به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، ششمین همایش ایرانشناسان و اساتید زبان و ادبیات فارسی اوراسیا به همت رایزنی فرهنگی و جمهوری اسلامی ایران در روسیه با سخنرانی غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و با حضور بیش از ۷۰ نفر از ایران‌شناسان و استادان زبان فارسی از روسیه و حوزه اورآسیا از جمله قزاقستان، تاجیکستان و ارمنستان در مسکو برگزار ‌شد.

در ابتدای این همایش مسعود احمدوند رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران و دبیر این همایش با اشاره به اینکه پس از وقفه‌ای دوساله به دلیل شرایط ناشی از همه گیری کرونا دوره ششم را برگزار می‌کنیم، گفت: برای ارتباط مستمر با ایرانشناسان دبیرخانه دائمی همایش در رایزنی فرهنگی کار خود را در طول سال ادامه خواهد داد و از سال آینده در هفته آخر اردیبهشت همزمان با روز بزرگداشت فردوسی میزبان اساتید خواهیم بود.

احمدوند فراخوان مقاله برای درج در کتاب مجموعه مقالات همایش هفتم، اعلام اولویت‌های پژوهشی برای حمایت از آثار محققان در حوزه ایرانشناسی و اعطای فرصت مطالعاتی و پژوهانه را از جمله فعالیتهای دبیرخانه همایش ذکر کرد.

وی افزود: افتتاحیه همایش امروز با سخنرانی غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس بیناد سعدی، کاظم جلالی سفیر ج.ا.ایران و ایرینا کرایوا رئیس دانشگاه دولتی زبانشناسی مسکو و اختتامیه با سخنرانی الان آگایف رئیس دانشگاه دولتی اوستیای شمالی برگزار می‌شود.

در ششمین همایش ایرانشناسان و اساتید زبان و ادبیات فارسی اوراسیا ۲۴ نفر از اساتید دانشگاه و کارشناسان از شهرهای مختلف فدراسیون روسیه مانند مسکو، یکاترینبورگ، نیژنی نووگراد، پترزبورگ، ماخاچ قلعه، قازان، ولادی قفقاز و همچنین کشورهای قزاقستان، تاجیکستان و ارمنستان در سه پنل تخصصی درباره موضوعات و مسایل ایرانشناسی و زبان فارسی در حوزه اوراسیا سخنرانی می‌کنند. پنل سوم این همایش با تاکید بر ایرانشناسان جوان به سخنرانی ۸ استاد جوان از دانشگاه‌های مختلف روسیه اختصاص یافته است.

سپس کاظم جلالی سفیر کشورمان ضمن گرامیداشت مقام امام خمینی(ره) به نیاز دو کشور به بازسازی شناخت از یکدیگر، اشاره کرد. وی با انتقاد از برخی ایران شناسان و روس‌شناسان دو کشور که در تاریخ و گذشته بازمانده‌اند گفت: ایران نوین را باید بازشناخت. ایران نوین مولفه‌هایی دارد که از جمله آن استقلال وسیاست خارجی مستقل است.

جلالی افزود: خوداتکایی از دیگر مولفه‌های کشورمان است که در شناخت ایران نوین، باید به آن توجه شود. خودباوری و خوداتکایی که محصول اموزه‌های اسلام و مکتب امام خمینی (ره) است و به ایران توان داده است که در این سال‌ها با وجود تحریم و تهدید کشور خود را بسازد و در علومی مانند نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی به پیشرفت‌های قابل توجه دست پیدا کند. از سوی دیگر روسیه جدید هم نیاز به بازشناسی دارد. باید مختصات روسیه نوین را نیز بازشناخت و نباید صرفا به برخی دوره‌های تاریخی میان دو کشور ایران و روسیه محدود بمانیم.

جلالی در پایان با انتقاد از عدم توسعه کافی شناخت فرهنگی دو کشور از یکدیگر، بر ضرورت داشتن زبان مشترک به عنوان ابزار شناخت تاکید کرده و مسئله تاسیس شبکه‌ روس زبان در ایران و تلویزیون فارسی زبان در روسیه را یکی از مهم‌ترین گام‌ها دانست که تاکنون به انجام نرسیده است.

ایرانشناسی در روسیه خالی از خوی استعماری است

در ادامه غلامعلی حدادعادل با تشریح تاریخچه ایران‌شناسی در غرب و اهداف طراحی شده برای بهره‌برداری‌های مختلف از این موضوع گفت : ایرانشناسی پس از انقلاب اسلامی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود که یکی با هدف سیاه‌نمایی به منظور تقابل با انقلاب اسلامی و دیگری بدنبال شناخت بیشتر از ایران است.

غلامعلی حداد عادل با مروری بر دوره‌های تاریخی و جغرافیایی ایران شناسی در جهان، به سنت‌های سودجویانه و استعماری در ایران شناسی اشاره کرد و گفت: در جهان غرب، ایرانشناسی از اساس با هدف تسهیل استعمار و بهره برداری سیاسی شکل گرفته است. با این حال این امر در طول سال‌های گذشته منجر به شکل گیری ایران شناسی و نوعی از خودشناسی در میان ایرانیان شده که در نهایت منجر به شکل گیری جریان ایران نشاسی در داخل کشور شد.

