به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بر اساس دعوت رئیس دانشگاه فارابی، دکتر اعوانی مطالب فلسفی خود را در قالب یک کلاس تدریس ویژه در دانشکده شرق‌شناسی ارائه نمود.

 در این جلسه جمع کثیری از دانشجویان مقاطع دکترا و فوق‌لیسانس رشته‌های فلسفه، شرق‌شناسی و علوم سیاسی، استادان و محققان حضور داشتند. در ابتدای جلسه، پروفسور میربایف رئیس دانشکده فلسفه و علوم سیاسی دانشگاه فارابی ضمن تشکر از وابسته فرهنگی سرکنسولگری کشورمان در آلماتی برای هماهنگی و سازماندهی حضور هیئت علمی ایرانی در همایش مشترک و بین‌المللی فارابی تصریح کرد فرصت حضور پروفسور را باید مغتنم بدانیم، به همین منظور از ایشان دعوت نموده‌ایم در چارچوب برنامه درسی مصوب دانشگاه تحت عنوان درس فارابی و جهان معاصر امروز برای مشتاقان علم و دانش تدریس نمایند. وی تاکید کرد حضور استاد اعوانی در قزاقستان فرصتی خوبی است که روابط علمی ایران و قزاقستان از این به بعد تقویت شود و پروفسور اعوانی شخصیت کلیدی در این زمینه هستند. پرفسور میربایف اضافه کرد امروز این کلاس ویژه تدریس استاد اعوانی در قالب برنامه درسی مصوب دانشگاه است و به ایشان اختصاص داده شده است.

سپس پروفسور اعوانی، سخنان خود را در سه محور زیر ارائه کرد. نخست چگونه با رشته فلسفه آشنا شده و چرا به آن علاقمند شده است؛ دوم بعضی از تعاریف فلسفه، سوم سیر فلسفه در ایران و مکتب‌های آن و چهارم اهمیت فارابی در جهان معاصر و بهره‌برداری از آن. 

استاد اعوانی در آغاز سخن روز جمهوریت قزاقستان را تبریک گفت و افزود بسیار خوشحالم که در جمع دانشکده فلسفه حضور دارم و خوشبختم تعداد زیادی در این دانشگاه به فلسفه علاقمند هستند. وی در بیان سرگذشت زندگی علمی خود گفت علاقه ام به فلسفه از خانواده‌ام شروع شد و احساس می‌کردیم در یک فرهنگ زنده زندگی می‌کنیم و در خانواده ما یک کتابخانه با موضوعات ادبی، عرفانی و فلسفی بود و اعضا خانواده با کتاب و کتاب‌خوانی مأنوس بودند و پدرم داستان‌های درباره شخصیت‌های مثل ابن‌سینا، فارابی و... نقل می‌کرد و در سفر به لبنان و تحصیل در بیروت با استادان شناخته شده و مشهور فلسفه اسلامی آشنا و به فلسفه علاقمند شدم. منابع درسی و روش تدریس در دانشگاه آمریکایی بیروت بسیار دقیق و جالب بود و بر اساس تاکید استاد دریافتم برای آموختن فلسفه اسلامی بهترین کشور ایران است و به وطن برگشتم و در دانشگاه تهران کارشناسی ارشد و دکترا را خواندم. در این دوره فلاسفه مشهور و برجسته جهانی همانند هانری کربن، ایزوتسو فیلسوف ژاپنی و بسیاری دیگر در آکادمی فلسفه و پس از آن در موسسه پژوهشی فلسفه ایران حضور یافتند و دانش خود را به اشتراک گذاشتند و 26 سال رییس این موسسه بودم و هر روز اشتیاق و علاقه‌ام به فلسفه اسلامی زیاد شد. 

استاد اعوانی در بخش دوم درباره فلسفه سخن گفت و تصریح کرد در گذشته هر علمی را حکمت می‌گفتند یعنی هر آنچه انسان را از جهل رها کند و به پزشکی حکمت طب می‌گفتند و حکمت شعبه‌های زیادی داشته ازجمله اخلاق مدنی و تدبیر منزل و ... داشته است. تدبیر منزل به یونانی اوکونومیا یعنی قانون و تدبیر منزل است و اکونومی یا اقتصاد از آن می‌آید و  حکمت شامل جهان‌شناسی، انسان‌شناسی و علوم دیگر بوده و  همه حکمت محسوب می‌شدند. حکمت به معنای عالی آن الهیات است. الهیات همه علوم را به هم پیوند می‌دهد. چند تعریف از حکمت وجود دارد. کلمه حکمت در زبان‌های اروپایی فیلوسوفی است و فیلسوف یعنی دوستدار حکمت است. یک تعریف از حکمت این است که علم به حقایق اشیا می‌گویند. در حالی که علوم دیگر به ظواهر و نمودهای اشیا کار دارند. تعریف دیگر حکمت پژوهش در معنا زندگی است. سقراط در دفاع‌نامه خود نوشت همه عمر خویش را صرف پژوهش در معنای زندگی کرده‌ام. یک تعریف دیگر از حکمت، علم موجود به هر آنچه موجود است. هر علمی موجود را از نقطه نظر خود بررسی می‌کند. طب درباره بدن انسان تحقیق می‌کند. فلسفه موجود را در همه معنا آن بررسی می‌کند. چرا اشیا وجود دارند؟ یک تعریف دیگر حکمت این است که پاسخ به پرسش‌های نخستین است. هر علمی هر پرسشی را در موضوع خودش مطرح می‌کند و پرسش‌های در درون علم معین  و محدود نیستند و  آنها موضوع نخستین همه علوم هستند. مثلاً آیا عالم مبدائی دارد؟ حقیقت وجود انسان چه هست؟ آیا جهان این جهان مادی است؟ سرنوشت انسان پس از مرگ چه هست؟ این نمونه های سوالات نخستین هستند و فارابی به آن‌ها پرداخته است. یک تعریف دیگر فلسفه از آن افلاطون است و آن تشبه به خداست و خداگونه شدن است. ملاصدرا را که صدرالمتألهین می‌نامیم به همین تعریف بازمی‌گردد. تعریف عرفانی هم هست و خداوند همه اسما خود را به انسان داده و انسان آن‌ها را فراموش کرده و آن‌ها را با فلسفه به یاد می‌آورد. تعریف دیگر از حکمت عبارت از تولد ثانی است و تولد به جسم از آن علوم دیگر است و تولد به روح متعلق به فلسفه است. سقراط گفته فلسفه را فن مامایی است و فلسفه تولد روح را مامایی می‌کند تا روح سالم به دنیا بیایید. حکمت همیشه در تاریخ بوده و بطور شفاهی از نسلی به نسلی منتقل می‌شده و در فرهنگ ما اهمیت زیادی داشته است. ازنظر افلاطون حکمت شفاهی زنده است و حکمت کتبی نمی‌تواند از خودش دفاع کند و حکمت در شرق همواره وجود داشته است.

دکتر اعوانی در بخش سوم سخنان درباره سیر حکمت در ایران گفت کشور ایران در تمام کشورهای اسلامی منحصربه‌فرد است چراکه حکما تا به امروز در ایران بطور پیوسته بوده‌اند. فلسفه اسلامی از فارابی در ایران شروع شده و تا به امروز ادامه داشته است و در کشورهای دیگر اسلامی وجود نداشته است. استادان سنتی نیز داشتم که می‌توانستند استادان خود را تا ابن‌سینا برشمارند. بنابراین حکمت هم تدریس شفاهی استاد و هم با خواندن کتاب ادامه داشته است.

استاد اعوانی در بخش چهارم، مکتب‌های مهم فلسفی را تشریح کرد و افزود چند مکتب بیشتر در ایران نبودند. مکتب مشاء، مکتب اشراق سهروردی، مکتب عرفان نظری ابن عربی، مکتب متعالی ملاصدرا، مکتب کلام عقلی از خواجه‌نصیرالدین طوسی شروع شده است. چرا چهار مکتب در ایران وجود داشته و در غرب مکاتب متعددی هست. چراکه غایت فلسفه کشف حقیقت است و این چهار مکتب همه به حقیقت اعتقاد دارند و روش‌های آن‌ها فرق دارند. در فلسفه غرب قدیم هم چند مکتب بیشتر نداشتیم. همه بیشتر از سقراط هستند. اما در فلسفه جدید غرب اصلاً بحث حقیقت مطرح نیست. شلینگ فیلسوف آلمانی کتابی درباره تاریخ فلسفه غرب دارد. او می‌گوید فلسفه جدید غرب بعد از دکارت مانند تخته تابلوی است که هر فیلسوف تخته را کلاً پاک می‌کند و از نو می‌نویسید. بنابراین تعداد مکاتب فلسفه غرب به تعداد فلاسفه است و اصلاً بحثی درباره حقیقت ندارند.

