کارشناس مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی:
دیپلماسی فرهنگی امنیت ساز است
به گفته محمد صادق بیگلری، دیپلماسی فرهنگی، با ایجاد اعتماد درافکار عمومی، به شکل گیری اتحاد کمک کرده و از وقوع بحرانها جلوگیری می کند و این موضوع در رفاه و آسایش یک ملت، نقش مهمی خواهد داشت.
به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی؛ محمد صادق بیگلری در ادامه درباره نقش و اثرگذاری دیپلماسی فرهنگی، در رفع و کاهش معظلات کشور و پیشرفتی که از آن حاصل می شود گفت: اساسا مفهموم دیپلماسی فرهنگی به طورغیرمستقیم با امنیت ملی یک کشور در ارتباط است. به بیانی ساده تر، مهمترین کارکرد دیپلماسی فرهنگی، تسخیر قلوب و اقناع اذهان است که به دنبال آن امنیت یک کشور را در پی خواهد داشت. لازم به ذکر است امنیت یک کشور تنها شامل حوزه دفاعی نیست بلکه حوزه هایی همچون فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را هم در بر می گیرد و این ارتباطات فرهنگی در ایجاد بسترهای مختلف برای رفاه و آسایش یک ملت، نقش مهمی ایفا می کند.
او در ادامه افزود: دردنیایی که کسب منافع، ابتدایی ترین محصول و هدف در روابط بین کشورها تعریف می شود، بهره برداری از منافع بالقوه ارتباطات میان فرهنگی- همچون منافع مادی و معنوی- می تواند در دکترین دیپلماسی فرهنگی کشور هدف گذاری شود.
بیگلری ، اهداف جمهوری اسلامی ایران را در جهت رشد و تعالی کشور عنوان کرد و دراین باره اظهار داشت: با توجه به ظرفیتهای عظیم فرهنگی و تمدن کهن و تاریخی جمهوری اسلامی ایران، که آمیخته با اسلام و آموزه های اسلامی است، می تواند دیپلماسی فرهنگی خود را در جهت نیل به اهدافی تعریف و سیاستگذاری کند که نتیجه آن رشد و تعالی کشور باشد. چرا که همانطور که قبل تر اشاره شد، دیپلماسی فرهنگی امنیت ساز است، بدین معنا که کنشگران دولتی، غیردولتی و مردمی می توانند با ایجاد رابطه مطلوب، دوستانه و دوسویه با کشورهای دیگر، به نوعی هم افزایی و تولید قدرت کنند.
به گفته این کارشناس، صاحبنظران این عرصه معتقدند یکی از کم خطرترین و کم هزینه ترین راهها برای متعهد نمودن افکار عمومی بین المللی، موافقت نامه های پایدار و ایجاد رابطه مناسب، با دوام، و توام با احترام با مردم و نخبگان سایر کشورهاست. لذا می توان گفت دیپلماسی فرهنگی، با ایجاد اعتماد درافکار عمومی، به شکل گیری اتحاد کمک کرده و از وقوع بحرانها جلوگیری می کند و به نوعی در مواقع بحرانی، اعتمادسازی می کند . محمد صادق بیگلری می گوید: دیپلماسی فرهنگی در بعد اقتصادی می تواند منافع بیشماری برای یک ملت داشته باشد. او در ادامه افزود: تبادلات میان فرهنگی، زمینه ای برای فراهم آوردن همکاری های اقتصادی در میان رهبران اقتصادی است و ابتدایی ترین حالت آن، جذب توریست و صادرات محصولات و کالاهای فرهنگی خواهد بود. درواقع باز شدن درهای بازارهای خارجی بر روی محصولات یک کشور و همچنین افزایش تجارت و گردش سرمایه می تواند در نتیجه اعتمادسازی حاصل از تبادلات فرهنگی میسر شود. براین اساس بطور کلی باید بگویم دیپلماسی فرهنگی به صورت مستقیم و غیرمستقیم تامین کننده منافع ملی یک کشور است و موید این امر نیز سرمایه گذاری های کلان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در این حوزه می باشد.