وی افزود: با وجود اهداف استعماری در ایرانشناسی غرب، ایرانشناسی در روسیه، سنتی متفاوت و راهی دیگر را در پیش داشته است. ایرانشناسی روسیه در میان جامعه علمی ایران، معتبر و مرجع است و خالی از خوی استعماری است. هر چند ایران شناسی در دوران شوروی سعی بر تظبیق تاریخ ایران بر تئوری‌های مارکسیستی داشت اما امروزه ایران نشاسی در روسیه مورد توجه محافل علمی کشور ایران است.

وی با برشمردن ویژگی‌های ایران پس از انقلاب گفت: یک خصوصیت اصلی ایران امروز، ایستادگی در برابر نظام سلطه جهانی و پافشاری بر استقلال خویش و یک خصوصیت دیگر، اصرار بر هویت اسلامی-ایرانی است و پس از انقلاب اسلامی، تقابلی بین ایرانی بودن و اسلامی بودن وجود ندارد و تضادی در این زمینه احساس نمی‌شود.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به وضعیت فرهنگی پیش و پس از انقلاب اسلامی و فعالیت‌های حوزه ایرانشناسی اشاره کرد و گفت: در حالی که پیش از انقلاب سالانه تنها حدود ۶۰۰ عنوان کتاب چاپ می‌شد اما امروز باوجود تحریم و گرانی کاغذ، سالانه بیش از یکصد هزار عنوان کتاب چاپ می‌شود .

وی به فعالیت بنیاد ایران‌شناسی و بنیاد سعدی اشاره کرد و گفت: بعد از انقلاب بیش از ۲۰۰ دائره‌المعارف یا تالیف شده یا در دست تالیف است. در حوزه فرهنگ، ادبیات و ایران شناسی اقداماتی انجام شده است که نشان دهنده توجه انقلاب اسلامی به بخش فرهنگ است.

برگزاری نشست‌های تخصصی

در نخستین نشست از همایش ایرانشناسان واساتید زبان فارسی که با مدیریت ولادیمیر ایوانف مدیر گروه ایرانشناسی انستیتوی کشورهای آسیا و آفریقا وابسته به دانشگاه دولتی مسکو و حمید هادوی مقدم مدیر بنیاد مطالعات اسلامی ابن سینا برگزار شد، سخنرانان با تمرکز بر موضوعات ترجمه متون و مسائل مرتبط با آن، کلمه‌های عربی اقتباس شده در زبان فارسی، مسائل ترجمه متون ادبی جنگ ایران و عراق و ترجمه متون کیهان‌نگاری و فعالیت‌های مرکز زبان فارسی رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در روسیه سخنرانی کردند.

در این بخش اساتید زیر سخنرانی کردند:

• النا مالچناوا مدیر گروه زبان‌های ایرانی انستیتوی زبانشناسی آکادمی علوم روسیه: «انتقال تجارب به ایرانشناسان جوان و استادان زبان فارسی»؛
• گنادی آودییف مولف کتاب‌های درسی تاریخ ایران: «کلمه‌های عربی اقتباس شده در زبان فارسی بعد از انقلاب اسلامی ایران»؛
• لودمیلا آودییوا نویسنده مقالات در حوزه فرهنگ و هنر و میراث معنوی امام خمینی (ره): «تربیت کیفی متخصصین ضامن ترجمه‌های عالی ادبی است»؛
• الکسندر پالیشوک استاد و مدیر اتاق ایران دانشگاه دولتی زبانشناسی مسکو: «مسایل ترجمه و نشر متون ادبی جنگ ایران و عراق»؛
• ولادیمیر ایوانوف مدیر گروه ایرانشناسی انستیتوی کشورهای آسیا و آفریقا وابسته به دانشگاه دولتی مسکو: «فرهنگ بزرگ فارسی به روسی ۳ جلدی»؛
• نینا مامداوا عضو هئیت علمی انستیتوی شرقشناسی آکادمی علوم:«فعالیت ایرانشناسان انستیتوی شرقشناسی آکادمی علوم روسیه در سال ها ۲۰۲۰ – ۲۰۲۱»؛
• ورا زباتکسنا معاون بین‌الملل دانشگاه علوم انسانی روسیه: «فعالیت‌های مرکز زبان فارسی رایزنی فرهنگی سفارت ج.ا.ایران در روسیه»؛
• آلسو ارسلانوا کتابدار ارشد بخش نسخه خطی و کتاب‌های نفیس دانشگاه فدرال قازان: «تجربه متون کیهان نگاری در کتابخانه دانشگاه فدرال قازان»
• ماریا گن مدیر مرکز زبان فارسی رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در روسیه و استاد دانشگاه دولتی زبانشناسی مسکو: «فعالیت‌‌های مرکز زبان فارسی رایزنی فرهنگی سفارت ج.ا.ایران در روسیه»

نشست دوم، بررسی مسائل اتاق‌های ایران

در نشست دوم همایش که با مدیریت صفر عبدالله استاد دانشگاه‌های مسکو، دوشنبه، آلماتی و الکساندر پالیشوک استاد و مدیر اتاق ایران دانشگاه دولتی زبانشناسی مسکو برگزارشد با محوریت زبان فارسی و آموزش آن در نقاط مختلف روسیه، سخنرانان به گستره زبان فارسی و ریشه‌های تاریخی آن در مناطق جغرافیایی مختلف روسیه و فعالیت‌ موسسات آموزشی روسیه در زمینه ایرانشناسی و زبان فارسی اشاره کرده و به مرور فعالیت‌ها و اقدامات در دست انجام در این حوزه اشاره کردند.

