به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، به مناسبت هفته گرامیداشت حکیم نظامی شاعر و داستان سرای نامی ایران کنفرانس «حکیم نظامی شاعر پارسی» با حضور مهران اسکندریان، رئیس خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در پیشاور، رؤسا، اساتید و دانشجویان دانشگاه‌ها و دانشکده‌های ایالت خیبرپختونخوا در محل کتابخانه ادیب پیشاوری خانه فرهنگ کشورمان برگزار شد.

اسکندریان، رئیس خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در پیشاور در سخنانی، گفت: اگرچه داستان سرایی در زبان فارسی به وسیله نظامی آغاز شده و چنانچه دیده ایم از آغاز ادب فارسی سابقه داشته، اما تنها شاعری که توانسته تا پایان قرن ششم شعر تمثیلی را در زبان فارسی به حد اعلا برساند حکیم نظامی بوده است.

وی افزود: این شاعر نامی در انتخاب الفاظ، کلمات مناسب، ایجاد ترکیبات خاص تازه و ابداعی، اختراع معانی و مضامین نو و دلپسند، به تصویر کشیدن جزئیات، نیروی تخیل، دقت در وصف، ایجاد مناظر، ریزه کاری در توصیف طبیعت و اشخاص و احوال، به کار بردن تشبیهات و استعارات مطبوع و نو، بی نظیر بوده و از کسانی به شمار می‌رود که پس از خود نظیری نداشته است.

اسکندریان بیان کرد: حکیم نظامی علاوه بر دانش، استعداد ادبی، فنون شعری و فصاحت در علوم عقلی فلسفه، منطق، ریاضیات و نجوم و همچنین درعلوم اسلامی، قرآنی، فقه و احادیث نبوی تبحر بسیاری داشته است.

رئیس خانه فرهنگ کشورمان در پیشاور افزود: حکیم نظامی پنج مثنوی مشهور به نام پنج گنج داشته است و نخستین مثنوی وی از پنج گنج، مخزن الاسرار بوده که مشتمل بر حدود 2260 بیت در بحر سریع سروده و در سال حدود 570 هجری نوشته شده است.

وی عنوان کرد: این شاعر بزرگ ایرانی در کنار مثنوی، اشعار، غزلیات و نعت هایی نیز سروده است. عوفی که از شاعران معاصر وی بوده، گفته است: «جز مثنویات شعر، از وی کم روایت نموده اند و تنها از یک راوی در نیشابور، غزل ها و مرثیه یی از وی درباره پسر خود شنیده که آنان را در لباب الالباب نقل کرده است.»

اسکندریان یادآور شد: این شاعر پرآوازه ایرانی همچون حکما و فیلسوفان، به طرز ماهرانه‌ای آفرینش اجسام و ابعاد را بر اساس عقاید علمای دینی و فیلسوفان قدیم توصیف کرده و همچنین، از خداشناسی و خودشناسی به عنوان یک حکیم موحد و عالم آگاه صحبت کرده است. او با علوم زمان خود درباره محیط خود و اینکه بسیاری از اشعار وی به موضوعات و مسائل عقلی و علمی اشاره دارد و عقلا و علما آنها را درک می‌کنند، بارها از خوانندگان مثنوی خود خواسته است که رازها و رمزهایی را در اشعار او بیابند.

حکیم نظامی در مثنوی نویسی تبحر داشت

مقاله پروفسور علی کمیل قزلباش، نویسنده، شاعر و استاد دانشگاه دولتی کویته توسط انور زیب شاهین خان خیل خوانده شد که می‌گوید: نظامی فردی ساده زیست و با فضیلت و پایبند اصول بود که تمام عمر خود را با تقوا و پاکی و سادگی سپری نموده و از ارتباط با دربار شاهی و سرودن اشعار مدیحه سرایی پرهیز می‌کرد.

وی با ذکر اعتراف‌های برتری نظامی از سوی شاعران بزرگ اظهار داشت: حکیم نظامی در مثنوی نویسی تبحر داشته و در این موضوع از جایگاه بالایی برخوردار بوده است. شاعران بزرگ به برتری نظامی در هنر شعر و داستان سرایی اعتراف داشته و شهرت واقعی حکیم نظامی مدیون مثنوی سرایی اوست.

