بررسی وضعیت آموزش زبان فارسی در پیشاور
به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی یوسف حسین، استادیار در بخش فارسی دانشگاه پیشاور ضمن خوش آمدگویی بیان کرد: بخش فارسی ذیل دپارتمان زبان اردو در سال 1956 تاسیس شده است و در طی این سالها فارغ التحصیلان و افراد علمی زیادی را به جامعه پاکستان عرضه کرده است. دروسی مانند اشعار مولانا و حافظ و اقبال که زمانی در مدرسه و دانشگاه تدریس می شد در حال حاضر جایگاهی ندارد و دانش جویان فارغ التحصیل هم نمی توانند شغلی پیدا کنند. چهار نفر از پنج عضو هیأت علمی تمام وقت این دپارتمان بازنشسته شده‌اند.
به گفته دکتر یوسف پاکستان با تاجیکستان، افغانستان و ایران از مرزهای غربی ارتباط دارد، مرزهای غربی که بازرگانان از آن تردد می‌کنند از مرز پاکستان تا قفقاز و آسیای مرکزی همه فارسی زبان‌اند. پاکستان برای زنده نگهداشتن هویت ملی خود به زبان و ادبیات فارسی و اسلامی نیاز دارد. اگر در آینده، کسب و کار و بازرگانی بین پاکستان و چین و کشورهای آسیای مرکزی (سی پیک) رونق یابد شود، پاکستان نیازمند زبان فارسی است.70 درصد مردم افغانستان به زبان فارسی حرف می‌زنند. برای بهبود روابط حسنه با کشورهای همسایه مانند ایران، تاجیکستان و افغانستان نیازمند روابط زبانی، فرهنگی و تاریخی هستیم.
دکتر یوسف حسین درخصوص مشکلات و موانع آموزش زبان فارسی گفت: بیشترین مشکلی که تمام مراکز آموزشی ازجمله: دانشگاه، دانشکده ها و حوزه های علمیه دارند، عدم کتب درسی و محتوای آموزشی، کمبود اساتید، نداشتن وسایل کافی برای راه اندازی کلاس می باشد. به گفته ایشان با توجه به اینکه اکثر مدارک و اسناد حقوقی از جمله اسناد مالکیت زمین در ایالت خیبر پختونخوا و به ویژه ناحیه چترال از قدیم الایام به زبان فارسی بوده هر از چند گاهی برای ترجمه آنها به اردو و یا پشتو برای امور حقوقی به ما مراجعه می شود. تا سال 1962 میلادی فارسی زبان رسمی ایالت چترال در شمال پاکستان بود و زبان علم و دانش در این کشور محسوب می‌شد، در دیوان و ادارات دولتی زبان فارسی رایج بود و همه مدارک قدیمی این منطقه به زبان فارسی نوشته شده است.
در ادامه دکتر یوسف می گویدآموزش زبان فارسی در مقطع لیسانس زبان اردو، یک درس اجباری است و مقاطع فوق لیسانس و دکتری فقط در دانشگاه پیشاور ارائه شده است که البته از سال 2018 به دلیل مشکلات مالی دانشگاه، حمایتی جهت ثبت نام مقطع فوق و دکتری نشده و لذا هیچ دانشجوی دکتری درآن ثبت نام نکرده است.
همه دانشگاه های پاکستان مقطع لیسانس چهارساله رشته های عربی، اردو، پشتو، اسلامیات و مطالعات منطقه‌ای یک واحد درسی زبان فارسی در ترم سوم وجود دارد. در دانشکده های دولتی در ترم سوم برای تدریس زبان فارسی استاد فارسی وجود ندارد و در بیشتر دانشکده ها اساتید زبان اردو درسی فارسی را به دانشجویان تدریس می‌کنند. اگر سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان با مسئولین آموزش و پرورش ملاقات کند و از دولت تقاضا کند که کرسی‌های زبان فارسی در دانشگاہ‌ها و دانشکده ها زنده بماند، خدمت بزرگی برای بقای این زبان در این دیار خواهد بود.
مسوولین دانشگاه پیشاور درصدد بستن این کرسی فارسی در دانشگاه هستند و تلاش می‌کنند که دیگر استاد زبان فارسی استخدام نکنند اقدام دولت در حذف مناصب استادی زبان فارسی در مقاطع تحصیلی دیپلم و پیش دانشگاهی در برخی دانشکده ها ( ازجمله اسلامیه¬کالج،کوهات، چارسده و پاراچنار) باعث عدم ادامه تحصیل دانشجویان رشته زبان فارسی در مقاطع کارشناسی،ارشد، M.Phil. (پیش دکتری) و دکتری گردیده است. بحران مالی دانشگاه، بهانه ای برای عدم جذب دانشجویان در مقطع لیسانس وفوق لیسانس شده است.
در حال حاضر دوره های کوتاه مدت 2 ماهه زبان فارسی ارائه می شود.
دکتر نصیرختک از اساتید بازنشسته این بخش گفت انتظار دارد رییس خانه فرهنگ در راه تقویت زبان فارسی و فراهم نمودن وسایل و برطرف نمودن مشکلات و موانع همکاری نماید. به گفته وی از سالهای دور خانه فرهنگ ج.ا.ا. مرکز ترویج زبان فارسی بود و افراد زیادی را ترغیب به یادگیری زبان فارسی می¬کرد. به عقیده دکتر نصیر ختک درشرایط فعلی به دلیل مناسبات اقتصادی و تجاری زبان فارسی به عنوان یک زبان کسب و کار مطرح است واین انگیزه بسیار خوبی برای یادگیری این زبان برای داد و ستد با بازرگانان ایرانی است و شما باید به این مساله به عنوان یک فرصت خاص در نشر زبان فارسی نگاه کنید.
در این دیدار فارسی آموزان ترم جاری که از کشورهای فیلیپین، تایلند و از عالم دینی گرفته تا استاد دانشگاه نیز هستند به ارائه نظرات خود درباره زبان فارسی پرداخته و اغلب ایشان دارای تحصیلات عالیه از لیسانس تا دکتری هستند و دو نفر از ایشان در دانشگاه پیشاور مدرس هستند یکی در تاریخ و دیگری در فیزیک. اکثر آنها برای کسب و کار و تجارت اقدام به یادگیری زبان فارسی کرده اند. نکته جالب اینکه زبان فارسی را زبان راحتی نسبت به زبان پشتو و زبان های دیگر می دانند مثلا اینکه زبان فارسی مذکر و مونث ندارد و اینکه این زبان مملو از حس و عاطفه و ادب است.
حسین چاقمی در ادامه به اهمیت زبان فارسی پرداخته و بیان کرد که در دنیا هر زبان مهم به یک کارکردی شناخته شده است مثلا زبان آلمانی فلسفه، زبان فرانسه حقوق، زبان انگلیسی ریاضی، زبان اسپانیولی رمانتیک ولی زبان فارسی زبان ادبیات و شعر و عرفان و معنویت است و هرکس که بخواهد در حوزه معنویت تصوف عرفان به بهترین و عمیق ترین منابع دسترسی داشته باشد باید زبان فارسی بداند.
