به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در روز پژوهش  از پژوهشگران برتر سازمان در زمینه های مختلف پژوهشی چون ایده پردازی مقاله،  نویسی پایان نامه  ، ترجمه و تالیف تقدیر شد به همین بهانه با پژوهشگران برتر سازمان در خصوص اثر برگزیده ی آنها مصاحبه ای صورت گرفته است که به شرح ذیل می باشد:

لطفا بفرمایید در چه زمیته ای پژوهشگر برتر انتخاب شدید ؟

عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد اینجانب «تأثیر فرانکوفونی بر دیپلماسی فرهنگی فرانسه در آفریقا» (1991 – 2018)  بود که در بخش پایان نامه های برتر، رتبه سوم گردید.

لطفا در خصوص پایان نامه ی خود برای مخاطبین ما توضیحاتی را ارائه بفرمایید؟

 این پژوهش با هدف تبیین دیپلماسی فرهنگی فرانسه در آفریقا صورت گرفت و بر این اساس، پرسش اصلی این بود که فرانکوفونی بر پایه ویژگی های خود چه تأثیری بر دیپلماسی فرهنگی فرانسه در کشورهای آفریقایی فرانسوی زبان داشته است؟ برای پاسخ به این پرسش اصلی و دستیابی به اهداف پژوهش، پایان نامه با بهره گیری از گزاره های سازه انگاری، با روش توصیفی- تحلیلی، رهیافت فرانسه در قبال آفریقا را طی سال های بین 1991 تا  2018 میلادی، مورد سنجش و ارزیابی قرار داد.

این پژوهش در چهار فصل به شرح ذیل تنظیم شده است:

در فصل اول؛ کلیات تحقیق با تشریح بیان مسئله پژوهش و تلاش فرانسه در تقویت نقش فرهنگی خویش در منطقه آفریقای فرانسوی زبان از رهگذر پیوندهای دیرین در حوزه دیپلماسی فرهنگی و تثبیت جایگاه خویش در جامعه بین المللی و نهادهای وابسته به آن و به عنوان ابزار قدرتمندی برای پیشبرد اهداف سیاسی و اقتصادی در روند و عرصه سیاست خارجی پرداخته شد که به نظر می رسد روند بکارگیری آنها در آفریقای فرانسوی زبان اثر گذار بوده است. سپس ضرورت و اهمیت تحقیق در زمینه بازشناسی مؤلفه های شکل دهنده فرهنگ استراتژیک فرانسه و تأثیر این مؤلفه ها در سیاست خارجی فرانسه در منطقه آفریقای فرانسوی زبان تبیین گردید.

در فصل دوم؛ چارچوب نظری با تکیه به یکی از تئوری های روابط بین الملل یعنی«سازه انگاری» از رهگذر روش شناسی و تقسیم بندی فرانظریه مذکور صورت پذیرفت که به تشریح سیاست خارجی، روابط بین الملل، فرهنگ و دیپلماسی فرهنگی از منظر «سازه انگاری» پرداخته شد.

در فصل سوم؛ با توجه به مبحث دیپلماسی فرهنگی فرانسه، در ابتدا به تبیین مفهوم دیپلماسی و انواع آن پرداخته شد.  سپس ضمن اشاره به فرهنگ و جایگاه آن در دیپلماسی، قدرت نرم و مولفه های فرهنگی و  ابزارهای دیپلماسی فرهنگی فرانسه ترسیم شد. همچنین روند رو به رشد و توسعه زبان و فرهنگ فرانسه به صورت انگاره های ذهنی و هویت در بین مردم کشورهای آفریقایی فرانسوی زبان مورد بررسی قرار گرفت.

در فصل چهارم؛ موضوع فرانکوفونی در آفریقا مورد بحث قرار گرفت و ضمن اشاره به ظرفیت های آفریقا، توصیف سازمان بین المللی فرانکوفونی و جایگاه آفریقا در عرصه بین المللی، بر اساس چارچوب نظری «سازه انگاری» به بررسی جایگاه آفریقا از منظر تفکر راهبردی فرانسه، رهیافت فرانسه در قبال آفریقا، فرهنگ پذیری در دیپلماسی فرهنگی فرانسه در آفریقا، نقش فرانکوفونی در همگرایی میان کشورهای آفریقا، هژمونی فرهنگی فرانسه در کشورهای فرانکوفون آفریقا، قدرت نرم فرانسه در آفریقای فرانکوفون، سیاست خارجی فرانسه در عرصه روابط و مناسبات با آفریقای فرانکوفون، چالش های دیپلماسی فرهنگی فرانسه در آفریقای فرانکوفون پرداخته شد.

