به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی حسن زکریایی کارشناس روابط فرهنگی بین المللی در گزارشی تحلیلی اینگونه آورده است:

چهاردهمین دالایی لاما؛ راهب بودایی تبتی

«دالایی لاما» چهاردهم، با نام های«جامفل نگاوانگ لوبسانگ یش تنزین گیاتسو»[1] ، « بستان-دزین-رگیا-متشو»[2] و « تنزین گیاتسو»[3] با نگارش« لامو تونداپ »[4] متولد 6 ژوئیه 1935، تبت، نخستین فردی است که عمدتاً به دلیل حمایت از بودیسم و ​​حقوق مردم تبت به یک شخصیت جهانی تبدیل شده است.

دالایی لاما سیزدهم در لهاسا، پایتخت تبت، در17دسامبر1933درگذشت و او در22 فوریه1940در کاخ وسیع پوتالا [5](محل اقامت دالایی لاماها و مقر دولت تبت) بر تخت نشست. دالایی لاما چهاردهم علیرغم شهرتش، بسیاری از هیاهوی اطراف دفترش را کنار گذاشت و خود را «راهب ساده بودایی» توصیف کرد. 

دالایی لاما برای نخستین بار، در سال 1956 برای شرکت در جشن 2500 سالگی روشنگری بودا به هند سفر کرد. او در 10 مارس 1959  پس از تشدید تنش ها، در 17 مارس همان سال، با همراهی گروه کوچکی از خانواده و معلمانش فرار کرد و از کوه هیمالیا عبور کرد و در 31 مارس وارد هند شد، جایی که دولت هند به آنها پیشنهاد پناهندگی داد. در سال 1960 او دولت در تبعید خود را در در ایالت هیماچال پرادش هند، تأسیس کرد و در آنجا به اقامت خود ادامه داد.

عدم تمایل دولت هند برای آن که آنها در یک منطقه متمرکز نشوند،  شهرک‌هایی در سراسر شبه قاره ایجاد کردند و صومعه‌هایی را ساختند و اقدام به حفظ فرهنگ تبتی در تبعید کردند. دالایی لاما در اوایل دوران تبعیدش سفر کمی داشت و تنها دو کتاب مقدمه ای بر بودیسم و ​​زندگی نامه را منتشر کرد. اما، در سال‌های بعد، سفرهای بسیار گسترده‌ای به اروپا و ایالات متحده(برای اولین بار در سال 1979 )داشت.

دالایی لاما به ده‌ها کشور دیگر سفر کرد و در کالج‌ها و دانشگاه‌ها در مورد بودیسم سخنرانی نمود و با سیاسیون ملاقات کرد. فعالیت‌های او بر دو هدف اصلی متمرکز بود که یکی از آنها ایجاد و حفظ آگاهی بین‌المللی از وضعیت اسفبار تبت بود. در سال 1988، در جلسه پارلمان اروپا در استراسبورگ، فرانسه، او طرحی را ارائه کرد که در آن تبت به جای یک کشور مستقل، یک منطقه خودمختار چین باشد. او به دفاع از آنچه که «رویکرد راه میانه» بین استقلال کامل تبت و جذب کامل آن در جمهوری خلق چین می‌خواند، ادامه داد. همچنین هیئت های متعددی را برای گفتگو در مورد چنین پیشنهادهایی به چین فرستاد، اما با موفقیت چندانی مواجه نشدند.

به پاس قدردانی از تلاش های او، جایزه صلح نوبل در سال 1989 به او اهدا شد. هدف دیگر او این بود که اصول اصلی بودیسم را در بین مخاطبان گسترده منتشر کند. بسیار از کتاب های منتشرشده او درباره موضوعات بودایی است که از سخنرانی‌ها یا مصاحبه‌های عمومی او گرفته شده‌اند. برخی از این آثار به شکل سنتی تفسیر بر متون مقدس بودایی نوشته شده اند، در حالی که برخی دیگر به طور گسترده تری در موضوعاتی مانند گفتگوی بین ادیان و سازگاری بودیسم و ​​علم است.

دالایی لاماهای پیشین، اغلب چهره هایی بودند که در پوشش رمز و راز قرار داشتند و در انزوا در کاخ پوتالا در لهاسا زندگی می کردند. اما، چهاردهمین دالایی لاما به سطحی از دیده شدن و شهرت دست یافته است که برای پیشینیانش غیرقابل تصور بود. او مشهورترین معلم بودایی در جهان شد و به دلیل تعهدش به پرهیز از خشونت و همچنین خواستار آزادی تبت، بسیار مورد احترام است.

«دالایی لاما»، راهب بودایی تبتی، روز شنبه 21 مرداد ماه 1402(12 آگوست 2023) در یک سفر یک ماهه به لداخ مورد استقبال نمایندگان دو جامعه شیعه و سنی هند قرار گرفت و در مسجد امام بارگاه شیعیان چوچوت یوکما، در له، لداخ[6]، هند سخنرانی کرد. او نخستین بار در دهه شصت، بارگاه امامیه و دومین بار در سال 2007 برای افتتاح این بارگاه، سومین بار در سال 2016 به منظور تعامل بیشر در مسجد جامع و امام بارگاه با حضرات و علمای مختلف دیدار و گفتگو کرده است.  

