به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و به نقل از موزه ملی انقلاب و دفاع مقدس؛ سکوت کنید و گوشهایتان را تیز. اندکی بیشتر به شروع عملیات نمانده است. هر کدام از رزمنده¬ها در گوشه و کناری نشسته¬اند، ذکر می گویند، نماز می¬خوانند و گاهی همدیگر را در آغوش می¬گیرند و از هم حلالیت می¬خواهند و حالا آغاز عملیات. گاهی یک روزه تمام می¬شد و گاهی حتی یک سال طول می-کشید. تمامی این صحنه ها را می توان با گوشت و پوست خود در کاروان راهیان نور و مناطق جنگی حس کرد.

حالا آب¬تیمور را دروازه بهشت می¬خوانند چون بوی آن روزها را می دهد، بوی خون شهدا، بوی آتش، توپ و تانک. بوی عملیات و اشک¬های رزمنده¬ها. 

امروز کاروان راهیان نور، حس آن روزها را زنده نگه می¬دارد. برای گذری در حال و هوای کاروان راهیان نور، نشستی با امیر سرتیپ دوم دکتر حسن سیفی، فرمانده قرارگاه مرکزی راهیان نور ارتش داشته¬ایم که گوشه¬ای از فعالیت¬های این کاروان را به دوش دارد. همراه هم در این گفتگو هم¬قدم می¬شویم.

انگیزه ارتش برای حضور در ستاد راهیان نور چه بوده است؟

هر تشکیلاتی برای شناخت خود، سه قسمت اصلی دارد که شامل اساس، ارکان و عملکرد آن است. بنابراین نیروهای مسلح برای آنکه بتوانند خود را آنگونه که در جامعه حضور دارند به اثبات برسانند باید مولفه¬ها، شاخصه¬ها و سنجه¬های مورد نیاز هر سه قسمت را ارائه بدهند. در وهله نخست، برای شناسایی اساس که همان واژه اصل است، نیروهای مسلح باید شاخصه¬ها، ابعاد و مولفه¬هایی را تعریف کنند. در وهله دوم، ارکان است که روی اصل بنا می¬شود و ساختار و شکل اصلی نیروهای مسلح را تشکیل می¬دهد. وهله سوم عملکرد نیروهای مسلح است. برای این امر باید ابعاد، کارکرد، مولفه¬ها و شاخصه¬ها و سپس سنجه¬های آن را داشته باشیم که به وسیله آن بتوانیم یک تابلوی تمام قد از نیروهای مسلح را ارائه بدهیم.

حال اینکه از نخستین روزهای تاسیس راهیان نور، ارتش به¬عنوان یکی از بخش¬هایی که می¬تواند عملکرد خود را ارائه دهد، راهیان نور را به¬عنوان یکی از مولفه¬ها شناخت. این در حالی است که هر نیروی مسلح سه قسمت عمده مولفه¬های فیزیکی، مولفه¬های غیرفیزیکی و مولفه¬های برترساز را در اساس خود دارد. مولفه¬های فیزیکی ابزار و تجهیزات سبک و سنگین دریایی، زمینی و هوایی و همچنین سازماندهی، اماکن و تاسیسات را شامل می¬شود که ارتش در مانورها، رزمایش¬ها، سرکلاس¬های آموزشی، میدان نبرد و غیره آنها را نشان می¬دهد. مولفه¬های غیرفیزیکی شامل نجابت، غیرت، عفت، اخلاق، عقاید و احکام است. مولفه-های غیرفیزیکی نیز یکی از ارکانی است که نیروهای مسلح باید آن را دارا باشند زیرا که مزیت یک نیروی مسلح بر نیروهای مسلح دیگر را نشان می¬دهد. 

در همین راستا، راهیان نور در دیدگاه ارتش یک مولفه برترساز است که می¬تواند مولفه¬های غیرفیزیکی را به مولفه¬هایی تبدیل کند که برتری و مزیت این نیروی مسلح را بر سایر نیروهای مسلح اثبات کند. به-عبارت دیگر راهیان نور یک نمایشگاه و مانور از توان مولفه¬های برترساز نیروهای مسلح در آن است. همچنین نمایشگاه اخلاق، همایش احکام و صحنه اثبات عقاید است. هر چیزی که بتواند عقاید نیروهای مسلح و امتیاز این عقیده بر سایر عقاید موجود در جهان را در صحنه نشان دهد و درک کند، می¬تواند ما را از سایرین متمایز کند.