بخش آخر سخن استاد اعوانی به فارابی اختصاص داشت. وی گفت فلسفه مربوط به همه زمان‌ها است. فارابی فلسفه را در پاسخ به پرسش‌های نخستین در همه شاخه‌ها مطرح کرده است. شاید بگویم اگر فارابی نبود فلسفه اسلامی که اکنون داریم به این صورت نبود. باید به یاد بیاوریم که ابن‌سینا گفته من چهل بار کتاب مابعدالطبیعه را خواندم ولی هیچ‌چیز نفهمیدم. اما یک‌بار کتاب اغراض مابعدالطبیعه هشت‌صفحه‌ای فارابی خواندم و همه مسایل ام حل شد. شاید این کتاب فارابی نبود ابن‌سینا به این صورت نبود. ما نباید فارابی را در فارابی محدود و محصور کنیم. فارابی راه و پنجره‌ای است برای فهم همه فلاسفه جهان. مثلاً کتابی دارد درباره آثار ارسطو و کتابی درباره افلاطون و کتابی درباره جمع آرا فلاسفه دارد. یکی از دستاوردهای فارابی ارتباط حکمت برهانی با وحی است که وحی اسلامی را برهانی کرده و راهی برای فهم دین نه‌تنها اسلام بلکه برای همه ادیان ارایه کرده است. ما می‌توانیم دین اسلام، کنفوسیوس و هندوئیسم را از طریق فارابی بفهمیم. در فلسفه امروز حکمت عملی بسیار اهمیت دارد و تقریباً فارابی به همه سوالات از طریق حکمت عملی پاسخ داده است. کمتر مساله مهم فلسفه هست که فارابی مطرح نکرده باشد. بنابراین فارابی می‌تواند مرجعی برای فلسفه تطبیقی باشد. فارابی نه به ما و جهان امروز بلکه به همه زمان‌ها و مکان‌ها تعلق دارد و اصول فلسفه فارابی نه‌تنها در کشورهای مختلف، بلکه در تمدن‌های مختلف، در شرایط مختلف و در زمان‌های مختلف اهمیت دارند.

سخنرانی استاد اعوانی از سوی دانشجویان اساتید، دانشجویان و محققان قزاقی مورد استقبال قرار گرفت و در ادامه آقای دکتر خلج منفرد مدیرکل همکاری‌های علمی و دانشگاهی گفت زندگی علمی استاد اعوانی همانند زندگی علمی فارابی بوده است برای کسب دانش فلسفه به کشورهای مختلف سفر کرده‌اند و دانشجویان قزاقی نیز همانند فارابی و دکتر اعوانی باید برای دانش سفر کنند و مراکز علمی ایران آماده همکاری پذیرش دانشجویان و اساتید قزاقستانی می‌باشند.

 در پایان حسین آقا زاده وابسته فرهنگی سرکنسولگری کشورمان در آلماتی در جمع‌بندی تصریح کرد که استاد اعوانی یکی از چهره‌های ماندگار و شناخته شده رشته فلسفه در ایران  و جهان است که در ترویج و آموزش فلسفه در ایران و جهان تلاش‌های بسیاری نموده است و ایشان عضو دائم هیئت مدیره انجمن جهانی فلسفه هستند و از اعتبار علمی اجتماعی بالای برخوردار می‌باشند و حضور ایشان در قزاقستان فرصت مغتنمی برای رشد و بالندگی همکاری‌های علمی است.

همچنین پروفسور آلتای استاد پیش‌کسوت فارابی شناس، کتابی را درباره فارابی به پروفسور اعوانی اهدا کرد.  یادآور است به دلیل اهمیت فارابی در چارچوب برنامه درسی دانشگاه فارابی، کلیه دانشجویان دانشکده فلسفه و علوم سیاسی و شرق شناسی دانشگاه باید درس فارابی شناسی را به‌عنوان یک درس بگذرانند.

در این سفر، پروفسور اعوانی نشان درجه یک علمی دانشگاه ملی فارابی را از رییس دانشگاه فارابی دریافت نموده است.