قاضیان، تمامی کارگزاران، کاتبان، تاجران، صنعتگران و خلاصه تمام طبقات اجتماعی، در این نامه مورد ملاحظه و توجه حضرت امیر (ع) واقع شده اند.

نه تنها توجه به آحاد جامعه مهم است بلکه مهم تر از آن، شناخت آنها و روحیاتشان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چراکه برای شیوه ی برخورد با هریک، نیازمند شناخت دقیق آنها می باشیم. از اینرو حضرت علی (ع)، ضمن شناساندن دقیق هر صنف و بیان خصوصیات آنها به شیوه ی برخورد باآنها نیز اشاره می نماید.

در این عهدنامه ی سراسر معنا و ژرفایی، امیرالمومنین (ع) به توجه مخلوق با خالق و فراموش نکردن محضر پرودگار، همچنین به انجام تکالیف دینی و رعایت اخلاق و ادب در تمام حالات و با همگان، اشاره

دارند. هموار سازی امور مردم، همراه با مردم بودن، توجه به نیاز آنان و کاهش مالیات ها در زمان بحران، از دیگر توصیه های آن حضرت است.

آیت الله جوادی آملی در خصوص این عهد نامه می فرماید: به لحاظ محتوایی و مضمونی، در عهدنامه ی مالک، بسیاری از خطوط کلی سیاست و حکومت اسلامی، نظیر اوصاف حاکم اسلامی، حقوق اقشار مختلف، وظایف حاکم و حکومت و مردم، تقدم رضایت عامه بر رضایت خواص، روابط سه گانه با مومنین به اسلام، موحدان، اهل کتاب و انسان های بی دین و خارج از حوزه ی توحید، عزت و استقلال و حفظ ثغور، عدم استیلای دشمنان و رابطه ی بطانه نداشتن با آنها و تقسیم اموال به شخصی و ملی و حکومتی و بسیاری از دیگر مطالب ارزشمند آمده است.

تهیه و تنظیم رایزن فرهنگی ج ا ا در مالزی