قزلباش می‌افزاید: حکیم نظامی همچنین به عنوان نخستین فرد این افتخار را نیز داشته که مباحث فلسفی را در شعر آورده و هر کلمه ای را در ابیات به وزن آن نوشته است.  به گفته منتقدان، بسیاری از شاعران ترک با الهام از نظامی آثار ادبی خود را خلق کرده و مثنوی‌های مختلفی را به پیروی از اشعار لیلی مجنون سروده‌اند. یکی از شاعران مهم در این میان، محمد فضولی است.

انتل ضیا، رئیس بخش اردو دانشگاه بانوان بی نظیر بوتو پیشاور در ارایه مقاله خود، گفت: شاعر نامدار ایرانی در ادبیات فارسی مشهور به حکیم نظامی، شاعر و داستان نویس بزرگ زبان فارسی با نام الیاس ملقب به ابومحمد و کنیه وی نظام الدین بود. وی در روستایی به نام گنجه به دنیا آمد. پدر نظامی در کودکی از دنیا رفت و تاثیر آن در تمام زندگی او دیده می شود. نظامی شاعر و داستان نویس بی چون و چرای زبان فارسی بوده و نظامی نیز مانند فردوسی شاعری با سبک و لحن منحصر به فرد است.

وی در مقاله خود گفته است: پنج مثنوی جایگاه بسیار مهمی در شعر نظامی داشته و شهرت حکیم نظامی نیز مدیون این مثنوی هاست که در آن مخزن الاسرار و خسرو و شیرین اهمیت ویژه ای دارند. نظامی ایرانی الاصل بوده و به فارسی، عربی و سایر زبان‌ها تسلط کامل داشته است.

اکبر زمان در مقاله خود درباره زادگاه نظامی گفت: برای اثبات این مطلب که آیا زادگاه نظامی همان شهر گنجه بوده یا آنکه درعراق عجم متولد شده و در زمان کودکی با پدر به گنجه رفته، دلیلی در اشعارش نیست، ولی تقریباً تمام تذکره نویسان ‌نگاشته‌اند که وی در گنجه متولد شده‌ است، اما ایرانی الاصل بودن وی مسلم است.

تاج الدین تاجور، رئیس دانشکده دولتی پیشاور در بخشی از مقاله خود اظهار داشت: حکیم ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی ابن مؤید نظامی شاعر معروف ایرانی در قرن ششم هجری قمری است. وی بین سال های۵۳۰ تا ۵۴۰ هجری قمری درشهر گنجه متولد شد. وی از فنون حکمت و علوم عقلی و نقلی و طب و ریاضی و موسیقی بهره‌ای کامل داشته و از علمای فلسفه و حکمت به شمار می‌آمده است. مهمترین اثر وی "پنج گنج" یا "خمسه" است. دیوان اشعار او مشتمل بر قصاید، غزلیات، قطعات و رباعیات است.

وی در خصوص گرایش‌های عرفانی نظامی گفت: برخی از غزلیات نظامی دورنمایه فلسفی و کلامی دارد. نظامی مفاهیم فلسفی و کلامی را معمولاً بی توسل به اصطلاحات فنی آن به‌کار برده‌ است و اندیشه‌هایی چون اغتنام فرصت و دم غنیمتی، زود گذر بودن عمر، بی‌اعتباری به جهان و گذرا بودن آن اشاره می‌کند.

یوسف حسین خوشی، رئیس بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیشاور نیز مقاله خود را با زندگینامه مختصری از نظامی آغاز کرده و گفت: زادگاه حکیم نظامی را تمام تذکره نویسان، گنجه دانسته‌اند و وی خود نیز در اشعار نسبت خود را به گنجه نوشته است، اما برخی تذکره نویسان از جمله رضا قلی هدایت در مجمع الفصحا وی را قمی دانسته و با استناد به دو بیت، اصالت وی را از قهستان قم دانسته است.

یوسف حسین یادآورشد: حکیم نظامی نه تنها دارای پنج گنج بوده بلکه دارای گنج‌‌های بسیاری است. ما بسیاری از آثار و نسخ خطی باقی مانده از خمسه نظامی را می‌ شناسیم، اما نکته مهم این است که هر یک از پنج گنج، حاوی حکمت‌ها و گوهرهای فراوانی بوده که باید از میان انبوهی از دانش‌ های این حکیم استخراج شود.

حسین محمود، استاد بخش اردو دانشکده دولتی کوهات مقاله خود را در خصوص پارسی بودن نظامی و پدر وی بیان کرد.

پس از پایان این کنفرانس به رسم یادبود به اساتید ارایه کننده مقاله لوح یادبود اهدا شد.

انتهای پیام/