به گفتهي كارشناسان در اين سرزمين 129 گونه از پستانداران وجود دارد؛ در حالي كه در تمامي اروپا با وسعتي چند برابر ايران، تنها 133 گونه تشخيص دادهاند. كنارههاي كوهستاني فلات ايران و همچنين سواحل پست درياي خزر، مهمترين مناطق پراكندگي پستانداران و پرندگان ايران است كه در ميان مهمترين انواع آنها ميتوان از قوچ وحشي و بز كوهي ياد كرد. اين حيوانات همراه با انواع گوزن، آهو و گراز عمدهترين شكار و خوراك وحوش گوشتخوار سرزمين را تشكيل ميدهند. نمونههايي از ببر هندوستان كه از راه افغانستان تا شمال ايران نفوذ كردهاند، ظاهراً هنوز در مازندران ديده ميشوند. پلنگ، گربة وحشي و گرگ در بيشتر نقاط ايران يافت ميشود. در كوهستانهاي البرز و زاگرس خرس قهوهاي نيز مشاهده شده است. در داخل كويرهاي مركزي و جنوبي ايران تا چند دهه پيش از اين گلههاي آهو، غزال و مخصوصاً گورخر ديده شد كه اكنون نمونههاي آنها را فقط در نواحي حفاظت شده ميتوان مشاهده كرد.
خزندگان ايران نيز از تنوع بسياري برخوردارند. مخصوصاً سوسمارهاي بزرگ كه طول آنها گاهي تا يك متر ميرسد، هنوز در بيابانهاي داخلي زندگي ميكنند. انواع مار مخصوصاً مارهاي زيتوني، شاخدار و كبرا در بيابانهاي خشك داخلي و ريگزارهاي جنوب غربي فراوان يافت ميشوند، تا جايي كه به هنگام رگبارهاي سيل آساي ناگهاني هزاران مار در شاخههاي رود كارون دچار سيل شده، زنده يا مردة آنها در رسوبات پس از سيلهاي خوزستان مشاهده ميشوند. در شمال ايران، دشت مغان به داشتن مار شهرت دارد. علاوه بر اين انواع عقرب در محيطهاي خشك داخلي به چشم ميخورد. در سواحل درياها و دلتاي رودهاي جنوب انواع دوزيستان مانند تمساح و سنگ پشتهاي بزرگ ديده ميشوند.
پرندگان ايران نيز از تنوع چشمگيري برخوردارند. از تيرهي ماكيانها، مرغ و خروس خانگي، دراج، بلدرچين در شمال و انواع كبك، تيهو، هوبره، كبك دري، باقرقره در بيابانهاي داخلي، و درنا و غاز وحشي در كنار رودخانهها وجود دارند. از مرغان پا بلند همچون حواصيل، مرغ ماهيخوار،در حواشي خزر و اورميه فراوانند. در نقاط گوناگون ايران كلاغ، هدهد، داركوب، قمري، جغد و گنجشك، انواع كبوتر،كاكلي و پرندگان گوشتخوار مانند كركس و عقاب وجود دارد. علاوه بر پرندگان بومي در زمستانها كنار درياها، درياچهها و بركههاي داخلي ايران پذيراي هزاران مرغ مهاجر از نواحي شمالي آسيا (روسيه و سيبري) است. اين پرندگان مهاجر تا درياچهي هامون سيستان پيش ميروند.
سرزمين ايران با داشتن دو درياي آزاد گرم در جنوب ويك درياي بستهي بزرگ در شمال از منابع معتبر صيد ماهي به شمار ميرود. صيد ماهي در حال حاضر با اهداف اقتصادي مخصوصاً براي توليد خاويار در شمال صورت ميپذيرد. در حواشي خزر و بندرعباس و بوشهر مراكزي براي صيد ماهي ايجاد شده است و هزاران ماهيگير حرفهاي در آنها به كار اشتغال دارند. ماهي جنوب ايران كه صيد، نگاهداري و بستهبندي آن با وسايل جديد آغاز شده، آيندة درخشاني در پيش دارد. در رودخانههاي داخلي صيد قزل آلا متداول است و در جاهاي مساعد پرورش ماهي در حوضچههاي وسيع با اسلوبهاي فني جديد مراحل آغازين خود را ميگذراند. |