در این بخش اساتید زیر سخنرانی کردند:

• زالینا پلی یوا رییس دانشکده تاریخ دانشگاه دولتی اوستیای شمالی:«روابط روسیه و ایران: تجارب تاریخی، مهاجرت و همگرایی مردم ایرانی در قفقاز شمالی در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰»؛
• مستوره احمداوا استاد و مدیر اتاق ایران دانشگاه فدرال قازان: «فعالیت‌های اتاق ایران دانشگاه قازان»؛
• نوری محمدزاده مدیر اتاق ایران دانشگاه دولتی داغستان: «وضعیت زبان فارسی در دانشگاه دولتی داغستان»؛
• آنتون اوستراتوف دانشگاه ارمنی و روسی: «فعالیت انستیتوی شرقشناسی دانشگاه در توسعه ایرانشناسی در ارمنستان»؛
• مدینه ساخی یوا استاد و مدیر اتاق ایران دانشگاه دولتی اوستیای شمالی: «وضعیت زبان فارسی در دانشگاه دولتی اوستیای شمالی»؛
• مارینا کامنوا عضو هئیت علمی انستیتوی شرقشناسی آکادمی علوم و استاد زبان فارسی دانشگاه دوستی ملل: «فعالیت علمی-پژوهشی در حوزه ایرانشناسی. تجارب دانشگاه دوستی ملل»؛
• ولادیمیر بلوف استاد گروه تئوری، تاریخ و روابط بین‌الملل دانشگاه دوستی ملل: « فعالیت علمی-پژوهشی در حوزه ایرانشناسی، تجارب دانشگاه دوستی ملل»

نشست سوم ویژه ایرانشناسان جوان

نشست سوم و آخرین بخش از همایش ایران شناسان و اساتید زبان فارسی که با مدیریت نینا مامداوا رییس بخش ایران انستیتوی شرق شناسی آکادمی علوم روسیه و آنا برزینا استاد زبان فارسی دانشگاه روابط بین‌الملل روسیه برگزار شد با هدف تقویت حضور نسل‌ جدید ایران‌شناسان، به اساتید جوان این حوزه اختصاص داشت و آنها از چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این زمینه صحبت کرده و نسبت به اقدامات در دستور کار خود برای آینده صحبت کردند. در این بخش به ضرورت توجه به سینمای ایران و استقاده از ظرفیت آن برای انتقال فرهنگ، تجربه همکاری دانشگاه‌های ایران و روسیه در زمینه زبان و فرهنگ ایرانی، آموزش زبان فارسی از راه دور صحبت شد.

در این بخش اساتید زیر سخنرانی کردند:

• ماکسیم الانتسف استاد تاریخ ایران دانشگاه مدرسه عالی اقتصاد: «ایرانشناسی و تدریس زبان فارسی در مدرسه عالی اقتصاد»؛
• دیانا آدیرخایوا شرقشناس: «نقش گسترش سینمای ایران در تلویزیون روسیه و فستیوال برای توسعه همکاری ایران و روسیه و گسترش زبان فارسی، نتریخ و فرهنگ ایران در روسیه»؛
• ولادیمیر کوکلیکوف استاد دانشگاه دولتی زبانشناسی مسکو: «استفاده از زبانشناسی پیکره ای برای آموزش زبان فارسی و فن ترجمه»؛
• ایرج بائف دانشگاه دولتی زبانشناسی نیژنی نوگاراد: «تجربه همکاری دانشگاه دولتی زبانشناسی نیژنی نوگاراد با سازمان کنگره مردم فارسی زبان برای توسعه فرهگ ایرانی»؛
• آندری لوکاشوف مدیر علمی بنیاد ابن سینا: «پروژه های ایرانشناسی بنیاد ابن سینا»؛
• آنا گراماوا استاد انستیتوی کشورهای آسیا و آفریقا وابسته به دانشگاه دولتی مسکو: «آموزش زبان فارسی از راه دور. تجربه، چالش و فرصت جدید»؛
• ماکسیم سورکوف مدیر اتاق ایران دانشگاه فدرال اورال: «ایرانشناسی در اورال. چشم انداز توسعه»
• پاول بشرین مدیر اتاق ایران دانشگاه دولتی علوم انسانی روسیه: «آموزش درسهای ایرانشناسی در دولتی علوم انسانی روسیه»
• انتهای پیام/