به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، در پنجمین روز از سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «فرآیند نهضت ترجمه، هدف، رویکرد و راهبردها» به میزبانی و همت مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، روز یکشنبه (24 اردیهشت‌ماه) در مصلی امام خمینی(ره) برگزار شد.

در این نشست، بهرامی، مدیر انتشارات نخل سبز، ناظری، مدیر انتشارات فاتحان، حجت‌الاسلام ضیایی نیا، رئیس مرکز پژوهش‌های بین الملل پژوهشکده مصباح الهدی و امیر شهریار امینیان، مدیرعامل اتحادیه ناشران دفاع مقدس در سخنرانی خود، بر ضرورت تربیت مترجم در حوزه ترجمه آثار و کتاب‌های دفاع مقدس، راه‌اندازی کارگاه‌های ترجمه و استفاده از ظرفیت ناشران خارجی برای توزیع آثار دفاع مقدس تأکید کردند.

امیر بیک محمدی دبیر نشست در سخنان کوتاهی، در مورد ترجمه آثار دفاع مقدس گفت: ترجمه آثار دفاع مقدس یک‌سال پس از وقوع جنگ تحمیلی(1360) و با ترجمه کتاب «جنگ با انقلاب» آغاز شد. این روند در سال‌های دیگر پیگیری شد اما همچنان به نظر می‌رسد با توجه به تاکید‌های مقام معظم رهبری بر ترجمه آثار دفاع مقدس، شاهد شروعی تازه در این عرصه هستیم.

وی اظهار داشت: باید در حوزه ترجمه برای مخاطب خارجی کشور مقصد را برای مخاطب محک زد و نهادهای فرهنگی در این راه می‌توانند در توزیع قانونی آثار کمک های شایانی انجام دهند. آثاری در مورد مدافعان حرم نوشته می‌شود، کار عجله‌ای است.

حجت‌الاسلام ضیایی نیا، رئیس مرکز پژوهش‌های بین‌الملل پژوهشکده مصباح الهدی با تأکید بر شان ادبیات داستانی دفاع مقدس گفت: آثاری در مورد مدافعان حرم نوشته می‌شود کار عجله‌ای است. آثاری که در مورد دفاع مقدس ترجمه می‌شود آثاری فرهنگی و آیینی است اما در برخی موارد مشاهده می‌شود وقتی این آثار را برای را مخاطب خارجی ترجمه می‌کنیم مخاطبین بین‌الملل دچار یک فهم نادرست از برخی واژه ها می‌شوند.

رئیس مرکز پژوهش‌های بین الملل پژوهشکده مصباح الهدی خاطرنشان کرد: این ترجمه‌ها برای ما مشکل ندارد اما برای زبان مقصد مشکل دارد. این موارد در ادبیات فارسی و ادبیات جنگ برای ما مفهوم دارد کسی که کتابی را می‌خواند و یا فیلمی را می بیند این موارد برای افراد مخاطب داخلی قابل فهم و درک است. اما برای مخاطب خارجی مشکل فهم وجود دارد.

وی با تاکید براین که می کوشیم کارتمامی آثار ترجمه شده را به ناشر خارجی واگذار کنیم تا توزیع این کتاب ها به شیوه مطلوبی انجام شود ،ابراز کرد: هر کتابی مناسب ترجمه نیست و باید برای ویرایش فرهنگی و انتخاب کتاب دقت و تیزبینی داشته باشیم. برای ترجمه خیلی خوب باید در زبان مقصد زندگی کرده باشیم.

حسین بهرامی، مدیر انتشارات نخل سبز در سخنانی با تشکر از مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی گفت: مترجم باید برای ترجمه آثار خود به زبان مقصد نوعی محتوا و قالب را شکل دهد؛ به گونه‌ای محتوا را مدیریت کند. ترجمه مبدا را در نظر بگیرد و برای مخاطبان مقصد نیز قابل فهم و درک باشد.

وی در ادامه، تصریح کرد: بنا به فرمایش مقام معظم رهبری مترجم باید کاری را انجام دهد برای ترجمه که در زبان مقصد زندگی کرده باشد، یعنی خوب بتواند ترجمه را برای مخاطب خارج از کشور حلاجی و نقد نماید. راهکار خوب و مناسب برای این قبیل موارد آن است که مترجم ایرانی در کنار مترجم خارجی قرار گیرد تا بتوانند موضوع و کلماتی که برای مخاطبان خارج از کشور کمی مشکل و ثقیل می‌نماید، بتوانند به راحتی حل و فصل و معنا کنند.

بهرامی اضافه کرد: طبق مطالعاتی که توسط پژوهشگران ما انجام شده است چهار حوزه را برای ترجمه آثار به زبان‌های دیگر آسیب شناسی و شناسایی کرده ایم .یک موضوع در مورد حوزه محتواست. محتوایی که در فرم و قالب اصلی آن شکل نگیرد محتوای مناسبی نخواهد بود و در نتیجه مطالعه کننده و مخاطب چه در داخل و خارج از کشور باشد دچار سردرگمی خواهد شد. دوم ترجمه و کیفیت ترجمه است. در ترجمه آثار باید با بهترین مترجمان که شناخت و تجربه کافی در داخل و خارج از کشور در مورد موضوع ترجمه دارند استفاده کنیم. 

وی ادامه داد: سوم غالب است. غالب یعنی این ترجمه‌ها را برای ذائقه کدام مخاطب می خواهیم مورد استفاده قرار دهیم. یعنی باید از قبل ذائقه شناسی مخاطبان را دانسته باشیم. موضوع چهارم نشر است. نشر عام و نشر خاص است. اگر نشر عام باشد برای داخل کشور مفید و مخاطب ما نیز از آن در درک خواهد کرد.اما موضوع نشر خاص بر می‌گردد به گستره توزیع آن در یک یا چند منطقه جغرافیایی در خارج از کشور. این مواردی است که برای ترجمه باید رعایت کنیم .

امیرشهریار امینیان، مدیرعامل اتحادیه ناشران دفاع مقدس از دیگر سخنرانان این مراسم بود که با اشاره به ترجمه متون ادبیات آیینی برای مخاطبان خارجی اظهار داشت:فکر می‌کنم موضوع نام‌ها و نشانه‌ها که رایج در هر فرهنگ و کشوری است حل شده باشد. در ادبیات رمان و داستان یک نوع نگاه به ترجمه داریم و در ادبیات نظامی یک نوع نگاه دیگری داریم. این موضوع ترجمه ها را به مشکل می رساند . مترجمین ادبیات آیینی باید صرفاً مترجم آیینی باشند مترجمین اقتصادی نظامی و سیاسی از اصطلاحات و لغات ویژه آن علم استفاده کنند اما در برخی موارد دیده شده است که مترجمان آیینی واژه های سیاسی و اقتصادی را بد ترجمه کردند و این برای مخاطب خاص ما در خارج از کشور آنها را دچار سردرگمی و مشکل کرده است و در نتیجه برخی از صاحب نظران خارجی در مورد آثار ما می‌گویند که بسیاری از این آثار را ما نمی‌توانیم درک کنیم و فهم آن ها و کلمات دارای ما دشوار است.

وی افزود: می توانیم برای موضوع آثار دفاع مقدس، فهم بین المللی ایجاد کنیم و روی آن کار کنیم .آثار آیینی و خاطره ای رزمندگان ما درکشورهای انگلیس ، فرانسه و آمریکای لاتین طرفدار دارد زیرا کشورهای اروپایی به ویژه کشورهای فرانسه و ولز دنبال جنگ طلبی نیستند و بیشتر به دنبال صلح و حمایت از صلح برای مردم کشورها هستند.

امینیان تصریح کرد: در خلق اثر ادبی، محتوا و فرم را با هم شکل دهیم. کاری که در مورد ترجمه آثار آیینی و دفاع مقدس انجام می‌شود. باید دید که آیا قابلیت نشر جهانی دارد یا خیر؟ واقعیت این است که سبک نگارش غیر علمی آثار آثار ما را در حوزه‌های بین‌الملل خارج کرده است. این راه هم باید بپذیریم که ادبیات داستانی دفاع مقدس از گذار به نوزایی رسیده است. ادبیات دفاع مقدس به بنای قوی و استحکام کامل نرسیده است اما می توانیم با دقت و حوصله تمامی آثار آیینی و دفاع مقدس را در قالب و فرم خاص خود ترجمه کنیم که برای مخاطبان خود در خارج از کشور قابل فهم و درک باشد.

وی تاکید کرد: الان در زمینه چاپ و نوشتن کتاب در رقابت نابرابر با نشر بین الملل قرار داریم .سیل کتاب های کودک و نوجوان از خارج از کشور وارد شده است .اکنون برخی از رایزنی‌های فرهنگی ما به سراغ ترجمه آثار عطار، فردوسی، سعدی و ادبیات کهن فارسی روی می‌آورند که باید کاری کنیم که ترجمه آثار تربیتی از عالمان و متفکرین ایران به خارج از کشور صادر و قبل از صادر باید در زمینه نوع ترجمه آن، قالب و محتوای آن خوب بازنگری کنیم و در نتیجه این آثار را برای چه کسانی و چه طیف جغرافیایی و مکانی و در چه بعد فرهنگی و دینی و برای کدام یک از افراد جامعه مقصد خود ترجمه و توزیع کنیم.

امینیان با اشاره به راه اندازی نهضت ترجمه در کشور ابراز کرد: اگر نهضت ترجمه به صورت منسجم و چارچوب مند شکل بگیرد بسیاری از مشکلاتی که در راه ترجمه وجود دارد، حل خواهد شد. نهضت یعنی جنبش و حرکت و معنای دیگر آن همه گیر بودن آن است. کشورهای مختلفی مثل برزیل، ترکیه و چین نهضت ترجمه خود را سالیان سال است که به راه انداختند و در انتشار و توزیع کتاب‌های خود موفق بودند. این موارد محقق نخواهد شد مگر اینکه همه با کمک یکدیگر بتوانیم نهضت ترجمه را در قالب و چارچوب مشخص مدیریت کنیم.

وی اظهار داشت: سازمان فرهنگ و ارتباطات و رایزنی‌های فرهنگی ایران از جمله حلقه‌های مؤثر در زمینه معرفی آثار حوزه دفاع مقدس در سطح بین‌المللی هستند.

بخش پایانی این نشست با سخنان علی ناظری، مدیر انتشارات فاتحان ادامه پیدا کرد. وی ابراز کرد: در مورد آثار ترجمه‌ای که انجام می‌شود بصورت جزیره ای و پراکنده عمل می‌شود. باید ترجمه ها به سایر زبان ها و برای مخاطبان خارجی به صورت قرارگاهی انجام شود. کار باید توسط کسی مدیریت شود که بینش هدایت گری برای ترجمه آثار را داشته باشد. قرارگاهی برای ترجمه آثار و توزیع و شبکه انتشار در خارج از کشور شکل بگیرد.

مدیر انتشارات فاتحان افزود:البته چالش هایی در این راه وجود دارد که قابل شناسایی است. برای این کار حرکت جمعی لازم است وسند و نقشه راه باید تصویب شود تا بدانیم که چه کسی در چه موضوعی چه کارهایی را دارد انجام می‌دهد. ترجمه هایی که پیام انقلاب اسلامی را می خواهند برای مخاطبان خارجی ترجمه و نشر دهند باید ترجمه های مردمی و انقلابی باشد و نیازهای خوانندگان کتاب هاب انقلابی در جامعه بین الملل را تامین کند.

ناظری در ادامه سخنان خود با تاکید بر این که آثاری که در مورد دفاع مقدس به زبان های دیگر ترجمه می شوند، متاسفانه با ایرادهای زیادی همراه است واین ایراد ها در ترجمه به زبان عربی بیشتر از سایر زبانهای دیگر است، تصریح کرد: باید در نظر گرفت که در ادبیات دفاع مقدس، راویان مستندنگار و داستان‌نویسان حوزه دفاع مقدس، چه مخاطبی را در چه دوره‌هایی لحاظ کرده‌اند. از همان زمانی که گمان کردند چیزی برای گفتن دارند، حتما مخاطبان خود را نیز مدنظر داشته‌اند.

مدیر انتشارات فاتحان بیان کرد: نهادها و مؤسسات فعال در حوزه دفاع مقدس، آژانس‌های ادبی، اداره‌کل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات و رایزنی‌های فرهنگی ایران در دیگر کشورها از جمله حلقه‌های موثر در زمینه ترجمه و معرفی آثار حوزه دفاع مقدس در سطح بین‌المللی هستند که باید با انسجام و هم‌افزایی بین آنها، نهضت ترجمه آثار و معرفی اصولی آنها در سطح جهانی صورت گیرد.

وی ادامه داد: حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب نیز فرصت خوبی برای تعامل با ناشران خارجی است، در این راستا نباید از نقش رسانه‌ها به‌عنوان یک ابزار قوی در معرفی آثار و فعالیت‌های این حوزه غافل شد.

در پایان این نشست با حضور مهمانان و مدعوین رونمایی از کتب ترجمه و منتشر شده در موضوع انقلاب اسلامی و مقاومت (سیمای سلیمانی، رفیق خوشبخت ما، مهاجر سرزمین آفتاب، سه دقیقه در قیامت، انقلاب اسلامی، مبانی و ویژگی ها، دا و دیدم که جام می رود، و به زبانهای: اردو، بنگالی، عربی) رونمایی شد.

شایان ذکر است، مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سالن ملل، طبقه همکف، راهرو اصلی، مجموعاً با 200 عنوان کتاب ترجمه شده دو سال اخیر، آماده پذیرایی از بازدید کنندگان و مخاطبان در حوزه نشر بین الملل است.

انتهای پیام/