در اینجا باید اشاره کرد که سه نیروی مسلح تشریفاتی، ماموریتی و رسالت¬محور در جهان وجود دارد و نمایشگاه راهیان نور محلی است که می¬توان در آن رسالت نیروهای مسلح را به نمایش گذاشت. اینگونه می¬توان توضیح داد که، در قانون اساسی ماموریت بر دو گونه تصریحی و استنتاجی واگذار شده است. ماموریت تصریحی که به نیروهای مسلح واگذار شده است شامل حفظ نظام، حفظ و ارتقای توان رزمی، شیوه¬ها و روش¬های فرماندهی است که بتواند از مردم، ملت و قانون دفاع کند. همچنین باید گفت؛ تمامیت ارزی و حفظ نظام دو مولفه¬ای است که رسالت نیروهای مسلح است که بخشی از آن استنتاج فرماندهان است و فرماندهان این گونه برداشت می¬کنند که وظیفه آنها در هر برهه از زمان چه خواهد بود. در همین ارتباط مولفه زمان، مکان و اثر زمان بر مکان و مکان بر زمان از مواردی است که در مولفه¬های برترساز دارای اهمیت بسیار بالایی است. 

حال اینکه مهم است بدانیم تمامی ماموریت¬ها نیاز به استنتاج دارد. بنابراین نیروهای مسلح باید فقیه تربیت کنند، فقیهی که بتواند در کارگاه¬های اجتهادی خود عقاید، احکام و اخلاق نیروهای مسلح را استنتاج کند و در راستای آن، ماموریت¬ها را استخراج کند. اینکه نیروهای مسلح تحت رهبریت فرماندهی معظم کل قوا یا فقیه زمان خود قرار می¬گیرند به همین دلیل است و این امر آنها را از سایر نیروها متمایز می¬کند. بنابراین راهیان نور محل نمایش تمایز ارتش رسالت¬محور یا نیروهای مسلح رسالت¬محور از نیروهای ماموریتی و تشریفاتی است. تشریفات و ماموریت در ذات نیروهای مسلح و در بخش ماموریت تصریحی نهفته است اما در بخش استنتاجی باید ثابت کنیم که تا چه اندازه¬ و در چه زمان و مکانی و البته با چه شیوه و روشی به تشریفات یا ماموریت و یا استنتاج و تا چه میزانی بپردازیم.

در راهیان نور بیشتر به چه مسائلی پرداخته می¬شود؟

در راهیان نور هدف، تولید ثروت فرهنگی است که در طول سال توسط نیروهای مسلح به¬دست می¬آید که با عنوان مولفه¬های برترساز شناخته می¬شود. این مولفه¬های برترساز در جایی باید به¬نمایش گذاشته شود. این نمایش در راهیان نور از بعثت تا غدیر شکل گرفته و در عاشورا مولفه¬های برتر ساز خود را نشان داده است و در دفاع مقدس این موضوع گردروبی شده است.  

در عصر جدید و با استنتاج ماموریت و تحت رهبری ولی فقیه در مناطق جنگی نمادها به¬نمایش گذاشته می¬شود. جهانیان در صحنه راهیان نور مولفه¬های بسترساز تولیدی در طول سال و این 1400 سال را می-بینند. اختلافات ما با ناسا را متوجه می¬شوند. در مولفه¬های فیزیکی آنچه را که آنها همانند توپ، تانک، رادار، سطحی و غیرسطحی دارند را می¬بینند و مقایسه می¬کنند تمامی این مولفه¬های فیزیکی نیز در اینجا وجود دارد.

