فاطمه طباطبایی: هجرت و جهاد، دو رکن اساسی تمدن اسلامی
مدیر گروه عرفان اسلامی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، در نشست "عرفان در تمدن اسلامی" که در سارایو برگزار شد، به تبیین نقش دو عنصر کلیدی "هجرت" و "جهاد" در شکلگیری و تداوم تمدن اسلامی پرداختند.
به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، ایشان با اشاره به هجرت پیامبر اکرم (ص) به عنوان نقطه آغازین تاریخ اسلام، بر اهمیت این مفهوم در اندیشه اسلامی تأکید کردند. به گفته ایشان، هجرت در نگاه عارفان مسلمان، حرکتی تکاملی و خروج از ظلمت عالم مادی به سوی مراتب رفیع هستی است.
طباطبایی در ادامه به دو نوع هجرت "آفاقی" و "انفسی" اشاره کردند و گفتند: خداوند در قرآن کریم انسانها را به هجرت در هر دو سطح فراخوانده است. هجرت آفاقی به معنای مهاجرت از مکانی به مکان دیگر برای رهایی از ظلم و نشر معارف الهی است و هجرت انفسی به معنای مبارزه با نفس اماره و رهایی از قید و بندهای شیطانی است.
ایشان همچنین خاطرنشان کردند که جهاد نیز در کنار هجرت، رکن اساسی دیگری در تمدن اسلامی به شمار میرود. جهاد در معنای عام خود به معنای هرگونه تلاش و کوششی است که در راستای اهداف الهی صورت میگیرد و از مراتب مختلفی از جهاد اصغر تا جهاد اکبر برخوردار است.
طباطبایی در ادامه سخنان خود به تبیین پیوند عمیق بین هجرت و جهاد پرداختند و گفتند: هجرت انفسی، مقدمه جهاد اکبر و مبارزه با نفس اماره است. انسانی که از طریق هجرت انفسی به خودشناسی و معرفت نفس دست مییابد، آنگاه توانایی لازم را برای جهاد اکبر و مبارزه با دشمنان درونی و بیرونی خواهد داشت.
ایشان در پایان سخنان خود تأکید کردند که توجه به هجرت و جهاد از منظر عرفان اسلامی، راهگشای ساختن جامعهای عاری از خشونت و ظلم و ستم و زمینهساز تمدنی نوین و پویا خواهد بود.