مراسم با سخنان، « شیخ نذیر احمد شریفی»[7]، نایب رئیس انجمن امامیه[8]، آغاز شد و سپس،« اشرف علی برچ»[9]، رئیس انجمن امامیه و نماینده شیعیان، ضمن ابراز محبت نسبت به دالایی لاما، او را یک انسان صلح طلب که پیوسته همه انسان ها را یکسان می داند و تلاش زیادی برای ارتقای هماهنگی بین تمامی ادیان می کند، تحسین کرد.

در ادامه، «عبدالقیوم»[10]، رئیس انجمن معین‌الاسلام[11] (AMI) و نماینده اهل سنت، در سخنانی گفت که دالایی لاما به آموزه های خود در مورد صلح، هماهنگی، برادری و عدالت شهرت دارد. ما دوست داریم به سخنان او گوش فرادهیم. عبدالقیوم اشاره کرد که ترجمه قرآن کریم به زبان تبتی در حال آماده شدن است و سپس  پیشگفتاری که دالایی لاما برای ترجمه قرآن کریم به زبان تبتی ارائه کرده بود را خواند. عبدالقیوم خطاب به دالایی لاما گفت که «لطفا ما را فراموش نکنید».

دالایی لاما 88 ساله که سخنانش به لداخی ترجمه می شد، گفت که من جامعه مسلمانان لداخ را به خاطر ترجمه قرآن کریم به تبتی تحسین می کنم. او تاکید کرد که همه ادیان اصلی جهان پیام یکسانی از عشق، شفقت و خدمت نوع دوستانه به سایر موجودات زنده منتقل می کنند. هزاران سال است که ادیان مختلف برای انسان‌های بی‌شماری سود فراوانی به ارمغان آورده‌اند. من شک ندارم که اگر متون مقدس آنها به زبان های مختلف دنیا ترجمه شود، مفید خواهد بود. همه ما انسان هستیم. تمام هشت میلیارد انسان زنده امروزی به محض تولد در پناه عشق و محبت مادرشان قرار می گیرند. اما، وقتی بزرگ می شویم بر تفاوت های مذهبی، نژادی یا ملیتی تمرکز می کنیم که باعث می شود دیگران را از نظر «ما» و «آنها» ببینیم.

آنچه گذشته، گذشته است. ما نمی‌توانیم آن را تغییر دهیم. اما کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که برای ایجاد جهانی صلح‌آمیزتر در حال و آینده تلاش کنیم. علاوه بر این، باید گرمایش جهانی را نیز در نظر بگیریم. سراسر دنیا در حال گرم تر و داغ تر شدن است. دانشمندان در این مورد هشدار داده اند.

شواهد در برابر ما روشن است. کتاب مقدس بودایی، Abhidharmakosha از نابود شدن جهان توسط آتش صحبت می کند.آنچه اکنون می بینیم، ممکن است، آغاز این روند باشد. در طول تاریخ، انسان ها با یکدیگر جنگیده اند و یکدیگر را کشته اند. حال، وقتی خطری وجود دارد که همه ما را تحت تأثیر قرار می دهد، باید تلاش کنیم تا در فضای صلح و هماهنگی به یکدیگر کمک کنیم. دالایی لاما مشاهده کرد که اگر همه ما حس یگانگی انسانیت را قوی‌تر پرورش دهیم، بهتر می‌توانیم از روی عشق و شفقت با یکدیگر کار کنیم. او می گوید که مردم در سراسر جهان از جنگیدن خسته شده اند و تلاش برای حل مشکلات از طریق استفاده از زور منسوخ شده است. هر انسان روی این کره خاکی می‌خواهد شاد باشد و رنج نکشد و در صلح و هماهنگی زندگی کنند. دالایی لاما با تاکید برحضورش درمسجد امام بارگاه شیعیان گفت که حضورمان در این مسجد نماد برادری و خواهری است. همه ما امروز در این مسجد گرد هم آمده ایم تا دوستی و احترام خود را به یکدیگر نشان دهیم. در میان ما اعضای دو جامعه بزرگ مسلمان، شیعه و سنی، حضور دارند و من می‌خواهم به هر یک از آنها یک چرخ دارما تقدیم کنم.

من یک راهب بودایی هستم. اما به تمام سنت های مذهبی احترام می گذارم. زیرا در هسته آنها پیامی مشترک در مورد ارزش عشق و شفقت وجود دارد. صحبت های انتقادی درباره «دین من» یا «دین آنها» مفید نیست. در تبت تقریباً همه ما از یک سنت بودایی پیروی می‌کنیم و با وجود این، تفاوت‌هایی بین سنت‌های ساکیا[12]، کاگیو[13]، نینگما[14]، گلوک[15] و جونانگ[16] وجود دارد. در حقیقت، دالایی لاما به بودایی‌ها و مسلمانان تاکید می کند که انتقاد از دین دیگران بی‌فایده است. دالایی لاما تاکید کرد که در لداخ می‌توانیم یک سنت قوی از هماهنگی و اخلاق را رعایت کنیم. ضمن حفظ حس عشق و محبت نسبت به یکدیگر به عنوان انسان، حفظ هماهنگی میان سنت های دینی نیز خوب است.

