به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، به مناسبت 25 اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و روز پاسداشت زبان فارسی، به همت رایزنی فرهنگی کشورمان، نشست پژوهشی «جهان فردوسی» با همکاری سفارتخانه‌های تاجیکستان و افغانستان در خانه فرهنگ ایران در آنکارا برگزار شد.

در این مراسم که با شرکت دیپلمات‌های تاجیک و افغان، نمایندگان برخی احزاب، اساتید و دانشجویان دانشگاه‌های ترکیه و فرهنگ‌دوستان زبان و ادب فارسی همراه بود، سخنرانان در باره جایگاه فردوسی و شاهنامه در ادبیات ایران و جهان سخن گفتند.

فردوسی متعلق به همه بشریت است

سید قاسم ناظمی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سخنان کوتاهی، جایگاه فردوسی در فرهنگ و ادبیات ایران را بسیار با اهمیت دانست و با استناد به روایتی در کتب سلوکی و عرفانی «شاعران را دانش آموزان خداوند بر روی زمین» توصیف کرد.

وی افزود: مأنوس بودن با کلمات و معانی عمیق، شاعران را برای فهم و کشف معانی بزرگ مهیا می‌کند و این درک با سختی و رنج همراه است و تمام شاعران از این جهت با رنج دست به گریبان بوده‌اند. به همین جهت فردوسی از رنج بسیار برای خلق شاهنامه سخن گفته است.

ناظمی شاهنامه را حاوی پیام‌های انسان‌ساز دانست که حاصل رنج فردوسی است و این دستاورد برای همه جهان ارزشمند است.

رایزن فرهنگی کشورمان با یادآوری جهان‌شمولی شاهنامه گفت: فردوسی و شاهنامه تنها متعلق به ایران نیستند بلکه شخصیت‌ها و آثاری چنین متعلق به همه بشریت هستند و محصور کردن آنها در چهارچوب مرزهای سیاسی و قومی، ظلم بزرگی در حق آنهاست.

ناظمی در ادامه با معرفی کتابی با قدمت قریب به 100 سال پیش از ترجمه‌های شاهنامه در ترکیه گفت: شاهنامه و فردوسی در ادبیات دیروز و امروز ترکیه حضور مؤثر دارد و نشان آن ردی است که در کتاب‌های متعدد ترجمه و تالیف می‌توان آن را به وضوح مشاهده کرد.

شاهنامه؛ کتاب تربیت و آموزش

سخنران بعدی این مراسم، پروفسور نعمت ییلدریم، رئیس کرسی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه ارزروم بود که به صورت برخط سخنرانی خود را ارائه کرد.

وی به عنوان کسی که کل شاهنامه فردوسی را به زبان ترکی ترجمه کرده است، با اشاره به شرایط دوران زندگی حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاهنامه را یک اثر بی نظیر در تاریخ ادبیات جهان دانست که در آن علاوه بر ذکر حوادث تاریخی ایرانیان از ابتدای خلقت تا اواخر دوره ساسانی، این کتاب را حاوی نکات تربیتی و آموزشی بسیار توصیف کرد که برای تمام جوامع بشری قابل توجه و اعتنا است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه فردوسی شخصیتی فرهیخته، حکیم و مشاوری خبره برای سلطان محمود غزنوی بود، اظهار داشت: او کتابش را با نام و یاد خدا آغاز کرده و از همان ابتدای کتاب خرد، عقل و خرد ورزی را مورد تأکید قرار داده است.

پروفسور نعمت ییلدریم با اشاره به ترجمه‌های انجام شده از شاهنامه در ترکیه افزود: اولین ترجمه از شاهنانه فردوسی در دوره عثمانی صورت گرفته و به دستور پادشاهان عثمانی بوده و اولین ترجمه مدرن در دوره جدید توسط مرحوم نجاتی لوگال صورت گرفته که تنها بیست هزار بیت از اشعار شاهنامه را شامل می‌شد و عمر وی کفاف اتمام همه ابیات را نداد.

وی با اشاره به ترجمه خود از شاهنامه اضافه کرد: برای ترجمه شاهنامه ده سال وقت گذاشتم و ابتدا ترجمه مرحوم نجاتی لوگال را مطالعه کردم و سپس با استفاده از آن شروع به ترجمه شاهنامه کردم و افتخار می کنم که اولین کسی هستم که تمام این کتاب را ترجمه کرده‌ام و جایزه بهترین کتاب را از دستان رئیس جمهور ایران دریافت کردم و به همین دلیل مورد تفقد رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه قرار گرفتم و ایشان شخصا مرا به کاخ دعوت کرد.

اتفاق بزرگ خلق شاهنامه

بختیار عبدالغفارزاده، کاردار سفارت جمهوری تاجیکستان در آنکارا سومین سخنران این نشست بود که فردوسی را یکی از شخصیت‎‌های برجسته تمدن جهانی دانست که موجب مباهات همه جهانیان است.

