به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، همزمان با هشتمین روز از برگزاری نمایشگاه قرآن کریم و به همت کمیته بین‌الملل این نمایشگاه، نشست تخصصی «جامعیت قرآن کریم» (فردی، اجتماعی و ‌بین‌المللی)، شامگاه امروز، شنبه (3 اردیبهشت‌‌ماه) در مصلی امام خمینی(ره) تهران برگزار شد.
در ابتدای این نشست، ریچاردسن، از اساتید دانشگاه کانادا به بیان نقطه نظرات خود در زمینه جامعیت قرآن کریم پرداخت و اظهار داشت: در قرآن به وحدت و یگانگی بسیار تاکید شده است.
وی با بیان اینکه اگر بخواهیم قرآن را با تورات و انجیل مقایسه کنیم، گفت: هر سه کتاب در زمینه علوم، اقتصاد، فرهنگ و دانش اشتراکاتی با هم دارند اما این دولتها هستند که باید به مردم آموزش دهند.
وی ادامه داد: وحدت اولین چیزی بوده که در قرآن آمده و بی نظیر است.
ریچاردسن یادآور شد: عدالت حضرت محمد(ص) در کتابهای مذهبی مسیحیت و یهودی (تورات و انجیل) آمده است.
ریچاردسن افزود: در قرآن کریم، نام های حضرت مریم، عیسی، محمد و ... آمده است که در تورات و انجیل هم این اسامی هستند.

وی با بیان اینکه قرآن از زمان خلقت انسان شروع می شود، اظهار داشت: در قرآن مطالب مختلفی در مورد وحدت بین بشریت آمده که در تورات و انجیل هم هستند ولی متاسفانه آنطور که باید عمل نمی شود.
ریچاردسن تاکید کرد: قرآن برای تمام نسل ها آموزنده است و از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود و برای همه قابل فهم است‌.
این استاد دانشگاه ادامه داد: خداوند در قرآن در مورد سوره های مختلف با  حضرت محمد (ص) صحبت می کند که امروزه مورد بررسی قرار گرفته و موضوع جدیدی است.
وی در پایان سخنانش، گفت: قرآن در زمانهای مختلف پیام هایی را داده که در قرنهای پیش رو این پیامها مورد استفاده قرار گرفته است.

قرآن کلام جاوید برای بشریت است
صدیقه ملک لو، پژوهشگر قرآنی نیز در این نشست گفت: جامعیت یکی از عوامل شناخت قرآن و فهم و تفسیر آن است.
وی افزود: این موضوع همواره مورد اختلاف همه مفسران بوده زیرا همواره در تعیین معنا و محدوده جامعیت با هم اختلاف داشتند؛بطوری که باعث ایجاد شبهه در میان مستشرقان و مخالفان وحیانی بودن منشا قرآن شده است‌.
ملک لو با اشاره به اینکه دو دیدگاه اصلی در این حوزه مطرح است، اظهار کرد: جامعیت قرآن یعنی قرآن درباره هر چیزی که مربوط به درک و فهم است را بیان کرده است، هر چند عقل ما آن را درک نمی کند.
این پژوهشگر قرآنی افزود: جامعیت نسبی قرآن در مقایسه با ادیان دیگر و نسبت به شئون هدایتی و مسئولیتی است.
وی در ادامه، مطرح کرد: جامعیت یعنی شمول و فراگیری آیات نسبت به همه شئون زندگی در همه اعصار و دوره ها اعم از شئون فردی و اجتماعی.حال این تعریف متناسب با سیاق  آیات قرآن و مفهوم فراگیری درباره قرآن می تواند معانی متفاوتی داشته باشد.
ملک لو با بیان اینکه قرآن همه احتیاجات و علوم مورد نیاز بشر مانند اخلاق و قصص و احکام و تاریخ و ...را شامل می شود، گفت: قرآن نسبت به سایر کتب آسمانی در طرح مسائل کامل تر است.