البته، دالایی لاما در سال 2016 به منظور تعامل بیشر در مسجد جامع و امام بارگاه با حضرات و علمای مختلف دیدار و گفتگو کرد. او در این دیدار، طی سخنانی گفت که مذهب یک امر خصوصی است. اما هدف مشترک ما باید این باشد که چگونه عشق، صلح و هماهنگی را در بین 7 میلیارد انسان روی زمین ترویج کنیم. تعهد اصلی او ترویج عشق، تفاهم و هماهنگی در میان تمام جمعیت جهان است. فرقی نمی‌کند که معتقد به هر دینی  باشند یا غیرمؤمن باشند. او معتقد است که ممکن است راه های مختلفی برای تقرب به خداوند وجود داشته باشد. اما، هدف نهایی ما ترویج پیام خدا برای درک بهتر بین یکدیگر است.  دالایی لاما با ابراز نگرانی جدی از فعالیت های تروریستی در جهان می گوید که تروریست ها به هیچ دین یا مذهب خاصی تعلق ندارند. حتی برخی افراد شرور از بودایی، هندو یا مسلمان وجود دارند که به انگیزه شخصی دست به فعالیت های غیرانسانی برای کشتن بشریت می زنند، اما باید به طور جمعی تلاش کنیم تا جهانی شاد و صلح آمیز بسازیم. او بر تلاش مستمر برای کاهش تضاد بین مذاهب مختلف از طریق برگزاری سمینارها و بحث و گفتگو با حضور همه ذینفعان در بستر مشترک تاکید کرد.

نتیجه

دالایی لاما، رهبر معنوی بودایی ها که درمسجد امام بارگاه شیعیان جایی که مردم از همه جا برای شنیدن سخنان او جمع شده بودند، مورد استقبال جامعه شیعه و سنی قرار گرفت. مسلمانان و بودایی ها بیش از شش دهه بر سر ساخت یک معبد بودایی در شهر شیعه نشین کارگیل اختلاف داشتند. بودایی ها معتقد بودند که در شهر «له»، بزرگترین شهر لداخ، مساجد زیادی برای مسلمانان وجود دارد، اما، هیچ معبدی در شهرهای لداخ وجود ندارد.

«قطبی‌سازی» یکی از مسائل مهم لداخ بود که یک طرف آن مسلمانان کارگیل و طرف دیگر آن، بودایی های شهر له. در سال 1969، دولت دستور اصلاح را داد تا به انجمن بودایی لداخ[17] (LBA)  بفهماند که زمینی برای ساخت معبد برای بودایی ها در نظر گرفته نشده است. اما، در 5 آگوست 2019، پارلمان به ماده 370 پایان داد و ایالت جامو و کشمیر را به دو UT تقسیم کرد. هم بودایی ها و هم مسلمانان متوجه شدند که باید در لداخ به صورت یک ملت زندگی کنند و مطالبات خود را برای حقوق سیاسی و امنیت شغلی بیشتر، بیش از پیش مطالبه کنند. بنابراین، پس از سه سال از تصمیم مهم دولت در مورد ایالت پیشین جامو و کشمیر، باعث شد رهبران دو جامعه بنشینند و این موضوع را حل و فصل کنند. حل این مسئله می توند باعث ایجاد وحدت بین مردم لداخ شود.

«تاپستان چووانگ»،[18]رئیس انجمن بودایی لداخ نقش کلیدی در آغاز صلح بین بودایی ها و شیعیان و همچنین امضای توافقنامه ساخت معبد در منطقه کارگیل ایفا کرد. درحال حاضر، تعداد زیادی کارمند بودایی و خانواده هایشان در کارگیل زندگی می کنند و حتی یک بازار بودایی تبتی در کارگیل در حال فعالیت است. بنابراین منطقه کارگیل از نظر اماکن مذهبی دیگر انحصاری نیست و راه را برای دیگران نیز هموار شده است. «عسگر علی کربلایی»[19]رهبر ائتلاف دموکراتیک کارگیل و از رهبران بانفوذ شیعیان، یکی از اعضای تیم برای دستیابی به توافق  اختصاص قطعه زمینی برای ساخت معبد بودایی در منطقه شیعه نشین کارگلیل، سه دور گفتگوی اساسی با رهبران بودایی برگزار کرد.

امروز، لداخ راه را به بقیه نشان داد که چگونه می توان درگیری های دیرینه مذهبی را با پذیرش واقعیت های موجود حل و فصل کرد. حل و فصل درگیری های مذهبی منوط به رهبران سیاسی است که خود خواهان صلح برمبنای زندگی مسالمت آمیز است. این مبنایی شد برای آن که شورای توسعه تپه خودمختار لداخ کارگیل یک قطعه زمینی را برای ساخت یک معبد بودایی به انجمن بودایی لداخ (LBA) واگذار کند.