در مولفه¬های غیرفیزیکی وقتی به بحث عدالت، نجابت و شرافت می¬رسیم، منش معصومین (ع) و فرزندان آنها را تا کربلای ایران می¬بینند که شهید صیاد شیرازی، شهید اردستانی، شهید نفس¬الامری، شهید وکیلی و همه این¬ها نشان می¬دهد که موارد دیگری جز مولفه¬های فیزیکی حاکم بر صحنه نبرد است که اگر این موارد دیده نشود با مشکل برخورد خواهیم کرد. 
به عبارت دیگر هدف از پیوستن نیروهای مسلح به راهیان نور بهبود، ارتقا و جهت¬دهی درست به سه مسئله اخلاق، احکام و عقاید است که دین تشکیل شده از آن است. ما هر کاری که اخلاق، احکام و عقاید را تقویت کند و متمایز شود را در مانور راهیان نور عرضه می¬کنیم و به جهانیان مولفه¬های برترساز، فیزیکی و غیر فیزیکی خودمان را نشان می¬دهیم.

شما از چه زمانی وارد راهیان نور شده اید؟

از نخستین روز تشکیل راهیان نور تا به امروز در این ستاد فعالیت می¬کنم.

ارتش تا به چه حدی به¬ دست¬آوردهای خود در راهیان نور نزدیک شده است؟

باید در نظر داشت که همیشه بین وضع موجود و وضع مطلوب فاصله است. نخستین باری که راهیان نور تشکیل شد، در حدود 500 تا 600  نفر حضور پیدا کردند آن هم افرادی که خود در زمان هشت سال دفاع مقدس حضور داشتند. این در حالی است که در سال جاری در شبی که همراه با باران های شدید بود، در پادگان میشتاق ارتش هشت هزار و 500 نفر مهمان ما بودند. از این مهم می¬توان نتیجه گرفت که اگر راهیان نور جاذبه¬ای نداشت و اگر مردم تغییر را در فرزندان خود با حضور در این مناطق حس نمی-کردند به راهیان نور رقبتی نشان نمی¬دادند. همین امر نشان دهنده این است که ما به اهداف و دست-آوردهای خود بسیار نزدیک شده¬ایم.

از نظر شما ارتش در راهیان نور چه نقشی ایفا کرده است؟

برای پاسخگویی به این سوال باید پاسخ چهار پرسش را بدهیم. نخست اینکه ارتش چه کرده است؟ تاریخ گواهی خواهد داد هر اقدامی که در 418 عملیات در 20 ماه ابتدایی انقلاب و همچنین هشت سال دفاع مقدس انجام شده است، ارتش هر آنچه داشته به صحنه آورده و بیش از این توان نداشته است. 

سوال دوم این است که ارتش چه اقداماتی باید انجام می¬داد؟ هر چه زمان می¬گذرد به نواقص، معایب و کمبودها از یک سو و از سوی دیگر به نقاط ضعف و قوت و همچنین فرصت¬ها و تهدیدهای پیش رو پی می¬بریم. این موارد در کلاس¬های درس بررسی، تجزیه و تحلیل شده است. مواردی که باید انجام می¬شده است و اقدامی در راستای آن صورت نگرفته است و اقرار می¬کنیم که بیش از این می¬توانستیم اقدام کنیم و نکرده¬ایم. 

پرسش سومی که در بطن سوال شما نهفته است این موضوع است که در حال حاضر ارتش چه اقداماتی انجام می¬دهد؟ هر چه در توان داشته¬ایم به روی کار آورده¬ایم و بیش از این در توان نداریم. 

سوال چهارم نیز این است که امروز ارتش چه کاری باید انجام دهد؟ در این زمینه، در کلاس¬های تجزیه و تحلیل بررسی کرده¬ایم و به پاسخ آن رسیده¬ایم. اما از همه امت شهیدپرور، دانشجوها، پژوهشکده¬ها، محققین، اساتید، پیشکسوت¬های دوره دفاع مقدس و هر شخصی که می¬تواند در راستای اینکه ارتش چه اقداماتی می¬تواند انجام دهد، با چه روشی انجام دهد و با چه شیوه¬ای انجام دهد را پیشنهاد بدهند. ما از تمامی پیشنهادات و انتقادات استقبال می¬کنیم و پس از بررسی، تجزیه و تحلیل، از آنها استفاده خواهیم کرد.

آیا تبلیغ از راهیان نور می¬تواند در گسترش آن میان مردم و استقبال از آن موثر باشد؟ 

معتقدیم که راهیان نور و مناطق جنگی، جایی نیست که بشود درباره آن تبلیغ کرد چرا که با حضور در راهیان نور می¬توان به چند نکته پی برد. نخست اینکه مردم در کاروان راهیان نور امنیت را احساس و لمس می¬کنند چرا که امنیت یک امر ذهنی است و این مناطق بهترین جایی است که می¬توان امنیت را به نمایش گذاشت. در این مورد می¬توان به این نکته اشاره کرد که لب مرز نیروهای ما با فراق باز و امنیت بالا حرکت می¬کنند. هنگامی که مسافران راهیان نور از آب¬تیمور به سمت خرمشهر حرکت می¬کنند، اتوبوس آنها در آنجا می¬ایستد، چندین روز در آب¬تیمور می¬مانند و تصویر روزهایی را که دشمن تا 15 کیلومتری اهواز آمده بود را در ذهن تصور می¬کنند و از نزدیک آزاد شدن شهر توسط نیروهای مسلح را لمس می¬کنند، برای حضور در راهیان نور رقبت بیشتری پیدا خواهند کرد.

وهله دوم این است که هر چه در راهیان نور هزینه کنیم، به معنای سرمایه¬گذاری است. با توجه به حضور بیش از 6 تا 7 میلیون نفر در راهیان نور و با وجود مواردی که در طول سال بوجود می¬آید، مشخص است که مردم تاثیرات آن را در زندگی خود دیده¬اند. 

آیا پشت این تاثیرات تنها مولفه¬های فیزیکی بوده است؟ آیا فقط مولفه¬های برترساز را در اینجا نشان داده است؟ آیا مولفه¬های غیرفیزیکی نقش داشته است؟ به¬طور قطع پاسخ این پرسش¬ها منفی است چرا که آب¬تیمور محل ورود و خروج همه رزمنده¬ها، شهدا و آزاده¬ها بوده است. آب¬تیمور دروازه بهشت است. آنجا می¬توان شهدا را احساس کرد و این امر نیازی به سخنرانی ندارد. وقتی می¬گوییم شهدا زنده¬اند، اغراق نکرده¬ایم. هر شخصی که از آنجا عبور کند و پایش را در آن فضا بگذارد، همانند آهنی که در میدان آهنربا قرار بگیرد جذب خواهد شد و آثار این جذب در تمامی زندگی¬ها ملموس می¬شود. به¬عبارت دیگر آنجا محل تغییر خلق¬ها، عقیده¬ها، احکام و حکم¬ها است .

پیشنهادی برای بهتر برگزار شدن راهیان نور دارید؟

از شخص ریاست جمهور، وزرا، استانداران، فرمانداران، شهرداران، اساتید، دانشگاهیان، حوزه، اتاق اصناف و همه و همه می¬خواهم که از این فضا استفاده کنند چرا که این مهم یک سرمایه برای کشورمان به¬حساب می¬آید. اینگونه می¬توانم توضیح دهم که، 235 هزار نفری که در جمهوری اسلامی به شهادت رسیده¬اند، گویا روح همگی¬شان در مناطق جنگی حضور دارد و اثرات خود را در آنجا گذاشته¬اند. از همه مردم می-خواهم که از راهیان نور با عنوان مولفه و بعد پنهان یک شاخصه و سنجه پنهان در زندگی خود استفاده کنند. 

هر چه در این زمینه فعالیت و هزینه کنیم به معنای سرمایه¬گذاری برای آینده کشور است. سرمایه¬گذاری در استان¬های مرزی و مناطق راهیان نور آینده کشور را بیمه خواهد کرد. این را باید بدانیم که هرچه این مهم دغدغه مسئولان باشد و به این امر اهمیت بدهند، از وزار تا آن شخصی که هیچ مسئولیتی در این کشور ندارد می¬توانیم کشور را بیمه کنیم. باید توجه داشته باشیم که راهیان نور و مناطق جنگی، نمایشگاه قدرت، پیشینه، عظمت گذشته و عملکرد گذشته ما است. اساس نظام و ارکان نظام سر جای خودش، اما یکی از نقاطی که می¬توانیم عملکردمان را به جهانیان نشان بدهیم، راهیان نور است.

