حسین چاقمی درباره اهمیت زبان فارسی در شبه قاره و پاکستان گفت: در حال حاضر بیش از 110 میلیون نفر در کشورهای افغانستان، تاجیکستان و ایران به زبان فارسی صحبت می‌کنند. این کشورها به نوعی همسایگان پاکستان به شمار می‌آیند و روابط فرهنگی و اجتماعی مشترک میان این کشورها، زبان فارسی را به ابزاری مهم برای ایجاد ارتباط میان آنها تبدیل کرده است.

او ادامه داد: از سوی دیگر زبان فارسی به دلیل ارتباط نزدیکی که با زبان اردو دارد و همچنین به‌خاطر وجود منابع خطی و کتاب‌های فارسی متعدد در پاکستان، از اهمیت ویژه‌ای میان پاکستانی‌ها برخوردار است. نکته مهم آن که پاکستانی‌ها برای حفظ هویت ملی خود به زبان و ادبیات فارسی و اسلامی نیاز دارند.

چاقمی افزود:  بسیاری از اسناد قدیمی، قباله‌نامه‌ها و مدارک ملکی در پاکستان به زبان فارسی نوشته شده‌اند و برای تجارت و تعامل با کشورهای همسایه همچون افغانستان و تاجیکستان، تسلط به زبان فارسی امری ضروری است. مردم پاکستان نیز احترام خاصی برای زبان فارسی قائل هستند.

برخی چالش‌ها و فرصت‌های زبان فارسی در پاکستان

این وابسته فرهنگی گفت: برای بسیاری از مردم پاکستان، صحبت به زبان فارسی نه‌تنها نشانه‌ای از علم و دانش است، بلکه به‌عنوان نمادی از شرافت و اصالت خانوادگی نیز محسوب می‌شود. علاوه براین در طول تاریخ، بسیاری از بزرگان عرفان و شعر فارسی در پاکستان به این زبان آثار خود را ثبت کرده‌اند.

چاقمی افزود: شاعران و متفکرانی همچون میرسید علی همدانی، خواجه معین‌الدین چشتی و علامه اقبال لاهوری، آثار خود را به زبان فارسی نگاشته‌اند و این آثار همچنان در پاکستان مورد احترام و ارادت قرار دارند. علامه اقبال لاهوری، شاعر و فیلسوف بزرگ پاکستانی یکی از شخصیت‌های برجسته‌ای است که عمده آثارش به فارسی هستند، آثاری که در فرهنگ عمومی پاکستان اهمیت فراوانی دارند.

این فعال فرهنگی درباره برخی چالش‌هایی که به رغم علاقه‌مندی پاکستانی‌‌ها به زبان فارسی، در زمینه تقویت و توسعه آن وجود دارد گفت: یکی از مشکلات بزرگ در نشر و ترویج زبان فارسی در پاکستان، عدم وجود کتاب‌های درسی و محتوای آموزشی متناسب با فرهنگ این کشور است. از سوی دیگر، بسیاری از اساتید زبان فارسی در پاکستان در سنین بالا قرار دارند و نیاز به جذب نیروی جوان و آموزش زبان فارسی در مدارس و دانشگاه‌ها احساس می‌شود.

چاقمی افزود: یکی دیگر از مشکلات اصلی، بی‌توجهی برخی از دولت‌ها و نهادهای آموزشی به ضرورت برنامه‌ریزی برای توسعه و تقویت این زبان است. در حالی که در کشورهای همسایه مانند افغانستان، زبان فارسی به‌عنوان زبان جمعیت قابل توجهی از مردم مورد استفاده قرار دارد در پاکستان مشکلاتی برای گسترش این زبان وجود دارد.

او به برخی فرصت‌های موجود برای تقویت زبان فارسی در پاکستان نیز اشاره کرد و گفت: با وجود برخی چالش‌هایی که در مسیر تقویت زبان و ادبیات فارسی در پاکستان وجود دارد، اما این زبان همچنان برای پاکستانی از جذابیت زیادی برخوردار است، به‌ویژه در میان اقوام مختلفی چون هزاره‌ها، قزل‌باش‌ها و تاجیک‌ها  که از دیرباز به زبان فارسی سخن می‌گویند، این زبان به‌عنوان بخشی از هویت فرهنگی آنان باقی مانده است.

راهکارهایی برای تقویت زبان فارسی در پاکستان

چاقمی با تاکید بر راهکارهایی که می‌توان برای تقویت و گسترش زبان فارسی در پاکستان  به کار برد افزود: یکی از مهم‌ترین این پیشنهادات، برگزاری دوره‌های آموزشی زبان فارسی در مراکز فرهنگی و دانشگاه‌ها است. ایران باید برنامه‌های فرهنگی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کند که به تقویت زبان فارسی در پاکستان کمک کند. برگزاری رویدادهای مشترک فرهنگی، برپایی جوایز ادبی و حمایت از تالیف و ترجمه کتاب‌های فارسی به زبان اردو می‌تواند گام‌های مؤثری در این راستا باشد.

وی همچنین افزود: راه‌اندازی کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه‌های پاکستان و تقویت روابط دانشگاهی میان ایران و پاکستان می‌تواند نقش مهمی در گسترش زبان فارسی ایفا کند. همچنین، نیاز به جذب اساتید جوان و متبحر در این حوزه نیز احساس می‌شود.

چاقمی با اشاره به اقداماتی که انجام آنها از سوی رایزنی و دفاتر وابستگی فرهنگی ایران در پاکستان موثر خواهد بود گفت: یکی از مهم‌ترین اقدامات نمایندگی‌های فرهنگی ایران در پاکستان، تلاش برای برگزاری دوره‌های آموزشی زبان فارسی و ترویج فرهنگ ایرانی در این کشور است. مرکز تحقیقات زبان فارسی ایران و پاکستان که از سال 1348 در این کشور فعالیت می‌کند، یکی از منابع غنی در زمینه زبان فارسی به شمار می‌آید. این مرکز با بیش از صدها هزار جلد کتاب، همچنان به‌عنوان مرجعی معتبر برای علاقه‌مندان به زبان فارسی در پاکستان شناخته می‌شود.

این فعال فرهنگی ادامه داد: برگزاری رویدادهای مشترک میان شاعران و نویسندگان ایرانی و پاکستانی می‌تواند فرصتی برای تقویت روابط فرهنگی و گسترش زبان فارسی در این کشور فراهم آورد. زبان فارسی، به‌عنوان یکی از ارکان فرهنگی و تاریخی شبه قاره هند، همچنان نقش مهمی در روابط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی میان ایران و پاکستان ایفا می‌کند.

او افزود: با وجود چالش‌های موجود در مسیر ترویج و گسترش این زبان در پاکستان، فرصت‌ها و زمینه‌های بسیاری برای تقویت آن وجود دارد. تقویت برنامه‌های آموزشی، گسترش کرسی‌های زبان فارسی در دانشگاه‌ها و برگزاری رویدادهای فرهنگی مشترک، می‌تواند به‌عنوان راهکارهای مؤثری در راستای حفظ و گسترش زبان فارسی در پاکستان عمل کند.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی