اسناد و آثار موجود ، رواج موسيقي را در دورة اشكانيان تأييد ميكند ؛ يكي از آثار به دست آمدة اين دوره در حفاريهاي باستان شناسي ، ساتگين يا پيالة شاخي مزيني است كه در بسا به دست آمده است ( منطقهاي كه بخشي از آن به نام درگز ، بجنورد و قوچان همچنان باقي مانده است ) . اين اثر ظاهراً به سدة دوم ميلادي تعلق دارد و در آن دو ساز « دوناي » و « چنگ » ديده ميشود .
گروه ديگر از اسناد موجود ، اطلاعاتي است كه در ساية پژوهشهاي زبان شناسي و تحقيق در متون بجاي مانده از قبل از اسلام به دست آمده است . بر اساس چنين تحقيقاتي ، نوعي شعر كه از آن به عنوان « فهلويات » ياد ميشود ، ادامة گونهاي شعر در دورة قبل از اسلام است و در اصل به آن « پَهِله » يا « پَلهَو » و يا « پَرتَو» ميگفتهاند و به معني پارت بوده و بيشك به دورة پارتيان يا همان اشكانيان باز ميگردد .
اشعار مذكور با آواز نيز خوانده ميشده و چنانكه از شواهد بر ميآيد ، بعدها به اجراي آهنگين آنها « ترانه » ميگفتهاند . اين عنوان را پس از اسلام نيز در رسالات موسيقي در زمرة تصانيف مييابيم .
از شواهد ديگر موسيقي در اين دوره ، واژة « گوسان » پارتي موجود در منظومة ويس و رامين است كه اصل اين منظومه نيز ريشة پارتي داشته است و محققان با به دست آوردن ديگر متون اين دوره ، تا حدود زيادي به نقش و شيوة كار گوسان پارتي كه نقشي شبيه « خنياگران » در دورههاي بعد ، و « بخشي»هاي خراسان زمان ما را داشتهاند ، پي بردهاند .
|