کاش برای راهیان نور به تعبیر زیبای آیت الله جوادی عاملی، یک فردوسی داشتیم. فردوسی با واژگان در این کشور، در عملیاتی که انجام نشد، زبان فارسی را زنده کرد. کاش فردوسی پیدا شود و آنچه را که در 418 عملیات صورت گرفته به نثر در می¬آورد و یا اینکه چند تن از سناریونویس¬ها آن را به نمایش در می¬آوردند.

با توجه به صحبت های که گفتید، آیا تاکنون شخصی را دیده¬اید که به شدت تحت تاثیر این فضا قرار گرفته باشد؟

راه دور نمی¬روم، از دختر خودم می¬گویم که کلاس یازدهم است. ما برای اینکه او را معتقدتر و مقید به رساله کنیم چند روش داشتیم که آموزش احکام و عقاید اخلاق یکی از آن روش¬ها بود. یک بار مدرسه-شان تصمیم گرفت دانش¬آموزان را به منطقه راهیان نور ببرد. به دخترم گفتم من فرمانده راهیان نور ارتش هستم با خود من به این منطقه بیا، گفت؛ می¬خواهد با مدرسه و همراه دوستانش به راهیان نور برود. هنگامی که از این سفر بازگشت، تغییرات ملموسی را در او دیدیم که قابل مقایسه با آموزش های نظری نیست. 

خاطرات بسیار عجیبی از افرادی که به راهیان نور می آیند، وجود دارد. به¬همین دلیل هر سال از وزیر آموزش و پرورش، وزیر بهداشت و درمان و وزیر آموزش عالی درخواست می¬کنم که تنها یک بار دانشجویان را به راهیان نور اعزام کنند. اگر تغییراتی در آنها بوجود نیامد هر چه خواستند به ما بگویند. 

راهیان نور و مناطق جنگی، صحنه¬ای است که در عمل دین، اخلاق و احکام در آن دیده می¬شود. آنجا است که متوجه می¬شوند، کسی که سالم است باید رساله دستش باشد و تقلید را بفهمد. انسانی با این عقیده و اینکه رساله در راس زندگی¬اش قرار بگیرد به طور قطع تغییرات ملموسی در او دیده می¬شود و انسان دیگری خواهد شد.

من از همین جا از تمامی خانواده ها دعوت می¬کنم، سفری به مناطق جنگی داشته باشند حتی اگر در پیک راهیان نور  نباشد، آن زمان است که به¬چشم تغییرات را در فرزندان خود خواهند دید.

به¬عنوان آخرین سوال، یکی از بهترین خاطراتی که از راهیان نور به یاد دارید را عنوان کنید؟

یک دوره هشت ساله، رییس حفظ آثار و نشر ارزش¬های دفاع مقدس و جانشین راهیان نور بودم. روزی گفتند خانمی کنار در ورودی ایستاده است و اصرار دارد تا شما را ببیند. گفتم چه کار دارد، گفتند نمی-گوید و فقط می¬خواهد شما را ببیند. در هر صورت آن خانم را ملاقات کردم. خانمی محجبه، صاحب اندیشه و دارای مدارک بالای دانشگاهی بود. او عنوان کرد که در یکی از جلسات راویان جنگ، دختر دانشجویش حضور داشته است. پس از آن دخترش تغییرات بسیاری کرده بود و این خانم برای سپاسگذاری آمده بود چرا که هر چه خود و همسرش تلاش کرده بودند تا دخترشان بر باورهای آنها پایبند باشد موفق نشده بودند. 

از این نمونه¬ها بسیار زیاد است. اینکه می¬گوییم شهیدان زنده¬اند، شعار و تعارف نیست و یک حقیقت است و باید خود را یک جا نشان بدهد. 

انتهای پیام/