در اولین اجلاس مدیران مراکز و نهادهای آموزشی و پژوهشی علوم و مطالعات اسلامی تأکید شد؛
تأثیرگذاری ارتباطات شبکه‌ای بین نهادهای آموزشی و علمی در تسهیل، توسعه و افزایش سهم مرجعیت
نشست شورای سیاستگذاری برپایی اولین اجلاس بین‌المللی مدیران مراکز و نهادهای آموزشی و پژوهشی علوم و مطالعات اسلامی با حضور و سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سالن جلسات حوزه ریاست این سازمان برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، در ابتدای این اجلاس بین‌المللی، محمدعلی ربانی، مدیرکل همکاری‌های علمی و دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به کارکردهای نهادهای علمی و فرهنگی اشاره کرد و در این باره گفت: یکی از کارکردها و وظایف نهادی علمی و فرهنگی، کمک به حل مسائل در عرصه‌های علمی است. براین اساس یکی از رویکردهایی که برای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان دستگاه دیپلماسی فرهنگی تعریف شده، تقویت نقش قرارگاهی برای فعال کردن ظرفیت علوم دانشگاهی کشور در مسیر توسعه و تحکیم ارتباطات و تعاملات پایدار و شبکه‌ای است.
وی افزود: علیرغم مزیت‌ها و دستاوردهای بی نظیر جمهوری اسلامی ایران در دهه‌های گذشته، در تولید فکر و نظریه پردازی و توسعه و گسترش آن و مطالعات اسلامی به نظر می‌رسد در این حوزه در خصوص مرجعیت علمی و تأثیرگذاری و ارتباطات آن در این حوزه نتوانسته ساماندهی درستی انجام بگیرد یا اگر هم بوده منحصر به معدود نهادهای علمی و دانشگاهی است و یا اینکه تمامی ارتباطات تک ساعتی و آموزشی بوده است. لذا یکی از راهکارهای پیشنهادی برای حل این مسئله، فراهم کردن مشارکت جمعی بین ظرفیت‌های علمی و دانشگاهی در حوزه علوم ارتباطات اسلامی است.
مدیرکل همکاری‌های علمی و دانشگاهی ادامه داد: سازکاری که در شکل گیری تعامل و ارتباط مستمر بین شبکه‌ها تأثیرگذار باشد. مضاف بر اینکه این تعاملات بتواند در حل این مسائل و چالش‌هایی که جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های بین‌المللی با آن مواجهه است، راهکارهای تأثیرگذاری داشته باشد.
ایجاد فرصتی برای معرفی مزیت‌ها و دستاوردهای جمهوری اسلامی
ربانی؛ ایجاد فرصت‌ها و گفت‌وگوهای مستمر بین مجموعه و شبکه‌ها را راهکاری پیش‌بینی شده در این زمینه عنوان کرد و افزود: نکته دیگر ایجاد ساز و کار برای پایدار ماندن این ارتباطات و تعاملات و منجر به عملیاتی کردن توافقات انجام شده است. هدف عمده ما از ارتباطات شبکه‌ای بین نهادهای آموزشی و علمی کشور، تسهیل، توسعه، افزایش سهم مرجعیت و میزان تأثیرگذاری نهادهای علمی کشور در حوزه علوم و مطالعات اسلامی است.
وی اظهار داشت: ایجاد فرصتی برای معرفی مزیت‌ها و دستاوردهای جمهوری اسلامی. نکته دیگر استفاده از تجربه‌هایی است که سایر کشورها در عرصه علوم و مطالعات اسلامی از آن بهره می‌برند. طبیعتا با بهره گیری از ظرفیت‌های این شبکه می‌توان به این مهم دست یافت. اما آنچه که به عنوان خروجی می‌توان پیش بینی کرد، معرفی دستاوردها، آموزش مطالعات اسلامی، ساماندهی مجموعه‌ای از همکاری‌های علمی، آموزشی و پژوهشی بین نهادهای علمی کشور و نهادهای همتا و فراهم سازی ساختاری تحت عنوان مجمع جامع همکاری‌های فرهنگی علوم و مطالعات اسلامی است.