وی در ادامه، گفت: این شخصیت بزرگ برای مردم تاجیک و مردم فارس دارای ارزش یکسان است و مردم تاجیک با یاد شاهنامه نام بلند فردوسی برایشان تداعی می‌شود.

کاردار سفارت جمهوری تاجیکستان با بیان اینکه خلق شاهنامه توسط فردوسی یک اتفاق بزرگ برای ادبیات و فرهنگ فارسی و تاجیکی است، اظهار داشت: اهتمام فردوسی به موضوع خرد و اندیشه‌ورزی، برای جوانان امروز دارای پیام است و تأکید فردوسی بر خرد و توصیف و ستایش خرد ورزی نشان می‌دهد، اعتبار و آبروی انسان و علم و دانش با هم ارتباط دارند.

سنت شاهنامه خوانی در افغانستان

سخنران بعدی برنامه، همایون خیری، رئیس انجمن قلم افغانستان، وزیر سابق ورزش افغانستان، دیپلمات سابق و رئیس سابق تلویزیون آینه افغانستان بود. خیری در سخنان خود با اشاره به جایگاه فردوسی در میان مردم افغانستان، گفت: افغانستان مهد تمدن، فرهنگ و ادب و بوده و شعرا، ادبا، دانشمندان و عرفای بسیاری را در تاریخ گذشته خود تربیت کرده است.

وی شخصیت‌هایی مانند رودکی، مولانا و ... را تنها بخشی از تاریخ و تمدن درخشان افغان‌ها توصیف کرد و افزود: افغانها فردوسی و شاهنامه را از آن خود می‌دانند و بر آن ارج می‌نهند.

رئیس انجمن قلم افغانستان به سابقه شاهنامه خوانی در افغانستان اشاره کرد و افزود: از گذشته دور تا دوران اخیر شاهنامه خوانی بخشی از فرهنگ مناطق مختلف افغانستان بوده و این امر نشان دهنده اهمیت و ارزش این شاعر بزرگ در نزد مردم افغانستان دارد.

در ادامه برنامه، پروفسور عدنان کارا اسماعیل اوغلو، استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی و مترجم آثار فارسی به ترکی، از جایگاه فردوسی در ادبیات ایران سخن گفت و افزود: فردوسی کتاب شاهنامه را با نام خدا شروع می‌کند و به اصحاب کرام به ویژه حضرت علی(ع) درو می‌فرستد و این نشان از اعتقاد عمیق وی به مفاهیم دینی و اعتقادی دارد.

وی توجه فردوسی به موضوع عقل و اندیشه ورزی را نیز نشانه حکیم بوده و اندیشمند بودن او دانست و از حضور خود در چنین نشستی ابراز خرسند کرد.

رد شاهنامه در دربار سجلوقیان و عثمانی

آخرین سخنران این مراسم، سید عباس ناجی، مدیر مرکز آموزش زبان فارسی بود که با اشاره به محتوای شاهنامه و جایگاه آن در تاریخ و ادبیات ایرانیان گفت: اگر چه در نگاه برخی افراد شاهنامه راوی جنگ‌ها و قهرمانی‌های ایرانیان است، اما برخی نیز آن را حاوی نکات حکمت آمیز، اخلاق و نصایح سودمند می‌دانند.

وی با اشاره به گذشت بیش از هزار سال از تدوین شاهنامه گفت: حکایت‌ها و تمثیل‌های خارق العاده در این اثر بی نظیر در قرن 21 همچنان مورد توجه مردم اقصی نقاط جهان است. ایرانیان در طول قرنها این کتاب را ارج نهاده و از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده‌اند.

ناجی افزود: شاهنامه نه تنها نزد ایرانیان بلکه نزد ملت‌های دیگر از جمله ادب دوستان و اندیشه‌ورزان ترک در آناتولی نیز مورد احترام بوده و مورد توجه قرار گرفته است، چرا که بخش‌هایی از این کتاب ارزشمند درباره تاریخ و گذشته ترکان نیز هست.

وی با اشاره به اهتمام پادشاهان سلجوقی به شاهنامه، اظهار داشت: برخی اسامی موجود در شاهنامه از جمله کیقباد، کیکاووس، کیخسرو و مانند آن بارها از سوی پادشاهان ترک به عنوان اسم مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

ناجی تصریح کرد: در دوره عثمانی شاهنامه خوانی در دربار شغلی با ارزش محسوب می‌شد و برخی پادشاهان عثمانی مانند سلطان سلیم و سلیمان قانونی شاهنامه‌خوان‌های مخصوص خود را داشتند.

در پایان این برنامه، یکی از دانشجویان تاجیک با ویلون قطعاتی از موسیقی ایرانی را برای حاضران اجرا کرد.

شایان ذکر است، این دومین برنامه‌ای است که به ابتکار رایزنی کشورمان و با حضور نویسندگان، اساتید دانشگاه و فعالان فرهنگی چهار کشور ایران، تاجیکستان، افغانستان و ترکیه برگزار می‌شود.

انتهای پیام/