وی با بیان اینکه قرآن بدون مقایسه با سایر کتب آسمانی ، جامع تمام مسائل است و قرآن جامع علوم و دانش هایی است که جنبه هدایتی دارند.
ملک لو با اشاره به اینکه قرآن جامع استدلال است یعنی پاسخگوی هر مشکل شرعی برای مردم است، اظهار کرد: چون قرآن کتاب هدایت است پس بیان کننده هر چیزی است که منجر به هدایت می شود.
ملک لو ادامه داد: با تمام این تعاریف این بدان معنا نیست که قرآن دایره المعارف بزرگی است که تمام جزییات علوم در آن مطرح شده است
وی افزود: آنچه از جامعیت قرآن فهمیده میشود جامعیت در شئون دینی اعم از اصول و فروع است که شامل امور غیر مرتبط با حوزه مسئولیت دین نمیشود و به گستردگی ابعاد و تشریعات موجود در قرآن در حوزه هدایت میشود اما روش های اجرایی ، ساختاری و اجتماعی برای پیاده کردن این برنامه ها به عهده انسانهاست.
وی با اشاره به اینکه بحث اعجاز قرآن که در اینجا جامع بودن قرآن یکی از دلایل اعجاز و وحیانی بودن منشا قرآن است.
ملک لو گفت:جامعیت قرآن غالبا در پاسخ به شبهه وحیانی بودن قرآن که از سوی خاورشناسان و مخالفان قرآن مطرح میشود.
این پژوهشگر قرآنی اظهار داشت: مستشرقان نه در قالب تحقیق جامع و منحصر درباره جامعیت قرآن بلکه به طور پراکنده و مختصر در خلال سایر تحقیقات و نگاشته ها به بحث قرآن پرداختند.
وی مطرح کرد: قرآن با به رسمیت شناختن عقل و سنت در کنار جامعیت آموزه ها راه را برای یافتن پاسخ به نیازها و مسائل دوران و اعصار باز گذاشته است.
ملک لو گفت: غالب دیدگاه مستشرقان مبتنی بر پیش فرض های ذهنی یهودیان از اقتباس قرآن از عهدین است.
وی اذعان کرد: با توجه به اختلاف دیدگاه مسلمانان درباره حدود جامعیت قرآن و شبهات وارد از جانب مستشرقان میتوان گفت قرآن کلام جاوید برای بشریت است .هر کلمه و عبارت آن شامل مصادیق متعدد و معانی گوناگون می شود که هر کس متناسب با فهم و درک خود بهره اش را از قرآن می برد.
این پژوهشگر قرآنی خاطرنشان کرد: درک انسان معمولی ،شاعر ،جغرافی دان ،فیلسوف ،مورخ ،طبیب و...از آیات قرآن و گستره معنایی آن کاملا متفاوت است که نشان از جامعیت قرآن دارد.
وی گفت: هزاران تفسیر از ۱۰ جلد تا ۲۰ جلد که بر قرآن نوشته شده نیز از دلایل جامعیت قرآن است و با اینکه اقسام سبک زبانی ،مصادیق مختلف اخلاقی ،معرفتی احکام و قوانین فردی و اجتماعی در آن دیده میشود ولی هیچ سرگشتگی و تناقضی در آن یافت نمی شود.
ملک لو عنوان کرد: الله نور السموات و الارض پس کلام خدا نور است که در پرتو آن همه چیز نمایان میشود.اگر ما جامعیت قرآن را زیر سوال ببریم در واقع کلام خداوند و نور هدایت خدا را زیر سوال بردیم.

جامعیت و تبیان کل شئ بودن قرآن

خوشمنش، استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران نیز در این نشست، گفت: اگر کسی بخواهد کلیت وجود را درک کند، بیانی جامع‌تر و در عین حال فشرده تر و سهل و ممتنع تر از قرآن کریم به دست نمی‌آورد.

وی افزود: قرآن کتاب علم نیست، اما هنگامی که خداوندگار و آفریدگار هستی و علام الغیوب در مورد یک پدیده‌ای سخن می‌گوید، سخن او جامع و فراگیر است.

خوشمنش ادامه داد: قرآن حرکت علمی و عقلی عظیمی را آغاز کرد و نقطه خاصی برای ایستادن آن نمی توان شناخت. کسی نمی‌تواند بگوید قرآن کجا از سخن گفتن خواهد ایستاد و اشارات و افادات آن کجا متوقف خواهد شد.

وی همچنین، گفت: این نکته‌ای روشن است که قرآن کریم از روز نخست باب‌های علم را گشوده است.

استاد دانشگاه تهران افزود:  قرآن بیش از آنکه به کسی علم بدهد، روش و منهج داده است. قرآن اثبات کرده است که به جای آنکه کتاب فرمول‌های جزئی باشد، دستگاه عظیم فرمول‌ساز است؛ دستگاهی که با اعطای نگاه کامل توحیدی از تمام هستی راه زنده کشف روابط اجزای هستی را به انسان نشان می‌دهد.