مدیرکل همکاری‌های علمی و دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تأکید کرد: تأسیس دبیرخانه‌های تخصصی برای این مجمع در جهت مدیریت برای اجرای توافقاتی که در این نشست‌ها و...صورت می‌گیرد.
حضور 40 میهمان خارجی در یک اجلاس علمی
وی به حوزه‌های فعال در این شبکه و نهادهایی که جهت میزبانی در این اجلاس همکاری دارند، اشاره کرد و گفت: این اجلاس میزبان چهل میهمان خارجی و شصت میهمان داخلی با حضور تعدادی از مسئولان و رؤسای دانشکده‌های اسلامی، معارف، قرآن و حدیث، فلسفه و عرفان اسلامی، تاریخ و تمدن اسلامی ... است و با حضور نهادهای حوزی مدرن در جهان اسلام، نخبگان و نویسندگان و اساتید و نظریه پردازان علمی برجسته و صاحب نظر در حوزه مطالعات اسلامی، انجمن‌های علمی در حوزه مطالعات اسلامی و شیعی و... برگزار می‌شود. بر این اساس تصمیم داریم اوایل آذرماه امسال به مدت 3 روز این اجلاس را برگزار کنیم و مراسم افتتاحیه آن هم در تهران خواهد بود.
توجه بیشتر به تولید علم در داخل کشور
حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ضمن تبریک اعیاد قربان و غدیر در این نشست، بیان کرد: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بیش از گذشته در حوزه همکاری‌های فرهنگی و دانشگاهی فعال تر شده است.
وی به ایده برگزاری اجلاس مدیران مراکز و نهادهای آموزشی و پژوهشی علوم و مطالعات اسلامی اشاره کرد و گفت: متأسفانه تولید علم در داخل کشور فرصت انتشار پیدا نکرده است. چندی پیش در برنامهای گفته بودم، ظرفیت‌های حوزوی در خارج از کشور چندان شناخته شده نیست و این صحبت ما خوشایند رسانه‌ای چون اینترنشنال قرار گرفت. باید بگویم با توجه به تعداد بی‌شمار کرسی‌های نظریه پردازی، مراکز مطالعاتی، پژوهشکده‌ها، دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها در خارج از کشور، این ضرورت وجود دارد که در این حوزه و از ظرفیت‌های موجود بیشتر استفاده شود.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی افزود: در حوزه تمدن نوین اسلامی کارهایی انجام گرفته که در نوع خود بی‌بدیل است و منجر به صدور سند در این حوزه خواهد شد. نکته قابل توجه این است که معمولا اقدامات پسین و پیشین ما کم است و به خود ماجرا و رویداد بیشتر توجه می‌کنیم تا اقدامات قبل و بعد از آن.
تأکید بر خروجی محور بودن
ربانی اشاره داشتند در حوزه مطالعات اسلامی اقداماتی صورت بگیرد و از ظرفیت‌های داخل و از اتصال آن با ظرفیت‌های متناظر خارج از کشور، آورده ای برای مراکز آموزشی و پژوهشی داشته باشیم. چرا که بعضا همچنان احساس می‌کنیم برخی از مراکز مطالعات اسلامی ما با مسائل روز آشنا نیستند و برای حل آن باید چاره اندیشی شود.
مدیرکل همکاری‌های علمی و دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی افزود: به هرحال شکل گیری این مجمع نیازمند همکاری‌های علمی- فرهنگی در حوزه مطالعات اسلامی است و برگزاری این نشست را به فال نیک می گیریم وامیدواریم خروجی محورباشد. تاکیدم برخروجی محوراست چرا که ازنگاه من خروجی محور بودن به معنای کمک به حل یک مسئله بوده است. لذا از ابتدای کار در انتخاب موضوع و گفت و گو ها، حتی در دعوت از میهمانان به شکلی عمل شود که به این خروجی‌ها دست یابیم.
دیپلماسی علمی؛ کم هزینه‌ترین و پرفایده‌ترین و مؤثرین نوع دیپلماسی
در ادامه این نشست، عبدالحسین کلانتری، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ضمن تبریک ایام عید به شکل گیری این ایده اشاره کرد و گفت: علم و فرهنگ با شبکه پیش می‌رود. اما اساسا از بحث‌های فلسفه علم از نگاه های انزوا طلبانه در تولید علم دور شده ایم. شاید در تاریخ مثال‌های فراوانی باشد که با همین شبکه‌ها شکل گرفته است. اما به طرز حیرت انگیزی در دوره‌های از تاریخ، تصور می‌شد، علم روی دوش صرفا یک عالم است. لذا امید می‌رود این زحمات، در تقویت شبکه عالمانی که در حوزه مطالعات اسلامی فعالیت می‌کنند، اثرگذار باشد.
وی ابراز کرد: نکته دیگر اینکه از ابتدا تاکنون، مقیاس عملکرد علم، مقیاسی با عملکرد جهانی بوده اما امروزه با فراهم شدن بسترهایی که امکان جهانی شدن را بیشتر می‌کند، این مسئله خود را به طریق او علا بیشتر نشان می‌دهد. لذا باید مقیاس عملکردیمان را در بحث‌های علمی و فناورانه جهانی دیده شود.
کلانتری افزود: تحریم‌ها هم در این همین راستا صورت می‌گیرد و متأسفانه مقیاس عملکردیمان را ملی کرده است. مانند تحریم دانشمندان، تحریم دانشجویان، تحریم فناوران، تحریم ابزار و ادوات آزمایشگاهی که مرسوم در همه دانشگاه‌های جهان است. این تحریم‌ها در این جهت است که ایران را منزوی و در چارچوب ملی خود حبس کند. البته بخشی هم مربوط به تحریم‌هایی است که به دلایل عدیده از سوی خودمان صورت گرفته است براین اساس تحریم‌های ظالمانه نباید منجر به خود تحریم می‌شود.
وی در ادامه، دیپلماسی علمی را یکی از راه‌های مؤثر برای خروج از این انزوا عنوان کرد و در ادامه اظهار داشت: دیپلماسی علمی کم هزینه‌ترین، پرفایده‌ترین و مؤثرین نوع دیپلماسی است که می‌تواند سایر انواع دیپلماسی ها را به طبع خود همراه کند. به نظرم این مجمع می‌تواند در این مسیر گام مؤثری بردارد. نکته دیگر اینکه در حوزه مطالعات اسلامی آن طور که باید و شاید از آن بهره نبرده‌ایم و فاصله بسیاری با افق‌ها داریم. براین اساس، فاز اول این هم اندیشی و هم افزایی، شکل گیری مجمع شناسایی ظرفیت‌ها است و بایستی در گام اول به همین اکتفا کرد. بعدها می‌توان محورهای دقیق تری را برای زیر مجموعه آن احصا کرد و دبیرخانه‌های موضوعی را به کشورهای مختلف داد و ... و یک شبکه‌ای از مجموعه‌های علمی ـ فرهنگی در حوزه مطالعات اسلامی تمهید کرد.
خوشبین هستیم
غلامعلی قاسمی، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم هم در این نشست بیان کرد: با عمده پیشنهادهایی که در این نشست مطرح شد موافق هستم اما به باور من، حساسیت مسئله از نگاه همکاران، خود برگزاری این اجلاس و اهمیتش در معرفی و شناسایی شخصیت‌های مهم در خارج از کشور و داخل و آماده سازی برای چارچوبی که پیشنهاد دادند، بوده است یعنی شکل گیری یک تشکل.
وی ادامه داد: اگر این اجلاس موفق و با رضایت خاطرمیهمانان خارجی باشد، به شکل گیری آن تشکل کمک خواهد کرد. ولی اگر در جزئیات آن اشکالاتی پیش بیاید ممکن است آسیبی وارد کند. لذا باید کمیته و ستاد برگزاری با دقت و تدابیر بهتری این کار را انجام بدهند و برای آن تشکل هم، یک کمیته ویژه فعالیت کند. براساس آنچه در دبیرخانه و ستاد ماموریت‌هایی که به ما واگذار شده، خوشبین هستیم و قدم کوچکی در جهت پیشبرد اهداف نظام اسلامی بر می‌داریم و امیدواریم در زمان منظور و کمترین وقت پیش برود.
یک نقشه راه منطقی
محمد علی وطن‌دوست، سرپرست معاونت فرهنگی اجتماعی و دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: همانطور که آقای دکتر ایمانی‌پور اشاره کردند، قدم برداشتن در این مسیر نیازمند یک نقشه راه منطقی است و نیاز به یک محور اقدامات پیشین و پسین دارد. در اقدامات پیشین مطلب اول شناسایی مراکز فعال در حوزه مطالعات اسلامی با رویکرد بین‌المللی است که باید به نحو احسن انجام گیرد تا از موازی کاری پرهیز شود. نکته دیگر همانطور که اشاره شد، تجدید نظر در حوزه‌های مطالعاتی اسلامی است و یا مسئله محور کردن این مطالعات آن هم با رویکرد بین‌المللی. لذا لازم است شبکه مسائل بین‌المللی در عرصه مطالعات اسلامی شناسایی و با رویکردهای بین‌المللی الویت بندی شود. مرحله سوم تقسیم کار حوزه‌های مطالعاتی اعم از حوزه و دانشگاه است. نکته چهارم تدوین سند راهبردی در این عرصه است.
محسن مدنی نژاد، رئیس پژوهشکده مطالعات تقریبی به معرفی پژوهشکده مطالعات تقریبی در قم پرداخت و گفت: در این نشست، درباره تمدن نوین اسلامی صحبت شد و لازم به ذکر است این پژوهشگاه یک مجموعه 12 جلدی در این زمینه منتشر کرده که شاید قابل استفاده باشد. نکته دیگر ایجاد پنل‌های تخصصی در خصوص این نشست است.
حسن برزو هم در این نشست، گفت: ایده این کار بسیار خوب است و جای آن بسیار خالی بود. اما اینکه با چه زاویه دیدی قرار است حرکت کند مهم بوده؛ چراکه در توفیق کار بسیار مهم است. نکته دیگر احصا کردن تمامی دانشگاه است. اما جمع آوری تمامی این دانشگاه‌ها مسئله دیگری است. در این زمینه جامعه المصطفی آمادگی کامل خود را اعلام می‌کند.
تمرکز بر مراکز مطالعاتی
قاسم زائری، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم به مسئله اهمیت زبان اشاره کرد و گفت: ما با زبان فارسی می‌نویسم و در حوزه، به سنت پیشین عربی هم نوشته می‌شود یعنی همه کسانی که در حوزه مطالعات اسلامی دغدغه‌مند هستند چیزی را که می‌نویسند مصرف می‌کنند.
وی افزود: نکته دیگر اینکه به نظر باید از مراکز آموزشی دوری کنیم و تمرکز ما بر مراکز مطالعاتی باشد؛ چراکه مجامعی معادل مراکز آموزش و دانشگاهی در کشورهای اسلامی وجود دارد و همکاری‌هایی هم هست اما اگر بشود صرفا تمرکز روی مطالعات و پژوهش‌های اسلامی داشت می‌تواند یک تغییراتی اتفاق بیافتد، تمرکز روی شبکه و شبکه سازی.
تشکیل بانک اطلاعاتی از اساتید
مهدی صالحی، معاون ارتباطات و امور بین‌الملل دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع)، برگزاری این اجلاس را کار بزرگی عنوان کرد و گفت: اگر می‌خواهیم کار خوبی با حضور میهمانان خارجی صورت بگیرد، بهتر است زمان برگزاری به سال دیگر موکول شود.
محمد علی حاجی ده آبادی، معاون بین‌الملل دانشگاه قم اظهار داشت: کار بزرگی در حال شکل گرفتن است و نیاز است وقت ویژه‌ای برای آن صرف شود. این حرکت هم برای دانشگاه‌های ما مهم است و هم خود سازمان و هم در جهان اسلام.
وی ادامه داد: نکته دیگر تشکیل بانک اطلاعاتی از اساتیدی است که در وزارت علوم کار می‌کنند. بانکی که معرف کامل فعالیت این اساتید باشد که به نوع خود می‌تواند کارهای بزرگی باشد.
در پایان این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور اظهار داشت: در این نشست به نکات خوبی اشاره شد که بایستی جمع آوری شود و همچنین، ضرورت دارد این جلسات مستمرتر برگزار و به ریز موضوعات توجه شود.
انتهای پیام/