تصور می کنید اجرایی شدن و در نظر گرفتن پایان نامه ای که ارائه داده اید چه تاثیری در عملکرد سازمانی می تواند داشته باشد؟

در نتیجه گیری این پایان نامه اینچنین نگارش شده است  که کشور فرانسه از لحاظ تاریخی، پیوندهای سیاسی و دیپلماتیک قوی را با دولت های آفریقای فرانکوفون در چارچوب بلند پروازی هایی برقرار نموده که ریشه در اندیشه راهبردی«تبلیغ تصویر فرانسه» و «احساس تعلق به فرهنگ و ارزش های فرانسوی»دارد. طبق دیدگاه سازه انگاری، فرانسه برای ایجاد «همسان انگاری» نسبت به ایجاد وابستگی متقابل مادی و معنوی و تبیین درک ساختار بین الاذهانی با اجرای فعالیت های فرهنگی فرانسه موجبات کاهش تنش و حساسیت ها شده و زمینه همکاری متقابل را فراهم ساخته است.

از دیرباز تاکنون، سیاست خارجی فرانسه بر مبنای ایده های «گلیسم» در همه طیف های جناح های سیاسی و حزبی اعم از چپ و راست قرار داشته و آنچه مربوط به تعیین خط مشی دیپلماسی فرهنگی است، وحدت عمل برای تأمین منافع و اهداف بلندمدت فرانسه یعنی حفظ موقعیت موجود و تثبیت هژمون فرهنگی در منطقه آفریقای فرانکوفون است که می تواند ثبات موازنه قدرت و هژمونی سایر رقبای خویش را در  این حوزه به چالش بکشد. با بررسی الگوی دیپلماسی فرهنگی فرانسه در دوره زمانی حد فاصل سال های 1991 الی 2018 به طور میانگین نشانه هایی از «تغییر و تداوم» به چشم می خورد. این کشور به واسطه دستاوردهای انقلاب کبیر فرانسه، برای خویش، نقش تاریخی در شکل گیری و محوری برای فرهنگ و ارزش های مدرن غربی قائل است. فرانسویان همواره در تلاشند تا از فرهنگ و زبان خویش، ابزاری برای شناخت، تفاهم و پیشبرد اهداف منافع ملّی بهره جویند.

همچنین در واقع در سال های اخیر، فرانسه سعی نموده تا در مقابل رهیافت یکجانبه گرایی دولت آمریکا نسبت به آفریقا و جهان، نوعی رویکرد چندجانبه را درپیش گیرد و با تقویت دیدگاه مبتنی بر«تشکیل قطب مستقل» از منافع و اقتدار خویش در منطقه فرانکوفونی دفاع کند. این امر نیز از رهگذر یکسان انگاری و فرهنگ پذیری سایر بازیگران در حوزه فرانکوفونی با هدف تحقق خواسته ها صورت پذیرفته است.

در نهایت در راستای اجرایی شدن و تأثیر در عملکرد سازمانی در حوزه فرانکوفون آفریقا مطرح و پیشنهاد گردید که با توجه به اهمیت توسعه فعالیت های فرهنگی ج.ا.ایران در خارج از کشور و استفاده بهینه از ظرفیت های موجود، شرایط ویژه منطقه آفریقا، آزادی فعالیت های فرهنگی؛ اهمیت و ضرورت راهبرد کاربردی در منطقه فرانکوفون در اولویت قرار گیرد. رایزنی های فرهنگی ج.ا.ایران به عنوان مهم ترین نهاد فعالیت های فرهنگی در خارج از کشور مشغول فعالیت می باشند که در حوزه کشورهای فرانکوفون آفریقا، تنها رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران در کشور سنگال، متأسفانه از سال 1397 تاکنون غیرفعال بوده است. لذا با توجه به اهمیت کشورهای فرانکوفون تاثیر گذار در این حوزه، جایگاه ویژه‌ فعالیت‌های فرهنگی در کشورهای آفریقای فرانکوفون و به ویژه سنگال باید مد نظر قرار گیرد.

موضوع دیگر برنامه ریزی بلندمدت برای رشد و توسعه فعالیت های «بنیاد سعدی» در زمینه آموزش و ترویج زبان و ادبیات فارسی در مجامع دانشگاهی و مراکز آموزشی آفریقا است که بایستی با سرمایه گذاری مناسب و اعطای بورسیه های تحصیلی در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد و اعطای فرصت مطالعاتی برای محققان موجبات رشد آگاهی و علاقمندی نسل جوان آفریقایی را نسبت به ج.ا.ایران فراهم نمود.