خوشمنش خاطرنشان کرد: تمام آنچه پیامبر داشت از قرآن بود. اهل بیت نیز تصریح کردند تمام آنچه دارند از قرآن است. حتی مردم را تشویق میکردند تا از ایشان ریشه و منشأ قرآنی دانسته ها و رهنمودهایشان را  بخواهند.

وی در ادامه، مطرح کرد: آیا در این آیه فرمول علمی هست؟ و أوْحى ربّک إلى النّحْل أن اتّخذی من الْجبال بیوتًا ومن الشّجر وممّا یعْرشون (٦٨) ثمّ کلی منْ کلّ الثّمرات فاسْلکی سبل ربّک ذللا یخْرج منْ بطونها شرابٌ مخْتلفٌ ألْوانه فیه شفاءٌ للنّاس إنّ فی ذلک لآیةً لقوْمٍ یتفکّرون (٦٩) پاسخ همچنان منفی است و «فرمولی علمی» در این آیه وجود ندارد، اما حقایقی برتر از فرمولهای علمی مصطلح را در این آیه میتوان یافت.

استاد دانشگاه تهران اظهار داشت: قرآن برای ما تبیین می‌کند که نگاه ما به یک قاشق «عسل» نگاهی از این جنس باشد که در پشت این عسل، چنین نظامی قرار دارد و چنین مقوله هایی نهفته است: «ایحاء»، «پروردگار تو ای پیامبر»، «اتخاذ» «کوه‌ها»، «خانه ها»، درختان»، «عرش/یعرشون»، «کل الثمرات»، «سلوک» «پروردگار تو ای زنبور عسل»، «سبل پروردگار تو»، «تذلیل سبل»، «بطون تو در تو»، «شراب چندرنگ»، «شفاء»، «برای ناس»، «آیات»، «قومی که تفکر می کنند»

وی خاطرنشان کرد: این نکته مهم را نیز نباید از یاد برد که قرآن کریم لزوما در صدد تولید علم اسلامی نیست، بلکه هدف این کتاب تربیت انسان قرآنی است و این انسان در هر جا وجود داشت، او یک فرد قرآنی خواهد بود و علم و حرفه او نیز صبغه و صیغه قرآن خواهد داشت.

میرزایی استاد قرآن و حدیث نیز در ادامه نشست بیان کرد: از امام ادق (ع) نقل شده هر چیزی که دو نفر درباره آن اختلاف داشته باشند، اصل و ریشه و راه حلش در قرآن آمده است.

این استاد قرآن و احادیث گفت: روایتهای متعددی وجود دارد که هر آنچه که نسبت به شروع خلقت و گذشته و آینده و آخرت و قیامت است در قرآن آمده است.

وی ادامه داد: کشف مفهوم از قرآن کار هر کسی نیست و علاوه بر لایه های ظاهری مفاهیم قرآن، لایه های پنهانی مفاهیمی هم است که به چیزهای مختلفی دلالت میکند.

میرزایی اظهار کرد: زبان رمزی در پس زبان ظاهری و همه فهم و عامه فهم وجود دارد که منحصر به اهل تخصص و فن است که خوانش آنها از قرآن فراتر از خوانش ظاهری است.

وی گفت: خداوند تبیان گری را محصور به پیامبر کرده و خارج از توان دیگر افراد است.

میرزایی با بیان اینکه دیدگاهی جامعیت قرآن را ناظر بر تمام ابعاد قرآن میداند گفت: امام صادق فرموده مبنای همه اختلافتمان و استنادمان در قرآن آمده است.

وی تصریح کرد: در قرآن آمده شآن پیامبر شآن زدودن اختلاف با تبیان گری و روشنگری است.۵۰_۶۰ روایت کتاب اصول کافی درباره زدودن اختلافات است.

میرزایی خاطرنشان کرد: در روایات اصول کافی آمده در قرآن همه احتیاجات مردم وجود دارد .هدایت صرفا مربوط به انسان نیست و مفهوم وسیع تری دارد.خلقت در انسان محصور نیست.

وی گفت: در برابر نگاه پرطرفدار انحصار قرآن، تبیان گری قرآن در هدایت بشری، نگاهی هم نسبت به جامعیت قرآن از این حیث که هر آنچه که خلقت بر آن مبتنی است ولی زبان آن همه فهم نیست و به دلایلی که در خود روایات بحث شده محصور به ائمه است وجود دارد که نیاز ثقلین و در آوردن قرآن و عترت را پررنگ تر نشان می دهد.

انتهای پیام/ص