تارنمای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی | «نغمه محمد»؛ اوج عشق و ارادت گوته به قرآن، اسلام و فرهنگ مشرق‌زمین

«نغمه محمد»؛ اوج عشق و ارادت گوته به قرآن، اسلام و فرهنگ مشرق‌زمین

یوهان وولفگانگ فون گوته، ادیب، شاعر و شرق‌شناس شهیر آلمانی با خلق اثری تحت عنوان «نغمه محمد» در وصف شخصیت والای پیامبر(ص)، عشق و ارادت خود را به قرآن، اسلام و فرهنگ مشرق‌زمین ابراز می‌کند.

به گزارش روابط عمومی سازامان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بنابر گزارش ارسالی از رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در آلمان؛ علاقه‌مندان به ادبیات، ۲۷۳ امین سالگرد تولد یوهان وولفگانگ فون گوته، ادیب، شاعر و شرق‌شناس شهیر آلمانی را جشن گرفتند. گوته یکی از برجسته‌‏ترین نوابغ تاریخ ادبیات جهان است و آثار او، طرفداران زیادی در کشورهای مختلف دارد.

گوته به همراه فریدریش شیلر، دوست و همکار خود در شهر وایمار آلمان، سبک کلاسیک ادبیات آلمانی را پایه‌گذاری کردند و تاثیر شگرفی بر ادبیات آلمان و اروپا گذاشتند. اما ویژگی مهم گوته که او را نسبت به سایر شاعران و نویسندگان غربی، شاخص‌ می‌سازد، علاقه زیادش به قرآن، اسلام و فرهنگ مشرق‌زمین بود.

او مطالعات زیادی در حوزه اسلام و شرق‌شناسی داشت و آثار فاخری در این حوزه نیز از خود به یادگار گذاشت.

این مطلب کوتاه به مناسبت ۲۷۳ امین سالگرد تولد گوته، درباره نحوه آشنایی این فیلسوف شهیر با اسلام و مشرق‌زمین تهیه شده است که در ادامه از نظر می‌گذرد:

یوهان وولفگانگ فون گوته، ادیب شهیر آلمانی نه تنها در اروپا، بلکه در ایران و سایر کشورهای جهان نیز نام شناخته‌شده‌ای است. او در زمانی که اکثر روشنفکران غربی اعتقاد داشتند که نیازی به فرهنگ شرقی ندارند، معتقد بود که غربی‌ها باید با فرهنگ و ارزش‌های شرقی آشنا شوند.

البته آشنایی گوته با فرهنگ و ادبیات شرقی به دوران کودکی او برمی‌گردد، وقتی او به‌ واسطه مطالعه داستان‌های مذهبی، سفرنامه‌های مختلف و افسانه‌های هزارویک شب، با دنیای مشرق زمین آشنا شد. بعدها به مطالعه علوم اسلامی و آیات قرآن نیز علاقه‌مند شد. البته آشنایی او با قرآن و متون اسلامی تنها به خواندن ترجمه‌های موجود محدود نبود.

او با وجود منابع محدودی که در دسترس داشت، تلاش کرد تا زبان عربی و فارسی را هم فرا بگیرد و متون مختلف را مورد مطالعه قرار دهد.

گوته تا اندازه‌ای به دین اسلام علاقه مند شد که در سنین جوانی، تصنیف «تراژدی محمد» را خلق کرد که متاسفانه ناتمام ماند. اما از این اثر ناتمام، ابیاتی بسیار زیبا به جای مانده است که در میان آن، شعر «نغمه محمد» به عنوان اثری برجسته وجود دارد. این شعر همان‌گونه که از نام آن پیداست؛ درباره شخصیت پیامبر اسلام (ص) است. گوته شعر «نغمه محمد» را به صورت دیالوگ و گفت‌وگوی میان امام علی (ع) و حضرت فاطمه الزهرا (س) تنظیم کرده بود.

این شاعر آلمانی بعدها به لطف جوزف فون هامر پورگستال، شرق‌شناس اتریشی، با ترجمه دیوان محمد شمس الدین ملقب به حافظ نیز آشنا شد و به شدت تحت تاثیر این ادیب بزرگ ایرانی قرار گرفت.

گوته تحت تاثیر حافظ، دیوان غربی ـ شرقی را به رشته نگارش درآورد. در سراسر دیوان غربی ـ شرقی، گفته‌ها، پندارها و شخصیت و نام حافظ به کرات مشاهده می‌شود.

همچنین دیوان غربی ـ شرقی شامل دو بخش عمده است: یکی دربرگیرنده حدود ٢٥٠ قطعه شعر است و بزرگ‌ترین دفتر شعر گوته به‌شمار می‌رود و دیگری که شامل تقریبا ٦٠ مقاله درباره تاریخ و فرهنگ و ادبیات ایران است.

از این‌رو، دیوان گوته را می‌توان اولین اثر مهم ادبی به زبان آلمانی دانست که در شناخت مشرق‌زمین به اروپاییان موثر بوده است.

به زبان ساده‌تر، گوته در طول فعالیت ادبی خود، نقش مهمی در آگاه‌سازی شهروندان غربی درباره تاریخ، ادبیات، فرهنگ و دین مشرق زمین ایفا کرده است.