کارشناس مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی درخصوص وضعیت پژوهش در عرصه دیپلماسی فرهنگی و روابط فرهنگی بین المللی درکشورمان گفت: در یک دهه گذشته، پژوهشگران و دانشگاهیان استقبال بسیار خوبی از این حوزه داشته اند. آن گونه که دهها مقاله و کتاب اعم از تالیف و ترجمه در این حوزه نگاشته و منتشر شده و این امر حاکی از درک جایگاه تبادلات فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی در میان جامعه نخبگان کشور است. همچنین برگزاری همایشها و کنفرانس های مختلف ملی، منطقه ای و بین المللی در این حوزه و تاسیس رشته های مرتبط با موضوع دیپلماسی فرهنگی و تدریس در دانشگاهها، تهیه فصلنامه های علمی- پژوهشی و انتشار مقالات ISI در این حوزه و حضور صاحبنظران و پژوهشگران فعال در حوزه ارتباطات میان فرهنگی در سمینارهای بین المللی، حاکی از این است که ضرورت دیپلماسی فرهنگی به خوبی در کشور و در میان جامعه نخبگانی درک شده است و این امر محرک بسیار خوبی برای نهادهای فعال در حکمرانی دیپلماسی فرهنگی به شمار می آید.
او به تعداد اندک انتشار مطالب پژوهشی اشاره کرد و درادامه اذعان داشت: نکته بسیار مهم در این میان، حجم بسیار مطالب نظری و تئوریک در این حوزه می باشد که جای خالی انتشار مطالب پژوهشی در حوزه های میدانی و تجربی را به خوبی نشان می دهد. با توجه به تجربه بسیار خوبی که در دو دهه گذشته در میان کنشگران دیپلماسی فرهنگی کشور وجود دارد، اما متاسفانه در حوزه انتشار مطالب میدانی، تجربی و عملی این خلأ به روشنی احساس می شود. بخش اعظمی از مطالب نیز منابع دست دوم بوده و یا عمدتا به صورت ترجمه وارد کشورشده است که البته استفاده از تجربیات دیگر کشورها در این حوزه فرصت مغتمی است، اما نیاز امروز کشور نیز درک و آگاهی از تجربیات کنشگران در میدان و بررسی نقاط ضعف و قوت و استفاده از فرصتها و برنامه ریزی در خصوص مقابله با تهدیدها در این حوزه می باشد.
بیگلری، به پژوهشگران علاقه مند در این عرصه و یا دانشجویان و دانشگاهیان مرتبط با رشته های روابط بین المللی فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی پیشنهاد دارد، در ابتدای دوره دانشجویی، فعالیت در حوزه ای خاص و مطالعه مقالات و پژوهش های گذشته در آن حوزه را مد نظر قرار دهند و نگاه جدی به آن داشته باشند.
او در ادامه افزود: دانشجویان علاقه مند به این حوزه باید در ابتدای تحصیل در کنار مطالعه دروس عمومی رشته خود، به طور تخصصی نیز در حوزه های مختلف این رشته مطالعه و تحقیق کرده و تسلط نسبی به مباحث این حوزه داشته باشند. چرا که بطور ایده آل در آینده افرادی خواهند بود که نظراتشات در این حوزه صاحب و مورد توجه و اعتنا می باشد.
کارشناس مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی در پایان بیان داشت: بررسی نحوه رسیدگی به یک مشکل زمانی آسانتر خواهد بود که دانش عمیقی نسبت به آن موضوع داشته باشند و به طور سطحی به آن نگاه نشود. کسب تخصص در یک زمینه، اعتماد به نفس بوجود می آورد وبراین اساس در این حوزه نیز با توجه به رشد روزافزون شیوه ها و متدهای برقراری ارتباط مخصوصا در فضای دیجیتال، ضرورت ورود افراد کارشناس و صاحبنظر به خوبی احساس می شود.
لازم به ذکراست، بی تردید مطالعه تجربه کشورها درحوزه دیپلماسی فرهنگی، بررسی و مطالعه تطبیقی متدهای دیپلماسی فرهنگی و ترکیب آنها با نظریات و تئوری های به روز علم ارتباطات و مطالعات میان فرهنگی، در ارائه طریق به کنشگران دیپلماسی فرهنگی و در سطحی بالاتر حکمرانی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران راهگشا خواهد بود.