مهدی طاهری در پاسخ به این که توسعه روابط فرهنگی با پاکستان را از دریچه زبان و ادبیات فارسی چقدر اثرگذار می‌داند گفت: شاید بتوان گفت مهمترین اشتراک فرهنگی ما و پاکستان و به طور کلی شبه قاره هند، زبان فارسی است. این زبان پس از فتح این منطقه توسط سلطان محمود غزنوی در اواخر قرن ۴ هجری در پاکستان کنونی رواج یافت و به مدت هفت قرن بر روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شبه قاره حاکمیت داشت.

این وابسته فرهنگی ادامه داد: در این دوران بود که با تشویق پادشاهان، شعر فارسی نیز رونق گرفت و سبکی جدید با عنوان سبک هندی که متاثر از شرایط فرهنگی مردمان آنجا بود شکل گرفت. از این رو با توجه به این پیشینه، زبان و ادبیات فارسی همچون پلی در توسعه روابط فرهنگی دو کشور می تواند نقش آفرینی کند.

طاهری گسترش روابط با مردم پاکستان بر محور زبان فارسی را اقدام موثری برای تحقق دیپلماسی فرهنگی خواند و گفت: زبان فارسی ریشه ای صدها ساله در پاکستان دارد و برای کسانی که قصد دارند با تاریخ این سرزمین آشنا شوند، آشنایی با این زبان ضروری است، چرا که بسیاری از کتب، کتیبه ها و آثار خطی بر جای مانده در این دوران، به زبان فارسی نوشته شده است.

مطالعه تاریخ پاکستان بدون زبان فارسی ممکن نیست

او با اشاره به این که مردم پاکستان نیز به اهمیت و نقش این زبان برای آشنایی با گذشته فرهنگی خود واقف هستند گفت: در گفت وگو با پاکستانی‌ها، تقریبا همه آنها به این نکته اشاره می کنند که پدربزرگ و یا مادربزرگ آنها به فارسی هم تسلط داشته است. حتی نیمی از اردو، زبان رسمی پاکستان هم دربرگیرنده لغات فارسی است. نکته جالب توجه آن که سرود ملی این کشور نیز به‌جز یک حرف اضافه، به فارسی سروده شده است. به همین خاطر معتقدم که دیپلماسی فرهنگی ایران در پاکستان، از مسیر گسترش زبان فارسی قابل تحقق است.

وابسته فرهنگی ایران در راولپندی درباره وضعیت آموزش زبان فارسی در پاکستان گفت: پس از شروع استعمار بریتانیا و استفاده از زبان انگلیسی در مکاتبات اداری، زبان فارسی جایگاه گذشته خود را به مرور از دست داد. اما کماکان جزو زبان هایی بود که در مدارس تدریس می‌شد.

او ادامه داد: با روی کار آمدن دولت ژنرال ضیاءالحق در دهه ۸۰ میلادی و تاکید بر اسلامی سازی جامعه، زبان عربی و جایگزین زبان فارسی در مدارس شد. این اقدام جایگاه فارسی را در پاکستان به شدت تضعیف کرد. هر چند که کرسی‌های زبان فارسی در برخی دانشگاه‌های این کشور فعال است. اما شواهد میدانی نشان از کم شدن تمایل به آموزش فارسی دارد.

طاهری درباره وضعیت خانه‌های فرهنگ که پیش‌تر بخشی از بار آموزشی زبان فارسی را به عهده داشتند، گفتند: حتی در خانه‌های فرهنگ که همواره میزبان کلاس‌های آموزشی فارسی دایر بوده‌ است، شاهد کاهش تعداد فارسی آموزان نسبت به گذشته هستیم. شاید یکی از دلایل مهم این امر، فقدان بازار کار در نتیجه ضعف روابط اقتصادی پایدار است.

او با تأکید برآن که برای افزایش علاقه‌مندی پاکستانی‌ها به یادگیری زبان فارسی می‌توان از دیگر اقدامات فرهنگی نیز کمک گرفت، گفت: بررسی‌های آماری گویای آن است که انگیزه‌های فرهنگی در فارسی آموزان پاکستانی بیش از سایرعوامل انگیزشی، آن ها را به فراگیری زبان فارسی ترغیب می کند. اگر مراودات اقتصادی و بازرگانی و حتی گردشگری، میان دو کشور رونق گیرد، گرایش به یادگیری زبان فارسی نیز بیشتر می‌شود.

طاهری در پاسخ به این که دفاتر رایزنی و وابستگی‌های فرهنگی ایران در این کشور قادر به انجام چه اقداماتی برای تحقق دیپلماسی فرهنگی از دریچه زبان فارسی هستند، افزود: تحقق دیپلماسی فرهنگی ایران در شبه قاره در گرو گسترش زبان فارسی است. این امر باید از طریق بکارگیری ابزارهای متنوع تحقق پیدا کند.

او ادامه داد: در همین راستا، افزایش مراودات تجاری، توسعه گردشگری، پخش فیلم و سریال‌های ایرانی در شبکه‌های تلویزیونی و نمایش خانگی، حفظ آثار و نسخ خطی فارسی، تبادلات دانشگاهی و گسترش اتاق‌های ایران از جمله اقداماتی است که به ارتقای جایگاه زبان فارسی در پاکستان کمک می‌کند.  وابستگان فرهنگی که نمایندگان بنیاد سعدی نیز هستند، اگر در تحقق موارد یادشده تلاش کنند، به نوعی در گسترش زبان فارسی کمک کرده‌اند.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی